Με έκπληξη διάβασα το άρθρο του κ. Ν. Αλιβιζάτου, καθηγητή του Συνταγματικού Δικαίου στο ΕΚΠΑ, στο οποίο επιχειρείται να «βγει λάδι» ένας από τους βασικότερους υπευθύνους για τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο, δηλαδή ο Γεώργιος Παπανδρέου.
Ο κ. καθηγητής αποδίδει στον Παπανδρέου καλές προθέσεις για αναίμακτη λύση του πολιτικού προβλήματος εκείνης της περιόδου:
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_politics_2_30/11/2008_294216
Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, ωστόσο, συνηγορούν στο ότι ο Παπανδρέου όχι μόνο γνώριζε την απόφαση του Τσώρτσιλ για «συντριβή του ΕΑΜ», σε χρόνο που θα ευνοούσε τους Άγγλους, αλλά συμμετείχε κιόλας ενεργά στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής, ως Πρωθυπουργός. Το κρίσιμο ζήτημα της αποστράτευσης του ΕΛΑΣ στις 10 Δεκεμβρίου το χειρίστηκε ο Παπανδρέου με τέτοιον τρόπο («ανενδότως») ώστε να παρασύρει το ΚΚΕ σε «Στάσιν» – και να συντρίψει το ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Φυσικά, δεν παραγνωρίζει κανείς τις ευθύνες του ΚΚΕ για τα Δεκεμβριανά, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάει ότι ο πραγματικός αρχιτέκτονας σε αυτή τη φάση του Εμφυλίου ήταν ο Γεώργιος Παπανδρέου! Και για να μη θεωρηθεί ότι αυτό είναι μια αυθαίρετη εκτίμηση, παραθέτω την περίφημη επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου στην «Καθημερινή» (δημοσιεύτηκε στις 2 Μαρτίου 1948) όπου ο ίδιος αναλύει και επεξηγεί με κάθε λεπτομέρεια το στρατηγικό σχέδιο (των Άγγλων – αλλά αυτό δεν το αναφέρει) για τη συντριβή του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Από το ντοκουμέντο αυτό προκύπτουν αβίαστα τα στοιχεία που κονιορτοποιούν την αγιολογική προσέγγιση του Γ. Παπανδρέου, που επιχειρεί ο κ. Αλιβιζάτος. Ευτυχώς ή δυστυχώς, τα γραπτά μένουν!
*
Φίλε κ. Διευθυντά,
Εις το χθεσινόν άρθρο σας, συνάγοντες «μάθημα» από το πάθημα της Τσεχοσλοβακίας, ενθυμείστε και τον ιδικόν μας Δεκέμβριον. Νομιμοποιείτε τοιουτοτρόπως την παρέμβασίν μου. Αλλά θα επεθύμουν πρώτα να διατυπώσω μερικάς γενικωτέρας απόψεις μου.
Γράφετε: «Το πάθημα της Τσεχοσλοβακίας πρέπει να μας διδάξει ότι ουδεμία λύσις υπάρχει μεταξύ της σταθεράς και ακάμπτου προσηλώσεως προς την εθνικήν μας ελευθερία από το ένα μέρος και της απολύτου υποδουλώσεώς μας από το άλλο. Οτι ουδεμία δήθεν ιδεολογική υποχώρησις ωφελεί. Με τους Σλάβους δυστυχώς συνεννόησις δεν υπάρχει».
Είμεθα σύμφωνοι. Και όπως γνωρίζετε είχον ανέκαθεν αυτήν την γνώμην, ακόμη και προ πέντε ετών, όταν τον Ιούλιον του 1943 απέστειλα από την κατεχόμενη Ελλάδα έκθεσιν προς την Ελληνικήν και την Βρετανικήν κυβέρνησιν και έκαμνα προβλέψεις δια το μέλλον, αι οποίαι σήμερον έχουν επαληθεύσει…
Πράγματι «ουδεμία δήθεν ιδεολογική υποχώρησις ωφελεί». Αλλά χρειάζεται διευκρίνισις: Δεν ωφελεί εάν δι’ αυτής επιδιώκωμεν να «κατευνάσωμεν» τον Κομμουνιστικόν Πανσλαβισμόν και να «συνεννοηθώμεν», όπως μωρώς επηγγέλετο το «Κέντρον».
Ωφελεί όμως δια να τον νικήσωμεν. Διότι όταν εις την μεγάλην ηθικήν δύναμιν της Ελευθερίας του Εθνους, υπέρ της οποίας παλαίομεν, προσθέσωμεν και την ηθικήν δύναμιν της Ατομικής Ελευθερίας και της Κοινωνικής Ευημερίας, τότε το ιδεώδες μας καθίσταται πλήρες και αντιστοίχως συντελείται πλήρως ο ηθικός αφοπλισμός του Κομμουνισμού.
Τότε κατακτώμεν ημείς και τας Μάζας και την Νεότητα, αυξάνομεν και τον αριθμόν και τον φανατισμόν του εθνικού μας Μετώπου και φθάνωμεν ασφαλέστερον εις την Νίκην. Αλλά βεβαίως υπό μίαν προϋπόθεσιν: Οτι αι ηθικαί αυταί δυνάμεις θα πρόκειται να συμπληρώσουν τας ενόπλους δυνάμεις του αγώνος και όχι να τας αναπληρώσουν – όπως φαίνεται να συνέβη εις την Τσεχοσλοβακίαν.
Και ερχόμεθα εις τον ιδικόν μας Δεκέμβριον. Γράφετε: «Ο Υψιστος μας έκαμε δώρον την Επανάστασιν και τα Δεκεμβριανά. Διότι τι θα συνέβαινε αν δεν εγίνοντο; Δια να μη γίνουν ήμεθα τότε εις κάθε υποχώρησιν έτοιμοι. Θα εδίδαμεν εις τους Κομμουνιστάς και ένα και δύο υπουργεία, ακόμα και πέντε. Σιγά – σιγά θα τους παραδίδαμεν – για να μη γίνει Επανάστασις και την Διοίκησιν και τον Στόλον και τον Στρατόν. Θα τους τα εδίδαμεν όλα».
Η διαφωνία μου είναι απόλυτος. Οχι ότι δεν υπήρξε «δώρον του Υψίστου» ο Δεκέμβρης… Αλλά ότι «θα τους τα εδίναμε όλα…». Διότι συνέβαινεν ακριβώς το αντίθετον: «Τους τα επαίρναμεν όλα…» Και διότι επεμείναμεν, απεφάσισαν την Στάσιν…
Γνωρίζω ότι υπάρχει ακόμη σύγχυσις, η οποία εμποδίζει την ορθήν εκτίμησιν εκείνης της εποχής. Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι δεν ημπορούν ακόμα να εννοήσουν. Και υπάρχουν άλλοι, οι οποίοι αρνούνται να εννοήσουν. Απαντώ διά τους πρώτους – και επίσης διά την Ιστορίαν – διότι οι άνθρωποι που θα έλθουν θα είναι απροκατάληπτοι και θα θέλουν να εννοήσουν.
Κατέχομαι από την συνείδησιν ότι χάριν εις την πολιτικήν την οποίαν ηκολούθησα κατά τους κρισιμώτατους εκείνους μήνας, κατά τους οποίους η Μοίρα με είχεν επιφορτίσει με την ευθύνην της Ελλάδος, κατέστη δυνατή η συντριβή της Κομμουνιστικής Τυραννίας η οποία τότε ήτο παντοδύναμος και εδυνάστευε την Ελλάδα. Και πιστεύω ότι η πορεία των γεγονότων – και εις την Ελλάδα και εις την Ευρώπην – επαληθεύει την πρόβλεψιν του μεγάλου Βρετανού ηγέτου, ο οποίος μου ετηλεγράφει τον Ιανουάριον του 1945 ότι «η πολιτική μου θα εύρη την οφειλομένην επιβράβευσίν της εις τας ημέρας που έρχονται».
Θα επικαλεστώ κείμενα:
Την 26η Απριλίου 1944, όταν ανέλαβα την Κυβέρνησιν εις το Κάιρο, διεκήρυξα το σύνθημα: «Μία Πατρίς, μία Κυβέρνησις, εις Στρατός».
Εις το Συνέδριον του Λιβάνου την 17ην Μαΐου 1944, ομιλών ενώπιον και των εκπροσώπων του ΚΚΕ, είπα: «Το κύριον επίμαχον θέμα είναι το στρατιωτικόν, το θέμα της υλικής δυνάμεως. Η ώρα είναι ιστορική και οφείλομεν να ομιλήσωμεν ευκρινώς και απεριφράστως. Εάν το ΕΑΜ έχει την πρόθεσιν να χρησιμοποιήσει την υλικήν του δύναμιν ως όργανον εμφυλίου πολέμου και εξοντώσεως των αντιπάλων του, και αύριον, μετά το πέρας του πολέμου, υπό το ψευδώνυμον της Λαϊκής Δημοκρατίας, ως όργανον δυναμικής επικρατήσεως επί της πλειοψηφίας του Ελληνικού λαού, τότε βεβαίως δεν υπάρχει στάδιον συνεννοήσεως. Το καθήκον μας τότε είναι να συνεγείρωμεν το έθνος και να επικαλεσθώμεν την επικουρίαν όλων των Μ. Συμμάχων μας εις τον διπλούν αγώνα και κατά του εξωτερικού εισβολέως και κατά του εσωτερικού εχθρού. Διότι ο Ελληνικός λαός δεν κάμνει επιλογήν τυράννων. Αρνείται την τυραννίαν…»
«Εάν όμως το ΕΑΜ έχει λάβει απόφασιν να εγκαταλείψη τους σκοπούς της δυναμικής επικρατήσεως και να αρκεσθή εις τα πολιτικά μέσα της πειθούς και αν κατά συνέπειαν δέχεται την κατάργησιν του ΕΛΑΣ καθώς και των άλλων ανταρτικών σωμάτων και την δημιουργίαν Εθνικού Στρατού, ο οποίος θα ανήκει μόνον εις την Πατρίδα και θα υπακούη εις τας διαταγάς της Κυβερνήσεως, τότε η συμμετοχή και του ΕΑΜ εις την Εθνικήν μας Ενωσιν θα ημπορή να θεωρήται γεγονός».
Την 6η Ιουλίου1944 απήντησα από το ραδιόφωνον του Καϊρου προς την Επιτροπήν των Βουνών, η οποία είχε ζητήσει επιπροσθέτως τα υπουργεία των Στρατιωτικών και των Εσωτερικών. Και είπα: «Αποδοχή των νέων όρων σημαίνει κατ’ ουσίαν: Στρατός ΕΑΜ. Ελεγχον της Αστυνομίας, της χωροφυλακής, της Διοικήσεως και της Δικαιοσύνης από το ΕΑΜ. Και έμπνευσιν της Παιδείας μας από το ΕΑΜ. Τώρα, πλέον, ημπορεί να γίνει πλήρης εξήγησις. Γνωρίζομεν τι μας ζητούν. Και απέναντι των αιτημάτων των λαμβάνωμεν επίσημον, υπεύθυνον θέσιν: Αρνούμεθα. Μας ζητούν να παραδώσουμε την Ελλάδα. Αρνούμεθα!
Την 21ην Αυγούστου 1944 συνηντήθην εις την Ρώμην με τον Βρετανόν Πρωθυπουργόν. Και όταν μου έθεσε το ερώτημα, ποια είναι η πολιτική μου, απήντησα: «Εξοπλισμός του Κράτους. Αφοπλισμός του ΕΑΜ».
Την 8ην Οκτωβρίου 1944 συνηντήθην πάλιν με τον Βρετανόν ηγέτην και τον υπουργόν των εξωτερικών κ. Ηντεν εις την Νεάπολιν της Ιταλίας. Εις το υπόμνημα το οποίον τους επέδωκα, προβλέπω ότι η επικείμενη Απελευθέρωσις θα είναι αναίμακτος και ότι κατόπιν το ΚΚΕ θα επιχειρήσει Στάσιν. Και οι δυο προβλέψεις επαληθεύθησαν. Εγραφα: «… Ελπίζω ότι το Εθνος θα εξέλθη από την δουλείαν ομαλώς και θα συντελεσθή αναιμάκτως η Απελευθέρωσις. Τούτο είναι ουσιώδες αλλά όχι οριστικόν. Το ΚΚΕ διαθέτει σήμερον δυναμικήν υπεροχήν χάρις εις τας οργανώσεις ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Οπως επανειλημμένως είχον την ευκαιρία να εξηγήσω, η Ελλάς αποτελείται σήμερον από μίαν μεγάλην αφοπλισμένην πλειοψηφίαν και αφετέρου από την ένοπλον μειοψηφίαν του ΚΚΕ. Εξάλλου η προσαρμογή του ΚΚΕ εις την Εθνικήν Ενωσιν έχει συντελεσθή υπό την σιωπηράν προϋπόθεσιν της παρουσίας εν Ελλάδι σημαντικών βρετανικών στρατιωτικών δυνάμεων. Εάν διεπιστούτο ότι ο όρος αυτός δεν υφίσταται, υπάρχει φόβος ότι το ΚΚΕ θα θέση εις ενέργειαν, κατά τρόπον συγκεκαλυμμένον ή απροκάλυπτον, την υλικήν του δύναμιν δια να γίνη κύριον της καταστάσεως. Τα ακόλουθα μέτρα είναι απαραίτητα προς αποτελεσματικήν αντιμετώπισιν της κρισίμου ταύτης καταστάσεως: 1) Η άμεσος αποστολή σημαντικών βρετανικών δυνάμεων. 2) Η άμεσος δημιουργία τακτικού Ελληνικού Στρατού και 3) Ο πλήρης εφοδιασμός της Ελλάδος».
Και την 18ην Οκτωβρίου 1944, εκφωνών τον λόγον της Απελευθερώσεως εις την πλατείαν Συντάγματος, επαναλάμβανον: «Βάσις του Εθνικού μας Στρατού δια το μέλλον θα είναι η τακτική στρατολογία. Θα γίνη συνείδησις και πράξις ότι ο Στρατός δεν βουλεύεται. Βουλεύεται μόνον ο Κυρίαρχος λαός, του οποίου την θέλησιν εκφράζει η Κυβέρνησις, και τας διαταγάς της κυβερνήσεως εκτελεί ο Στρατός… Θα γίνει συνείδησις και πράξις ότι ο Στρατός δεν ημπορεί να ανήκει ούτε εις κόμματα. Ανήκει μόνον εις την πατρίδα και υπακούει μόνον εις τας διαταγάς της Κυβερνήσεως…».
Και συνεπής προς την σταθεράν επαγγελίαν επηκολούθησε η εφαρμογή…
Η κυβέρνησις της Εθνικής Ενώσεως ανεσχηματίσθη εν Αθήναις την 23ην Οκτωβρίου. Και μετά δέκα ημέρας, την 3ην Νοεμβρίου 1944, προέβην εις τας ακολούθους ανακοινώσεις:
«Μετά την συντελεσθείσαν πλήρη Απελευθέρωσιν της Ελλάδος λήγει και η Αντίστασις. Είναι επομένως φυσικόν, ότι επακολουθεί η αποστράτευσις των Ανταρτικών Ομάδων ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, η οποία ωρίσθη δια την 10ην Δεκεμβρίου.
Και όταν έφθασεν η ώρα της πραγματοποιήσεως και το ΚΚΕ διεπίστωσεν ότι αι αποφάσεις μου δεν ήσαν απλαί λέξεις, αλλά πράξεις, και ότι, αφοπλιζόμενον, θα μετεβάλλετο πλέον από παντοδύναμος δυνάστης εις μικρόν πολιτικόν κόμμα μειοψηφίας, απετόλμησεν την Στάσιν.
Τα κείμενα απήντησαν… Αποδεικνύουν ότι όχι μόνον δεν είμεθα διατεθειμένοι «να τα δώσωμεν όλα» – δια να μη γίνει Επανάστασις, αλλά αντιθέτως «να τα πάρωμεν όλα…», έστω και αν επρόκειτο να επακολουθήσει Επανάστασις την οποίαν είχομεν προπαρασκευασθή – με την παρουσίαν των Βρετανών, την άφιξιν της ταξιαρχίας του Ρίμινι, την συγκρότησιν της Εθνοφυλακής και την συγκέντρωσιν των χωροφυλάκων εις Αθήνας – δια ν’ αντιμετωπίσωμεν. Το Σάββατον 2 Δεκεμβρίου παραμονήν της Στάσεως, ετηλεγράφησα εις τον Βασιλέα: «Υπουργοί Ακρας Αριστεράς αρνηθέντες υπογράψουν αποστράτευσιν παρητήθησαν. Παραίτησις σημαίνει δυστυχώς απαρχήν εμφυλίου πολέμου. Με όσην αποφασιστικότητα εξηντλήσαμεν τας προσπαθείας μας δια την αποτροπήν του εμφυλίου πολέμου, με την ίδιαν αποφασιστικότητα θα υπερασπίσωμεν την Ελλάδα εναντίον των εσωτερικών της εχθρών. Εύχομαι εις τον Θεόν η τραγική περίοδος να είναι σύντομος και πλήρης η επιβολή του Νόμου προς πραγματικήν Απελευθέρωσιν του στενάζοντος Ελληνικού Λαού».
Ολαι αι άλλαι παραχωρήσεις μου προς το ΚΚΕ – αι οποίαι τόσον επεκρίνοντο τότε από ανθρώπους, οι οποίοι δεν είχον εμβαθύνει εις την υφισταμένην πραγματικήν κατάστασιν – ήσαν εντελώς δευτερεύουσαι και άνευ ουσιαστικής αξίας. Επειδή τότε μία ήτο η επείγουσα και υπέρτατη ανάγκη: Να αφοπλισθή το ΚΚΕ, και να εξοπλισθή το Κράτος. Κατόπιν, όλα τα άλλα, αυτομάτως θα επηκολούθουν…
Και δια τούτο η ημερομηνία της Αποστρατεύσεως – η 10η Δεκεμβρίου – έμενεν αμετακίνητος.
Οσοι θέλουν να κρίνουν δικαίως εκείνην την εποχήν, οφείλουν να αναπολήσουν την κατάστασιν του Απριλίου 1944, όταν ανέλαβον την Κυβέρνησιν.
Εις την Ανατολήν, αι ένοπλοι δυνάμεις μας είχον αποσυντεθεί από την Στάσιν. Και εις την Ελλάδα το ΚΚΕ είχε καταστή παντοδύναμον και είχε συγκροτήσει και την Κυβέρνησιν των Βουνών – την ΠΕΕΑ. Και η αγωνία, από την οποία αδιαλείπτως κατειχόμην ήτο: Πως θα καταλύετο; Δύο ήσαν τα στάδια δια να φθάσωμεν εις την Νίκην: Πρώτον, η έλευσις εις τας Αθήνας! Και δεύτερον, ο αφοπλισμός του ΚΚΕ.
Δια να έλθωμεν εις τας Αθήνας -ως αντίπαλοι του ΚΚΕ- δεν διεθέταμεν, δυστυχώς, ούτε εις το εσωτερικόν, ούτε εις το εξωτερικόν, ελληνικάς δυνάμεις, αριθμητικώς επαρκείς διά να αντιμετωπίσουν τας μυριάδας του ΕΛΑΣ, τακτικού και εφεδρικού, καθώς και την ευρυτάτην συνωμοτικήν οργάνωσιν του ΕΑΜ. Αλλά δεν υπήρχον επίσης τότε ούτε Βρετανικαί δυνάμεις διαθέσιμοι, διότι είχον απορροφηθή από τα τρία ευρωπαϊκά μέτωπα, τα οποία, κατά τους κρισίμους εκείνους μήνας – Σεπτέμβριον και Οκτώβριον 1944- επιέζοντο σφοδρώς από τον Χίτλερ, αποβλέποντα εις τον εξαναγκασμόν χωριστής ειρήνης… Και είχε μάλιστα φθάσει εις τόσον βαθμόν η έλλειψις διαθεσίμων Βρετανικών δυνάμεων, ώστε να αναγκασθώ μίαν ημέραν, εις τον πρεσβευτήν της Μεγ. Βρετανίας, ο οποίος μου ωμίλει περί αποστολής εις την Ελλάδα «εκατοντάδων» ή και «δεκάδων» ανδρών, να δώσω την απάντησιν, ότι «έχω την εντύπωσιν, ότι ομιλώ με αντιπρόσωπον του Λουξεμβούργου…».
Αλλά και αν ακόμη καθίστατο, μ’ όλα ταύτα, δυνατόν να εξευρίσκοντο δυνάμεις Βρετανικαί, και πάλι θα ήτο τότε πολιτικώς αδύνατος η απόβασις εναντίον του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, λόγω της σφοδράς αντιδράσεως και των Αγγλων εργατικών και του Προέδρου Ρούσβελτ και της Σοβιετικής Ενώσεως. Δια να πεισθώμεν, φθάνει να ενθυμηθώμεν την γενικήν εξέγερσιν, την οποίαν είχε προκαλέσει η Βρεταννική επέμβασις κατά τον Δεκέμβριον και η οποία εκλόνισε την θέσιν του Τσώρτσιλ – και η οποία, εν τούτοις, είχεν επιχειρηθή υπό «απείρως ευμενεστέρας συνθήκας», διότι αι Βρετανικαί δυνάμεις υπεστήριζαν τότε την νόμιμον κυβέρνησιν και ευρίσκοντο εδώ πρεσκεκλημένοι και από τον ΕΛΑΣ, διά την διατήρησιν της τάξεως…
Ιδού, διατί, μόνον η συμμετοχή του ΚΚΕ εις την Κυβέρνησίν μας ήνοιγε τας πύλας της Ελλάδος. Και δια τούτο την επεδίωξα – και ευτυχώς κατωρθώθη… Καθώς επίσης, μόνον το σύμφωνον της Καζέρτας, όπου ο ΕΛΑΣ, διά του Αρχηγού του, υπέγραψε την υποταγήν του εις το Βρεταννικόν Στρατηγείον και προσεκάλεσε τους Βρεταννούς εις την Ελλάδα, καθιστά Συμμαχικώς εύκολον την παρουσίαν των…
Αλλά υπάρχει και το δεύτερον στάδιον, ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ. Διότι εφ’ όσον το ΚΚΕ παρέμεινε πάνοπλον, η Ελληνική Κυβέρνησις, καθώς ελέγαμεν τότε, ήτο απλώς «η περικεφαλαία του ΕΑΜικού Κράτους…»
Αλλά πότε θα έπρεπε ν’ αποφασισθή η αποστράτευσις; Θα έπρεπε ν’ αποφασισθή αμέσως, ή να αναβληθή δι’ αργότερον; Το ζήτημα του χρόνου ήτο κρισιμώτατον. Το ΚΚΕ εζήτει αναβολήν. Και αι γενικώτεραι συνθήκαι την ηυνόουν. Εφόσον εξηκολούθει ο πόλεμος εναντίον του Ναζισμού, ηδύνατο να θεωρηθή παράλογος η άμεσος αποστράτευσις δυνάμεων της Εθνικής Αντιστάσεως. Και δι’ αυτό ουδαμού της Ευρώπης συνέβη…
Αλλά μου ήτο σαφές, ότι ο χρόνος ειργάζετο υπέρ του ΚΚΕ.
Και εσωτερικώς, διότι θα εξησφάλιζεν εν τω μεταξύ την πλήρη διάβρωσιν – όπως φαίνεται να συνέβη εις την Τσεχοσλοβακίαν. Και εξωτερικώς, διότι τότε η Σοβιετική Ενωσις ευρίσκετο ακόμη εις την θανάσιμον εμπλοκήν με τον Ναζισμόν και επροφυλάσσετο να διαταράξη τας Συμμαχικάς σχέσεις της. Και δια τούτο ακριβώς παρέστησε, καθ’ όλον τον Δεκέμβριον, τον ουδέτερον – και μάλιστα μέχρι του σημείου να μας αναγγείλη την 30ην Δεκεμβρίου, την αποστολήν πρέσβεως, ενώ ακόμα αι μάχαι εμαίνοντο εις τας Αθήνας…
Και δια τούτο επέμεινα ανενδότως εις την άμεσον αποστράτευσιν. Και η 10η Δεκεμβρίου έμενεν αμετακίνητος…
Το συμπέρασμα είναι ότι ο Δεκέμβριος ημπορεί να θεωρηθή «δώρον του υψίστου». Αλλά, δια να υπάρξη ο Δεκέμβριος, έπρεπε προηγουμένως να είχωμεν έλθει εις την Ελλάδα. Και τούτο ήτο δυνατόν μόνο με την συμμετοχήν και του ΚΚΕ εις την κυβέρνησιν, δηλαδή με τον Λίβανον. Και δια να ευρεθούν εδώ οι Βρετανοί, οι οποίοι ήσαν απαραίτητοι δια την Νίκην, έπρεπε προηγουμένως να είχεν υπογραφή το Σύμφωνον της Καζέρτας. Και δια να γίνη η Στάσις – «το δώρον του Υψίστου» – έπρεπε προηγουμένως να επιμείνω εις την άμεσον αποστράτευσιν του ΕΛΑΣ και να θέσω το ΚΚΕ ενώπιον του διλήμματος ή να αποδεχθή ειρηνικώς τον αφοπλισμόν του ή να επιχειρήση την Στάσιν, υπό συνθήκας όμως πλέον, αι οποίαι ωδήγουν εις την συντριβήν του. Αυτή είναι η ιστορική αλήθεια».
Μετ’ εξαιρέτου τιμής
Γ. Παπανδρέου 1/3/48
*
Σχόλια παλαιότερης ανάρτησης στην καλύβα
https://panosz.wordpress.com/2008/11/30/civil_war-6/ και πρόσθετο υλικό
δεξιός
Αυτά που γράφει ο Αλιβιζάτος είναι η ιστορία όπως την διακινούν οι επίγονοι του Παπανδρέου μετά το 1974 για ευνόητους λόγους.
Ο ίδιος,όσο ζούσε,δεν θεωρούσε ότι απέτυχε σε κάτι το 1944 αλλά αντιθέτως ότι πέτυχε απόλυτα όλους τους στόχους του και δε συμμετείχε απλώς στα σχέδια των Αγγλων αλλά ο ίδιος τα κατέστρωσε.
Κατ αρχην ο Παπανδρέου θα μπορούσε να είναι ο πολιτικός αρχηγός του ΕΑΜ καθώς το Μάιο του 1943 ο Σιάντος του προσέφερε τη θέση αυτή και την απέρριψε θεωρώντας ότι το ΕΑΜ ελέγχεται από το ΚΚΕ.
Αφού απέρριψε την πρόταση αυτή απέστειλε έκθεση τον Ιούλιο του 1943 προς τη βρεταννική και ελληνική κυβέρνηση στην οποία έγραφε ότι «η ταυτότης των συμφερόντων της Αγγλίας και της Ελλάδος δια πρώτην φοράν εις την ιστορίαν των είναι απόλυτος» και προβλέπει ότι μεταπολεμικά
διαμορφώνονται δύο παγκόσμια μέτωπα,ο κομμουνιστικός πανσλαβισμός και ο φιλελευθερος αγγλοσαξονισμός ,ότι ολοκληρη η Ευρώπη μετά την εκρίζωση του ναζισμού θα είναι φυσικός σύμμαχος της Αγγλίας και κατ εξοχήν συμμαχοι θα ειναι η Ελλάδα και η Τουρκία φυσικοί φρουροί της εξόδου προς τη Μεσόγειο.Εισηγείται το σχηματισμό οικουμενικής κυβερνήσεως στην Ελλάδα με συμμετοχή του ΕΑΜ ,την αναβολή της επιστροφής του βασιλέως για να μην αναβιώσει η διαμάχη βασιλικών και βενιζελικών και με κύριο στόχο τον έλεγχο του ενιαίου μελλοντικού στρατού.
Το Δεκέμβριο του 1943 απορρίπτει πρόταση του ΕΑΜ για σχηματισμό κυβερνήσεως στην κατεχόμενη Ελλάδα και αντιπροτείνει τη συμμετοχή του στην εξόριστη κυβέρνηση.
Τον Ιανουάριο του 1944 απευθυνει νέα έκθεση προς το Συμμαχικό Στρατηγείο στην οποία καταγγέλλει την τρομοκρατική κατοχή της υπαίθρου εκ μέρους του ΕΑΜ.
Τον Απριλιο του 1944 φθάνει στο Κάιρο όπου υποβάλλει στον Αγγλο πρεσβευτή «Σχέδιο Προγράμματος» που περιλαμβάνει όσα ακριβώς έκανε αργότερα και μετα μία εβδομάδα του ανατίθεται η πρωθυπουργία.
Ακολούθησαν οι συμφωνίες του Λιβάνου και της Καζέρτας και τα μετέπειτα.
Ολα αυτά αναγράφονται σαφώς σε ένα βιβλιαράκι με τίτλο «Γεωργίου Παπανδρέου Κείμενα- Η Απελευθέρωσις της Ελλάδος» Εκδόσεις ΜΠΙΡΗΣ που φυσικά δεν είναι σήμερα στις προθήκες των βιβλιοπωλείων αλλά βρίσκεται στα πίσω ραφια ή σε παζάρια παλιών βιβλίων.
*
Αλληλογραφία του Τσόρτσιλ, Ανδρικόπουλος Γ., τόμος Β΄, σσ. 257
1. προς τον Λήπερ ( 5 Δεκεμβρίου 1944):
«… Πρέπει να υποχρεώσετε τον Παπανδρέου να κάνει το καθήκον του και να τον διαβεβαιώσετε ότι, αν το κάνει, θα υποστηριχθεί με όλες τις δυνάμεις μας. Αν παραιτηθεί, φυλακίστε τον έως ότου συνέλθει, όταν πια θα έχουν τελειώσει οι μάχες. Θα μπορούσε το ίδιο καλά να αρρωστήσει και να μη τον πλησιάσει κανείς…».
2. προς τον Σκόμπυ:
«Μη διστάσετε να πυροβολήσετε εναντίον οποιουδήποτε ενόπλου που θα προσπαθήσει να αψηφήσει τη Βρετανική εξουσία στην Αθήνα ή την ελληνική εξουσία για λογαριασμό της οποίας ενεργούμε. Το καλύτερο θα ήταν βέβαια τις διαταγές σας να συνυπογράψει κάποια ελληνική κυβέρνηση και ο Λήπερ θα ζητήσει από τον Παπανδρέου να παραμείνει στη θέση του για να σας βοηθήσει…»
*
(δικό μου)
Για τα Δεκεμβριανά του ’44 εγώ υποστηρίζω ότι μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, χωρίς να πάμε σε «Κόκκινη Δικτατορία». Αλλά η πρωταρχική απόφαση για τον Εμφύλιο είχε παρθεί από τον Τσώρτσιλ (= να συντριβεί το ΕΑΜ) – και ο Παπανδρέου την υπηρέτησε πιστά. Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι το ΚΚΕ δεν είχε το δικό του, τεράστιο, μερίδιο ευθύνης.
Σημειώσεις για τον Εμφύλιο 
η πασοκικη εκδοχη της ιστοριας των δεκεμβριανων ειναι μαλλον αυτο το ντοκιμαντερ της ερτ
http://www.ert-archives.gr/V3/public/main/page-assetview.aspx?tid=75802&autostart=0
εμφανιζονται οι καθηγητες παυλος πετριδης και γιωργος κασιματης και ο δημοσιογραφος βασος μαθιοπουλος
ο αλιβιζατος συμφωνει με την αποψη του τζον ιατριδη καμια πλευρα δεν επιδιωκε τη συγκρουση που προκληθηκε εξαιτιας της αμοιβαιας καχυποψιας
εγω θα διαφωνησω με σενα ουτε ο τσορτσιλ ουτε ο γεωργιος παπανδρεου επιδιωκαν τη συντριβη του ελας απλα τον αφοπλισμο του. οσο για την επιστολη που παραθετεις αυτο που γραφει ειναι οτι ευτυχως που προκληθηκε η κριση αποστρατευσης τη συγκεκριμενη στιγμη διαφορετικα ισως η χωρα ειχε την τυχη της τσεχοσλοβακιας.εκει οι κομμουνιστες αφου καταφεραν να ελεγξουν στρατο και αστυνομια (καλα εκει προηγηθηκαν και εκλογες που κερδισαν την πλειοψηφια) εκαναν πραξικοπημα το 48. ειναι η μοναδικη χωρα που εγινε λαικη δημοκρατια χωρις τη βοηθεια του κοκκινου στρατου
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ο Τσώρτσιλ ίσως ήταν ο μόνος (από όλους τους εμπλεκόμενους) που ήξερε τι ακριβώς ήθελε – και δεν δίστασε να κάνει ό,τι ήταν δυνατόν για να το πετύχει. Όλοι οι άλλοι πελαγοδρομούσαν. Ο πολύς Παπανδρέου που παριστάνει εκ των υστέρων το λιοντάρι τα είχε παίξει εντελώς τις μέρες των Δεκεμβριανών. Θα το ξαναδούμε στο ποστ για τον Π. Κανελλόπουλο, που άφησε ημερολόγιο για τα Δεκεμβριανά. Ομοίως πελαγωμένος ήταν ο Σιάντος, που ξεκίνησε με τη βεβαιότητα ότι θα συντρίψει τους ημεδαπούς αντιπάλους του και βρέθηκε αντιμέτωπος με την ίδια τη Βρετανία.
Οι προθέσεις όλων ήταν ξεκάθαρες, από καιρό*. Αλλά ο μόνος που δεν ήταν ερασιτέχνης ήταν ο γέρο – Ουϊνστον. Άλλο που έβγαλε τη Βρετανική Αυτοκρατορία από τον πόλεμο εντελώς μπατιρημένη και δύναμη β’ διαλογής.
—
* αν δεν υπήρχε σαφής πρόθεση εκ μέρους του ΚΚΕ για ένοπλη σύγκρουση (με στόχο την κατάληψη της εξουσίας) δεν θα γινόντουσαν οι σφαγές του Σεπτεμβρίου (Μοριάς) και το Νοεμβρίου (Κιλκίς και άλλα μέρη). Η ευθύνη του Παπανδρέου ήταν ότι προσαρμόστηκε απολύτως στην παρόμοια πρόθεση των Άγγλων και δεν έκανε τίποτα για να αποτρέψει τα Δεκεμβριανά – ο ίδιος μάλιστα κομπάζει περί του αντιθέτου.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ενδιαφέρουσα ανάρτηση Πάνο.
Διαφωνώ όμως με την κεντρική της θέση, ότι δηλαδή ο ενορχηστρωτής των Δεκεμβριανών ήταν ο Παπανδρέου, ο οποίος εκτελούσε, υποτίθεται, σχέδιο των Άγγλων για την “συντριβή του ΕΑΜ”.
Η βάση πάνω στην οποία στηρίζεται η θέση περί της ενορχήστρωσης των Δεκεμβριανών από τον Παπανδρέου, είναι αυτό το υποτιθέμενο σχέδιο των βρετανών που αποσκοπούσε στην “συντριβή του ΕΑΜ”. Εαν καταρριφθεί η υπόθεση περί της ύπαρξης ενός τέτοιου σχεδίου τότε αποδυναμώνεται πολύ και η θεωρία περί της ενορχήστρωσης των Δεκεμβριανών εκ μέρους του Παπανδρέου.
Για να τα δούμε πιο αναλυτικά.
Εαν δεχτούμε πως οι βρετανοί είχαν κάποιο σχέδιο για την συντριβή του ΕΑΜ τότε είναι εύλογο να υποθέσουμε, λαμβάνοντας υπόψη το δεδομένο της στρατιωτικής υπεροχής του ΕΑΜ όπως επίσης και της στρατιωτικής επικράτησής του στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας, πως θα επέλεγαν να αντιπαρατεθούν με το ΕΑΜ σε μία χρονική συγκυρία όπου θα είχαν το πάνω χέρι, σε μία συγκυρία δηλαδή όπου θα ήταν αυτοί που θα είχαν την στρατιωτική ισχύ με το μέρος τους, και όχι φυσικά το ΕΑΜ. Τον Δεκέμβριο του 1944 όμως δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο.
Οι βρετανικές δυνάμεις στην Ελλάδα εκείνη την περίοδο ήταν ολιγάριθμες (νομίζω 10 με 15 χιλιάδες, όχι παραπάνω) και στην Αθήνα φυσικά ακόμα λιγότερες. (Εξίσου ολιγάριθμες ήταν και οι ελληνικές κυβερνητικές δυνάμεις στην Αθήνα – η 3η Ορεινή Ταξιαρχία και η χωροφυλακή.) Επιπλέον, ακριβώς επειδή οι βρετανικές ήταν διάσπαρτες σε διάφορα μέρη της χώρας, ήταν και εκτεθειμένες στις κατά πολύ ισχυρότερες δυνάμεις του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ.
Επιπρόσθετα, τον Δεκέμβριο του ’44 ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος μαίνονταν ακόμα, κάθε στρατιώτης ήταν πολύτιμός για την Βρετανία (και μετά από 4 χρόνια πολέμου είχε αρχίσει να αγγίζει τα όρια της σε ανθρώπινο δυναμικό), συνεπώς υπήρχε ένα ακόμα ισχυρό κίνητρο για να αποφύγει η Βρετανία να εμπλακεί σε σύγκρουση με την μεγαλύτερη αντιστασιακή οργάνωση στην Ελλάδα, και όλα αυτά ενόσω ο παγκόσμιος πόλεμος συνεχίζονταν κανονικά.
Επίσης, τις πρώτες μέρες του Δεκεμβρίου, όταν ξέσπασαν οι πρώτες εχθροπραξίες, οι βρετανικές δυνάμεις ήταν τελείως ανεπαρκείς για να αναχατίσουν την επίθεση των εαμικών δυνάμεων, κάτι που φάνηκε και από το γεγονός πως οι τελευταίες κατέλαβαν τα περισσότερα από τα αστυνομικά τμήματα της Αθήνας και του Πειραιά (του Πειραιά νομίζω τα είχαν καταλάβει όλα) μέσα σε 2-3 μέρες. Είναι δύσκολο να δεχτεί κανείς πως θα ήταν τόσο ανεπαρκώς προετοιμασμένοι οι βρετανοί αν ανέμεναν κάποια μεγάλης κλίμακας επίθεσης από το ΕΑΜ, πόσο μάλλον αν σχεδίαζαν κιόλας να προκαλέσουν αυτοί οι ίδιοι σύγκρουση με το ΕΑΜ.
Με δεδομένη την στρατιωτική αδυναμία και την ολοκληρωτικά ανεπαρκή προετοιμασία των βρετανών, εαν το ΚΚΕ δεν είχε κάνει και αυτό με την σειρά του σοβαρά τακτικά και στρατηγικά σφάλματα αυτές τις πρώτες μέρες των εχθροπραξιών, τότε πολύ πιθανόν αυτό να ήταν που θα είχε συντρίψει τις βρετανικές δυνάμεις όπως επίσης και αυτές της ελληνικής κυβέρνησης, και έτσι να έχει καταλάβει την Αθήνα. Με άλλα λόγια όχι δεν θα το είχαν συντρίψει οι βρετανοί αλλά αυτό θα είχε συντρίψει αυτούς.
Πολλοί που υποστηρίζουν την ύπαρξη ενός υποτιθέμενου σχεδίου για την συντριβή του ΕΑΜ εκ μέρους των βρετανών, επικαλούνται συνήθως κάποιες δηλώσεις του Τσώρτσιλ (αναφέρεις δύο και εσυ στο τέλος του κειμένου σου). Εαν παρατηρήσει κανείς θα δει πως και οι δύο έγιναν μετά το ξέσπασμα των εχθροπραξιών, όταν πλέον είχαν ξεκινήσει οι συγκρούσεις. Εαν όμως υπήρχε ηδη κάποιο βρετανικό σχέδιο τότε δεν θα είχαν και νόημα παραινέσεις πρός τον Λήπερ ή τον Σκόμπυ όπως αυτές που περιέχονται στα δύο αποσπάσματα, γιατί πολύ απλά θα ήξεραν πως να δράσουν – η δράση τους θα ήταν μέρος του όλου σχεδιασμού που θα περιείχε αυτό το υποτιθέμενο βρετανικό σχέδιο. (Για παράδειγμα, δεν θα χρειάζονταν καν να γίνονται σκέψεις για την σύλληψη του Παπανδρέου (που ήταν ο πρωθυπουργός), ακριβώς γιατί όλα θα ήταν ηδη σχεδιασμένα και αυτός θα ήταν ηδη μέσα στο κόλπο.) Και τα δύο αποσπάσματα όμως δείχνουν αυτοσχεδιασμούς της τελευταίας στιγμής εκ μέρους της βρετανικής πλευράς – “υποχρεώστε τον πρωθυπουργό να κάνει το καθήκον του”, “φυλακίστε τον αν χρειαστεί”, «πυροβολήστε όποιον ένοπλο αψηφήσει την βρετανική εξουσία», “το καλύτερο θα ήταν να υπογραφούν από την ελληνική κυβέρνηση οι διαταγές σας” – κάτι που είναι τελείως ασύμβατο με την υποτιθέμενη ύπαρξη ενός σχεδίου για την συντριβή του ΕΑΜ.
Οπότε θα επιμείνω, η θέση ότι υπήρχε κάποιο σχέδιο των βρετανών προκειμένου να εξωθήσουν το ΕΑΜ σε σύγκρουση μαζί τους, τον Δεκέμβριο του ’44, δεν φαίνεται πειστική.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Εγώ δεν μίλησα για επεξεργασμένο σχέδιο. Μίλησα για δεδομένη πρόθεση (πολιτική βούληση). Η οποία εκδηλώθηκε / υλοποιήθηκε αστραπιαία και παρά τις αντιρρήσεις Αμερικανών και… ‘Άγγλων.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
μα δεν κομπαζει ο παπανδρεου για τα δεκεμβριανα κομπαζει γιατι θεωρει οτι χαρη στη δικη του στρατηγικη το κκε δεν κατελαβε την εξουσια στη χωρα. υπερβαλει λιγο (μαλλον πολυ)
σημαντικοτερο ρολο επαιξε η αποφασιστικοτητα και το πεισμα του τσωρτσιλ και ο βρετανικος στρατος.
ο τσωρτσιλ φυσικα και εχει ξεκαθαρο στοχο, να μην γινει μια ακομα βαλκανικη χωρα κομμουνιστικη. προυποθεση γι αυτο ηταν η αμεση διαλυση του κομματικου στρατου του κκε. αυτο δε σημαινει οτι επιδιωκε τη συγκρουση απλα ισως τη θεωρουσε αναποφευκτη εξαιτιας και της στασης του κομματος στο παρελθον.
οι αριστεροι μπορει να θεωρουν τον παπανδρεου ως πρακτορα της βρετανιας οι δεξιοι δεν εχουν την ιδια γνωμη οπως γραφει και ο αλιβιζατος για αυτους ηταν ο ελληνας κερεντσκι. και οχι μονο για τους δεξιους. ο σοφουλης διαφωνησε με το διαταγμα αποστρατευσης και απειλησε οτι θα αποσυρει τους φιλελευθερους υπουργους απο την κυβερνηση. ακομα και ο καφανταρης, με τη γνωστη δηλωση περι πραιτοριανων της ορεινης ταξιαρχιας, κατηγορησε τον γ παπανδρεου οτι προκαλεσε τη συγκρουση εξαιτιας των υποχωρησεων του στην ακρα αριστερα.
μοναδικο υποπτο ισως σημειο της πολιτικης του ειναι η τροποποιηση που (υποτιθεται) εκανε στη διαταγη αποστρατευσης αν και θεωρω επαιξε ασημαντο ρολο
σε συμπληρωση οσων γραφει η δυστροπη πραγματικοτητα για τη στρατιωτικη αδυναμια των βρετανων βαζω το αποσπασμα απο το αρθρο του μαργαριτη στο μνημονα
http://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/mnimon/article/view/7974/7776
που ειχα βαλει και στο αλλο μπλογκ:
Οταν ξεκίνησε ό αγγλικός στρατός γιατήν Ελλάδα,ό στρατηγός Wilson έκφρασε τήν κατάσταση ώς εξής:
«ξεκινάμε μέ στόχο να μπλοφάρουμε σέ τρεις κατευθύνσεις σχετικά μέ τήν δύναμη μας.Νά ξεγελάσουμε τους Γερμανούς,τό ΕΑΜ,και νά πείσουμε και τήν ελληνική δεξιά για τις δυνατότητες μας,ώστε νά κρατηθεί τό ηθικό και ή συνοχή της
η επιχείρηση «ΜΑΝΝΑ» ξεκίνησε λοιπόν μέ μιά ταξιαρχία αρμάτων (χωρίς ολα της τα άρματα), μία αλεξιπτωτιστών και μέ τήν πιο ταλαιπωρημένη ίσως μεραρχία τής Αυτοκρατορίας,τήν 4η Ινδική.Μιά δύναμη 15 ώς 20.000 ανδρών όταν θά ολοκληρωνόταν ή αποβίβαση της. Δύναμη ανεπαρκής, άλλα και ή μόνη διαθέσιμη. Ή επίθεση πού τόσο ήθελε ο Churchill στην Ιταλία βρισκόταν σέ εξέλιξη, ενώ ή ανήσυχη Παλαιστίνη καθήλωνε ο,τι περίσσευε,θά πέρναγε καιρός για νά αποδεσμευτεί ή 5η ίνδική μεραρχία,για νά αποσπαστεί η 46η πεζικού από τήν Ιταλία,νά έρθειή 4η πεζικού από τήν Αγγλία,και νά δοθεί η μάχητου Δεκεμβρίου με ενα συσχετισμό υπέρ τής Αγγλίας
(σελιδα 19)
γραφει και αλλα ενδιαφεροντα πραγματα ο μαργαριτης παραδειγμα:
αυτή ήταν ή γραμμή τού σοσιαλ-φασισμού, του παν-φασισμού καλύτερα.11Στην πραχτική της εφαρμογή σήμαινε ότι όσοι δέν τάσσονταν μέ τό ΚΚΕ ή τουςσυμμάχους του μπορούσαν να καταταχτούν στους φασίστες και να αντιμετωπισθούν ανάλογα. Στα 1944 ή έναλλαχτική αυτή πολιτική εφαρμόστηκε στην διάλυση τής ΕΚΚΑ και σέ όσα κατόπιν ακολούθησαν.12
Ή ίδια αντίληψη βάθυνε ακόμα περισσότερο στην Μακεδονία και στον Μοριά, όπου ο ΕΛΑΣ βούλιαζε ολοένα και περισσότερο στον βάλτο τού εμφυλίου πολέμου.
η προοπτική,γι «παράδειγμα,για μια ομαλή πολιτική εξέλιξη έκρυβε πολλές εκπλήξεις καθώς δέν έπαιρνε υπ’οψη της τήν πραγματικότητα.Αναφερθήκα με προηγούμενα στην κατάσταση πού επικρατούσε στην Μακεδονία, στον Μοριά και στην Ηπειρο,
όπου βρισκόταν σέ πλήρη εξέλιξη μια κατάσταση εμφυλίου πολέμου.Είναι χαρακτηριστικό για τό ιί συνέβαινε, ότι ή μεγαλύτερη μάχη πού έδωσε ό ΕΛΑΣστην κατοχή—τόσο από πλευράς δυνάμεων πού συμμετείχαν,όσο καί από τήν πλευρά των απωλειών—δόθηκε στο Κιλκίς,
θα μπορουσε να ειναι αποσπασμα απο το τελευταιο βιβλιο των καλυβα μαραντζιδη.
ενδιαφερον εχουν και τα στοιχεια που παραθετει για τη δυναμη του κκε στην αθηνα. τον οκτωβριο του 44 εχει μολις 35000 μελη σε συνολο 400000 + σε ολη τη χωρα. και σχεδον τα μισα μελη ενταχθηκαν τον τελευταιο μηνα της κατοχης
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Εγώ δεν μίλησα για επεξεργασμένο σχέδιο. Μίλησα για δεδομένη πρόθεση (πολιτική βούληση). Η οποία εκδηλώθηκε / υλοποιήθηκε αστραπιαία και παρά τις αντιρρήσεις Αμερικανών και… ‘Άγγλων.»
Μην κολλάμε στις λέξεις Πάνο.
Τα παρακάτω αποσπάσματα από το κείμενό σου σαφώς και δημιουργούν την εντύπωση ότι θεωρείς πως υπήρχε κάποιο εκπονημένο σχέδιο εκ μέρους της βρετανικής πλευράς.
«Τα στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, ωστόσο, συνηγορούν στο ότι ο Παπανδρέου όχι μόνο γνώριζε την απόφαση του Τσώρτσιλ για «συντριβή του ΕΑΜ», σε χρόνο που θα ευνοούσε τους Άγγλους, αλλά συμμετείχε κιόλας ενεργά στην υλοποίηση αυτής της πολιτικής, ως Πρωθυπουργός.»
«Για τα Δεκεμβριανά του ’44 εγώ υποστηρίζω ότι μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί, χωρίς να πάμε σε «Κόκκινη Δικτατορία». Αλλά η πρωταρχική απόφαση για τον Εμφύλιο είχε παρθεί από τον Τσώρτσιλ (= να συντριβεί το ΕΑΜ) – και ο Παπανδρέου την υπηρέτησε πιστά.»
Και τέλος, σε σχέση με την επιστολή Παπανδρέου στην Καθημερινή, ρητά αναφέρεις πως ο Παπανδρέου ακόμα και αν δεν το έλεγε παρόλα αυτά εξυπηρετούσε «στρατηγικό σχέδιο των Άγγλων».
«παραθέτω την περίφημη επιστολή του Γεωργίου Παπανδρέου στην «Καθημερινή» (δημοσιεύτηκε στις 2 Μαρτίου 1948) όπου ο ίδιος αναλύει και επεξηγεί με κάθε λεπτομέρεια το στρατηγικό σχέδιο (των Άγγλων – αλλά αυτό δεν το αναφέρει) »
Καθίσταται προφανές πως άλλο πράγμα είναι το να υπάρχει ένα στρατηγικό σχέδιο (το οποίο σαφώς και προϋποθέτει, όπως κάθε ανάλογο σχέδιο, σημαντικό βαθμο επεξεργασίας) για την συντριβή του ΕΑΜ και τελείως άλλο η ύπαρξη απλά μίας πρόθεσης – η πρόθεση θα μπορούσε καλλιστα να γίνει προσπάθεια να υλοποιηθεί σε μία χρονική συγκυρία που θα ήταν ευνοϊκή για τους βρετανούς και όχι φυσικά τον Δεκέμβριο του ’44, όπου η συγκυρία ήταν οτιδήποτε εκτός από ευνοϊκή για αυτούς. Εν τέλει, η θέση σου, όπως καταδεικνύουν και τα παραπάνω αποσπάσματα, είναι πως υπήρχε ένα στρατηγικό σχέδιο εκ μέρους των Άγγλων για την συντριβή του ΕΑΜ. Παρόλα αυτά όμως τα εμπειρικά στοιχεία φαίνεται να διαψεύδουν την εκδοχή περί της ύπαρξης ενός τέτοιου σχεδίου.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Οι Άγγλοι (ο Τσώρτσιλ) είχαν σαφή στρατηγική αντίληψη για το τι έπρεπε να κάνουν με το ΕΑΜ. Αυτό δεν σημαίνει ότι είχαν επεξεργασμένο σχέδιο ενεργειών (πρακτικά: να στείλουν προληπτικά 50 χιλιάδες στρατιώτες στην Αθήνα). Το χρόνο τον επέλεξε το ΕΑΜ, ΧΩΡΙΣ να γνωρίζει ποιος θα ήταν ο πραγματικός του αντίπαλος. Ο Τσώρτσιλ αντέδρασε ακαριαία και (εκ του αποτελέσματος) επιτυχώς. Ούτε αιφνιδιάστηκε, ούτε δίστασε. Ακριβώς γιατί είχε ξεκάθαρη στρατηγική αντίληψη για το τι έπρεπε να κάνει ώστε να κρατήσει την Ελλάδα στην Αγγλική σφαίρα επιρροής. Άλλωστε, για να εξασφαλίσει ελευθερία κινήσεων γι’ αυτό, είχε δώσει στον Στάλιν τα πάντα (όλα), σε Πολωνία, Ρουμανία κλπ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Οι Άγγλοι (ο Τσώρτσιλ) είχαν σαφή στρατηγική αντίληψη για το τι έπρεπε να κάνουν με το ΕΑΜ. Αυτό δεν σημαίνει ότι είχαν επεξεργασμένο σχέδιο ενεργειών (πρακτικά: να στείλουν προληπτικά 50 χιλιάδες στρατιώτες στην Αθήνα).»
Προφανώς και είχαν κάποια αντίληψη οι βρετανοί γύρω από το τι θα έπρεπε να κάνουν με το ΕΑΜ (και όχι μόνο αυτοί, θα προσέθετα, αλλά και αρκετοί από την ελληνική πλευρά, και ανεξάρτητα από το τι θα έκαναν οι βρετανοί τελικά). Όμως άλλο πράγμα να έχεις μία αντίληψη, μία πρόθεση να κάνεις κάτι, και τελείως άλλο το να έχεις διαμορφώσει ένα στρατηγικό σχέδιο στο οποίο θα προβλέπεται η εξώθηση του άλλου σε σύγκρουση μαζί σου ώστε να τον συντρίψεις. Για να το πω διαφορετικά, η ύπαρξη αυτής της πρόθεσης εκ μέρους των βρετανών, αυτής της αντίληψης για το τι να κάνουν με το ΕΑΜ, δεν επαρκεί για να στηρίξει την θέση πως αυτοί είχαν και την κύρια ευθύνη για τα Δεκεμβριανά.
Την κύρια ευθύνη για την σύγκρουση των Δεκεμβριανών την φέρει το ΚΚΕ. Εαν αυτό είχε επιλέξει ένα διαφορετικό τρόπο δράσης, τα Δεκεμβριανά ενδεχομένως να είχαν αποφευχθεί. Οι άλλοι (βρετανοί και ελληνική κυβέρνηση), και ανεξάρτητα από τις όποιες προθέσεις και αντιλήψεις τους απέναντι στο ΕΑΜ (σαφώς αρνητικές), ήταν στρατιωτικά πολύ αδύναμοι την δεδομένη χρονική στιγμή ώστε να επιδιώκουν την στρατιωτική σύγκρουση με ένα κατά πολύ ισχυρότερο στρατιωτικά ΕΑΜ/ΚΚΕ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Δεν ασχολήθηκα καθόλου με το θέμα των ευθυνών του ΚΚΕ για τη σύγκρουση, οι οποίες είναι προφανώς οι σοβαρότερες. Στο παρόν είδαμε την εξιστόρηση του Παπανδρέου, ο οποίος σαφώς περιγράφει ένα σχέδιο χειρισμού του ΚΚΕ, δια της ενσωμάτωσης του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ (σε Συμ. Στρατηγείο και κυβέρνηση) με στόχο την έλευση της κυβέρνησης (και του ελληνικού στρατού) στην Αθήνα και της άμεσης πολιτικής / στρατιωτικής εξουδετέρωσης του ΕΑΜ – κάτι που δεν ήταν καθόλου ρεαλιστικό χωρίς ένοπλη σύγκρουση. Και καθόλου μα καθόλου ένα σχέδιο αποφυγής του Εμφυλίου.
Αν κάνουμε βέβαια τη υπόθεση ότι το ΚΚΕ είναι ο μοναδικός και αποκλειστικός υπεύθυνος για όλα, το πράγμα γίνεται πολύ πιο απλό.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Σχεδόν 10 μήνες μετά: ένα σημαντικό ντοκουμέντο στο οποίο γίνεται εμφανές το πολιτικό αδιέξοδο στο οποίο οδηγήθηκε το ΕΑΜ, τα πρώτα στοιχεία αυτοκριτικής για τις βλακώδες επιλογές του Δεκέμβρη κλπ.
*
Θέσεις του ΠΓ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ για το Δεκέμβρη
1. Η ένοπλη πάλη του ελληνικού λαού τις 3-12-44 μέχρι 11-1-45, η ηρωική και παλλαϊκή ένοπλη αντίσταση του Δεκέμβρη στην Αθήνα και Πειραιά, είναι η συνέχεια και το κορύφωμα του τετράχρονου εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα του (1940-1944), μέσα στις νέες συνθήκες, που δημιουργήθηκαν μετά το διώξιμο των χιτλεροφασιστών καταχτητών με την πάλη του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ. Είναι η απάντηση του στην προσπάθεια της αντιδραστικής ολιγαρχίας και της βρετανικής κυβέρνησης Τσώρτσιλ να πνίξει τη νίκη του ελληνικού λαού, να ματαιώσει την ομαλή δημοκρατική εξέλιξη και λαοκρατική αναδημιουργία της Ελλάδας και να επιβάλει δυναμικά καταδικασμένες νεοφασιστικές λύσεις, κατά παράβαση των συμμαχικών αρχών του πολέμου.
Ο ελληνικός λαός, πιστός σύμμαχος των Ενωμένων Εθνών, με την υπέροχη τετράχρονη αντίσταση του και με τα όπλα του νέου Ελληνικού Λαϊκού Απελευθερωτικού Στρατού, του ΕΛΑΣ, ελευθέρωσε την Ελλάδα από τους καταχτητές, απομόνωσε την αντιδραστική και προδοτική ολιγαρχία και με το αίμα του έβαλε τα θεμέλια της νέας δημοκρατικής ζωής του.
Μόνο η ένοπλη επέμβαση και υπεροχή των βρετανικών δυνάμεων ανάκοψε αυτή τη δημοκρατική εξέλιξη και έφερε στη ζωή τη μειοψηφία των μαυραγοριτών και δοσιλόγων. Συνεπώς η κύρια ευθύνη για το Δεκέμβρη βαρύνει τη βρετανική πολιτική στην Ελλάδα, που ενθάρρυνε, εξόπλισε, βοήθησε και έριξε όλο το βάρος των δυνάμεων της για να επιβάλλει τη μειοψηφία των εχθρών του λαού. Συνεπώς ο Δεκέμβρης μπαίνει στην ιστορία του λαού μας σαν εθνικολαϊκή ένοπλη αντίσταση για την ανεξαρτησία και τη δημοκρατία, ενάντια στους ξένους και ντόπιους εκμεταλλευτές του.
2. Η βρετανική πολιτική στην Ελλάδα ανέκαθεν υποστήριζε κάθε αντιδραστική δύναμη για να την κρατάει υποχείρια των στρατηγικών και πολιτικοοικονομικών σκοπών της. Την πολιτική αυτή τη συνέχισε πότε σκεπασμένα και πότε φανερά σ’ όλη τη διάρκεια του Εθνικού Αγώνα. Εστήριξε και τον Γκλύξμπουργκ, κύριο υπεύθυνο μαζί με την πλουτοκρατική κλίκα του για την 4η Αυγούστου και της καταστροφής του 1941.
Τα πράγματα ακόμα απόδειξαν πως η βρετανική πολιτική εφάρμοζε στην πράξη ολόκληρο σύστημα κρυφών ραδιουργιών και προκλήσεων, που άρχιζε από την ενθάρρυνση και υποστήριξη των ανοιχτών προκλήσεων και επιθέσεων του ΕΔΕΣ-Ζέρβα και κάθε λογής αντιδραστικής ομάδας ενάντια στον ΕΛΑΣ (Ψαρρός στην Παρνασσίδα, Κωστόπουλος στον Μωριά κ.ά.) και έφτανε ίσαμε τη συνεννόηση με τους άμεσους συνεργάτες των Γερμανών. (Βλέπε δίκες των δοσιλόγων υπόθεση λοχαγού Ντον, μυστικές συναντήσεις και συνεννοήσεις άγγλων και γερμανών αξιωματικών μέσα στην Αθήνα, συμφωνία Μύλλερ-Τσαούς Αντών κ.ά.).
Με την πολιτική της αυτή η Αγγλία είχε προετοιμάσει μεθοδικά όλες τις προϋποθέσεις για να οργανωθεί η μεγάλη αντιλαϊκή πρόκληση και αιματοχυσία των αντιδραστικών το Δεκέμβρη του 1944.
3. Ξεχωριστό ρόλο σ’ αυτή την ετοιμασία έπαιξε η βρετανική πολιτική στη Μέση Ανατολή, όπου εγκαταστάθηκαν οι κατά καιρούς ελληνικές κυβερνήσεις των φυγάδων, αληθινά κινούμενα του Φόρεϊν Όφφις. Η πρόκληση της σύγκρουσης με τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις της Μέσης Ανατολής, που Γκλύξμπουργκ και βρετανικό στρατηγείο τις προετοίμαζαν, σαν αντιλαϊκό στρατό πραιτωριανών, ενώ στην πραγματικότητα η μάζα τους είχε, κηρυχθεί αλληλέγγυα με τον εαμικό αγώνα του λαού, ο βίαιος αφοπλισμός και διάλυση αυτών των δυνάμεων, έδειχναν τις προθέσεις της αντίδρασης και του Τσώρτσιλ στην Ελλάδα. Η πρόκληση του Δεκέμβρη, κατά παράβαση της συμφωνίας του Λιβάνου, ήταν συνέχιση της πολιτικής μέσα στις νέες συνθήκες της απελευθέρωσης και πάνω σε ελληνικό έδαφος. Έτσι η ένοπλη επέμβαση της Μεγάλης Βρετανίας το Δεκέμβρη του 1944 είναι η πρώτη ανοιχτή παραβίαση απ’ αυτήν των διεθνών αρχών του ελευθερωτικού πολέμου.
4. Το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης, που με τα τιμημένα όπλα του ΕΛΑΣ ελευθέρωσε την Ελλάδα και συμφώνησε στη δημιουργία νέου εθνικού στρατού κάτω από ενιαία δημοκρατική ελληνική κυβέρνηση, δεν μπορούσε να δεχθεί τον ατιμωτικό, άνευ όρων αφοπλισμό του, που ζήτησαν ο Παπανδρέου και οι εκπρόσωποι της βρετανικής κυβέρνησης Λήπερ-Σκόμπυ, τη στιγμή, που εξοπλίζονταν απ’ αυτούς ακόμα και τα καθάρματα των Ταγμάτων Ασφαλείας για να στραγγαλίσουν τις δημοκρατικές ελευθερίες του ελληνικού λαού.
Έτσι, στην πρόκληση της αντίδρασης, στη δολοφονία της ειρηνικής παλλαϊκής διαδήλωσης της 3ης και της κηδείας των θυμάτων στις 4 του Δεκέμβρη, το ΕΑΜ απάντησε με το μόνο τίμιο και ελληνικό τρόπο: την αντίσταση της πλειοψηφίας στη βία της μειοψηφίας, την ένοπλη υπεράσπιση της δημοκρατίας και ανεξαρτησίας του, ενάντια στην ξενική πρόκληση.
5. Οι 33 μέρες του ηρωικού παλλαϊκού πολέμου του Δεκέμβρη στην Αθήνα και τον Πειραιά απόδειξαν περίτρανα πως και στον ένοπλο τομέα ο λαός μας μπόρεσε να γονατίσει την αντίδραση. Πολεμιστές και «άμαχοι», άντρες και γυναίκες, γέροι και παιδιά – όλοι οι τίμιοι πατριώτες – πάλεψαν έναν άνισο αγώνα με πίστη και αυτοθυσία, που ξεπέρασε κάθε προηγούμενο στην εθνική ιστορία μας. Και μόνο η υπεροχή των βρετανικών δυνάμεων και όπλων ανάγκασε τον ΕΛΑΣ να υποχωρήσει ανίκητος. Οι πρωτοφανέρωτοι ηρωισμοί, που έδειξαν λαός και πολεμιστές του ΕΛΑΣ το Δεκέμβρη είναι σελίδες ανεξάλειπτης δόξας στην ιστορία του Ελληνικού Λαού.
ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΛΑΟ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ, ΠΟΥ ΤΟ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΣΤΑΘΗΚΕ Ο ΑΤΡΑΝΤΑΧΤΟΣ ΠΡΟΜΑΧΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΗΡΩΙΚΟΥΣ ΑΝΤΑΡΤΕΣ, ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΚΑΠΕΤΑΝΑίΟΥΣ ΤΟΥ ΕΛΑΣ, ΠΟΥ ΣΤΑΘΗΚΕ Η ΓΡΟΘΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΜΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ-ΠΡΟΤΥΓΙΟ ΛΑΪΚΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ, ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΗΣ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΛΑΟΥ.
ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΥΜΕ ΤΙΣ ΜΥΡΙΑΔΕΣ ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΚΑΙ ΣΥΝΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ ΤΟΥ ΕΑΜ, ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Η ΔΟΞΑ, ΤΟ ΜΕΓΑΛΕΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΛΑΪΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.
6. Η συμφωνία της Βάρκιζας που υπογράφτηκε ύστερα από πόλεμο 40 ημερών στις 12-2-45 είναι η αναγκαστική συμφωνία συμβιβασμού, που επεβλήθηκε αποκλειστικά από την ένοπλη επέμβαση και υπεροχή των βρετανικών δυνάμεων και από τις διεθνείς περιστάσεις. Υπογράφηκε για να εξασφαλίσει πάνω σε νέα βάση τη δημοκρατική μας εξέλιξη.
Όμως, η κατάφωρη και μονόπλευρη υποστήριξη που οι αγγλικές αρχές κατοχής έδοσαν στη μοναρχοφασιστική Δεξιά και στη δολοφονική τρομοκρατία της, ενάντια στη δημοκρατική πλειοψηφία του λαού, κάναν αδύνατη την ομαλή δημοκρατική εξέλιξη, κουρέλιασαν τη συμφωνία της Βάρκιζας και έμπασαν τη μεταδεκεμβριανή Ελλάδα στην πιο βαθιά οικονομική, πολιτική και ηθική κρίση, που γνώρισε στην ιστορία της. Την πρωταρχική και κύρια ευθύνη για την κατάσταση, που καθημερινά χειροτερεύει, τη φέρνει η επίσημη αγγλική πολιτική στην Ελλάδα, που αγνοεί τον δημοκρατικό λαό της, την Νέα Ελλάδα, που ξεπήδησε απ’ το μεγαλούργημα της Εθνικής Αντίστασης και εξακολουθεί να συμπεριφέρεται προς τη χώρα μας σαν αφέντης προς τον άποικο, το δούλο του. Ποτέ ο Ελληνικός Λαός δεν θα δεχτεί με την Αγγλία και με κάθε άλλη χώρα σχέσεις που θίγουν την εθνική του τιμή και αξιοπρέπεια, τα αισθήματα του της Ανεξαρτησίας και λευτεριάς.
7. Όπως ολάκερος ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας έτσι και η εξέγερση του Δεκέμβρη είναι η πιστή συνέχιση και ανάπτυξη των ηρωικών εθνικοδημοκρατικών παραδόσεων του ’21. Ενώ όμως το ’21 οι κοτζαμπάσηδες κατόρθωσαν να στρεβλώσουν και να πνίξουν τον δημοκρατικό χαρακτήρα του εξαιτίας των αδυναμιών και της ανωριμότητας της δημοκρατίας, στον τελευταίο εθνικό αγώνα και το Δεκέμβρη, χάρις στην ωριμότητα της εργατικής τάξης και την ύπαρξη της πρωτοπόρας ηγεσίας της του ΚΚΕ, ο λαός αποχτά συνείδηση των δημοκρατικών σκοπών του και παλεύει και τους πραγματοποιεί. Τούτο είναι το βασικό γεγονός στην εσωτερική μας εξέλιξη και παρά τις πρόσκαιρες καταδρομές και εναντιότητες εξαιτίας της εξωελληνικής επέμβασης, αποτελεί αφετηρία για το τελικό στεφάνωμα των λαϊκών αγώνων. Έτσι ο Δεκέμβρης σα συνέχεια και αναπόσπαστο κομμάτι του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα και βασικός του σταθμός γίνεται ταυτόχρονα ιστορικό ορμητήριο της νέας Ελλάδας.
8. Με τον τιτάνιο και δύσκολο αγώνα του, στις παραμονές της ήττας του χιτλερισμού, ο ελληνικός λαός επισφράγισε τη ζηλευτή φήμη σαν πρωτοπόρος υπερασπιστής της δημοκρατίας μέσα στους λαούς. Στο κατώφλι της παγκόσμιας ήττας του φασισμού και την έναρξη της νέας μεταπολεμικής εποχής, ο Δεκέμβρης είναι το προμήνυμα των μεταπολεμικών δημοκρατικών επιδιώξεων των λαών, που συνέτριψαν το φασισμό και παλεύουν για την κατοχύρωση της δημοκρατίας και της ειρήνης.
Στέλνουμε το χαιρετισμό της τιμής και ευγνωμοσύνης σ’ όλους τους λαούς, σ’ όλους τους δημοκράτες των άλλων χωρών που με τη φωνή τους ή με την πένα τους στάθηκαν υπερασπιστές και συμπαραστάτες στο δύσκολο μα ιερό Δεκεμβριανό και μεταδεκεμβριανό αγώνα του Ελληνικού Λαού. Είμαστε πάντα έτοιμοι να δύσουμε όλες τις δυνάμεις μας για τη διεθνή συνεργασία της ειρήνης, της δημοκρατίας και της προόδου.
9. Η στρατιωτική ήττα λόγω της ασύγκριτης υπεροχής των βρετανικών δυνάμεων δεν σημαίνει πολιτική ήττα του κινήματος της Εθνικής Αντίστασης. Δεν προήλθε από υπεροχή πολιτική ή στρατιωτική της εσωελλαδικής αντίδρασης. Είναι μια ιδιόμορφη σύμπτυξη που επιβλήθηκε από εξωελλαδικούς παράγοντες. Η επικράτηση με αγγλικά όπλα του Μαύρου Μετώπου του Γκλύξμπουργκ, του κόσμου των εθνικών συμφορών, της
προδοσίας και των εθνικών ταπεινώσεων όχι μόνο δεν έλυσε το βασικό νεοελληνικό πρόβλημα παρά και το όξυνε πιο πολύ και βάθυνε απροσμέτρητα το βάραθρο ανάμεσα σ’ αυτόν τον κόσμο της εκμετάλλευσης και του μεγαλοϊδεάτικου εθνικισμού και το λαό.
Πολιτικό, οικονομικό, ηθικό και διπλωματικό χάος είναι τα γνωρίσματα για το μεταδεκεμβριανό πλουτοκρατικό καθεστώς με επικεφαλής τον δοσίλογο αντιβασιλέα. Η αχαλίνωτη φασιστική τρομοκρατία του ΣΑΝ, της Χ και όλων των πρακτόρων του Γκλύξμπουργκ, το όργιο των μαυραγοριτών και το οικονομικό χάος, ένα χρόνο ύστερα από την απελευθέρωση, οι εξωτερικοί εξευτελισμοί και απομόνωση της Ελλάδας πείθουν το λαό μια ακόμη φορά για ποιους αντιδημοκατικούς νεοφασιστικούς σκοπούς οι εχθροί του ΕΑΜ προκάλεσαν την εξέγερση του Δεκέμβρη. Το μεταδεκεμβριανό χάος και αναρχία δικαίωσαν απόλυτα το Δεκέμβρη.
10. Έτσι η πάλη για τη Λαϊκή Δημοκρατία προβάλλει ύστερα από την απελευθέρωση και το Δεκέμβρη πιο επιταχτική σαν ο μόνος δρόμος για την κινητοποίηση όλων των δυνάμεων του ελληνικού λαού, όλων των εθνικών πόρων, στο έργο της μεταπολεμικής αναδημιουργίας της Ελλάδας και του λαού της.
Έτσι η παλλαϊκή πάλη του Δεκέμβρη σημαίνει:
— Εφαρμογή των συμμαχικών αρχών της Τεχεράνης, Κριμαίας, Βερολίνου στην Ελλάδα, των αρχών διεθνούς συνεννόησης για την ειρήνη και τη δημοκρατία.
— Κάθαρση της χώρας από το φασισμό, τιμωρία των προδοτών – δοσιλόγων, δημοκρατική επιβολή της λαϊκής θέλησης χωρίς εξωτερικές παρεμβάσεις.
— Εθνική ανεξαρτησία, εθνική αξιοπρέπεια, εθνική περηφάνεια.
— Λαϊκή δημοκρατική ανοικοδόμηση της χώρας σε όφελος όλου του εργαζόμενου έθνους και όχι σε όφελος των οικογενειών της μεγάλης πλουτοκρατίας.— Γερή βιομηχανία και βιοτεχνία, ελεύθερη από δεσμά, προοδευμένη γεωργία, αναπτυγμένο εμπόριο και ναυτιλία στην Ελλάδα.
— Γερή, προαιρετική συνεταιρική οργάνωση του λαού σε όλους τους τομείς της παραγωγής, κατανάλωσης, συγκοινωνίας, κατοικίας, πολιτισμένης διαβίωσης.
— Γερό λαϊκό, δημοκρατικό στρατό, προστάτη πάνοπλο της Λευτεριάς και Ανεξαρτησίας. Γερή στην υπηρεσία του λαού δημοκρατική εσωτερική ασφάλεια.
— Δεκέμβρης σημαίνει παλλαϊκή ενότητα ενάντια στους εκμεταλλευτές, ενάντια στους δοσίλογους, την ολιγαρχία του πλούτου.
— Χορτάτο τον εργαζόμενο ελληνικό λαό.
— Απελευθέρωση, χειραφέτηση και ανάπτυξη της Ελληνίδας, που πρόσφερε τόσες θυσίες στον εθνικό λαϊκό αγώνα.
— Δημιουργία ακμαίας και πολιτισμένης νεολαίας, ελπιδοφόρου εγγυητή του μέλλοντος του ελληνικού λαού.
— Προστασία του εργαζόμενου Έλληνα στα γηρατειά του.
— Δημιουργία ανθηρού νεοελληνικού πολιτισμού με υψηλόφρονη λαϊκή διανόηση.
— Κοντολογής, Δεκέμβρης θα πει: Ελλάδα ελεύθερη και ανεξάρτητη, Λαϊκή Δημοκρατία, χορτάτο λαό, κράτος γερό, ανύψωση του υλικού και πνευματικού πολιτισμού, που ανοίγει το δρόμο για το σοσιαλισμό, την τελική λύτρωση του λαού από τα δεσμά της εκμετάλλευσης.
11. Η αντιεαμική αντίδραση, ένοχη του εγκλήματος της λιποταξίας και προδοσίας την κρισιμότερη περίοδο του έθνους μας, προσπαθεί μετά το Δεκέμβρη να στηριχθεί σε ανύπαρκτα ή και υπαρκτά «έκτροπα» για να δικαιολογήσει πολιτικά με την «πτωματολογία» την ύπαρξη της. Αρνούμαστε το δικαίωμα της κριτικής στους συνεργάτες των γερμανοφασιστών καταχτητών, στους ξενόδουλους υπεύθυνους της δολοφονίας μυριάδων Ελλήνων. Οι υπερβασίες ή και λάθη σ’ ένα εμφύλιο πόλεμο, που η αντιδραστική ολιγαρχία προκάλεσε, δεν είναι σε θέση να λερώσουν το μεγαλείο του Δεκέμβρη. Πολύ περισσότερο δεν μπορούν να δύσουν ελαφρυντικά στο μεταδεκεμβριανό τρομοκρατικύ καθεστώς, όπου αμείβονται οι δοσίλογοι προδότες και οι ίδιοι διώκουν, φυλακίζουν και δικάζουν τους πατριώτες αγωνιστές του εθνικού και συμμαχικού πολέμου.
Το αίτημα της τιμωρίας των προδοτών-δοσιλόγων βασικό αίτημα της μεγάλης τετραετίας και του Δεκέμβρη παραμένει στο ακέραιο αίτημα του ελληνικού λαού.
12. Μαζί μ’ αυτό ακέραιο και επιταχτικό προβάλλει το αίτημα του ελληνικού λαού να δοθεί γενική αμνηστία στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, να σταματήσει ο διωγμός και ν’ αποκατασταθεί το κίνημα στα δικαιώματα του.
ΧΑΙΡΕΤΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΤΙΜΗΜΕΝΟΥΣ ΑΓΩΝΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ: ΤΟΥΣ ΗΡΩΕΣ ΚΑΙ ΤΙΣ ΗΡΩΙΔΕΣ ΤΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ, ΤΟΥ ΔΕΚΕΜΒΡΗ ΚΑΙ ΤΗΣ ΜΕΣΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ —ΟΛΟΥΣ ΕΚΕΙΝΟΥΣ, ΠΟΥ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΤΡΕΧΟΥΝ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΟΡΔΕΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΡΧΟΦΑΣΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΤΟ ΚΡΑΤΟΣ ΤΟΥΣ.
Όλοι οι πατριώτες πρέπει να δόσουν τη δραχμή τους στην Εισφορά Τιμής για την ενίσχυση των θυμάτων του αγώνα. Η Λαϊκή Δημοκρατία θ’ αποκαταστήσει στο ακέραιο τους προμάχους της λευτεριάς του λαού μας.
13. Από το σημερινό τρομοκρατικό καθεστώς της πλουτοκρατικής ολιγαρχίας, της μαυραγορίτικης εκμετάλλευσης και των εθνικών αναστατώσεων και συμφορών μια μόνο διέξοδος υπάρχει: να σχηματιστεί δημοκρατική πολιτική κυβέρνηση, που θ’ αμνηστεύσει τους αγωνιστές μας, θα διαλύσει τις τρομοκρατικές, βασιλοφασιστικές συμμορίες, θ’ αποκαταστήσει πραγματική ισοπολιτεία, θα κάνει νέους ανόθευτους εκλογικούς καταλόγους και θα διενεργήσει ελεύθερες εκλογές Συνταχτικής Εθνοσυνέλευσης με αναλογική.
14. Εφόσον η αχαλίνωτη τρομοκρατία των φασιστικών ορδών, οι δολοφονίες, οι βιασμοί και οι διωγμοί των αγωνιστών του λαού συνεχίζονται και ενισχύονται από τον κρατικό μηχανισμό κάτω από τα μάτια και με τη βοήθεια των αγγλικών αρχών κατοχής, ο λαός μας, αντιτάσσοντας στο Μαύρο Μέτωπο τη λαϊκή δημοκρατική ενότητα του, έχει ιερό δικαίωμα και υποχρέωση ν’ αντιμετωπίσει την τρομοκρατία της μειοψηφίας και να υπερασπίσει τη ζωή του με τα ίδια τα μέσα της, με τη μαζική του αυτοάμυνα, με τα ίδια όπλα, που χρησιμοποιεί ο ΣΑΝ – Χ – Μαύρο Μέτωπο και Σία.
15. Η αντιδραστική ολιγαρχία των πατριδοκάπηλων ξαπόλυσε την πιο ελεεινή αφιονισμένη προπαγάνδα δήθεν για τα εθνικά δίκαια. Είναι η παράταξη, που πάντα καταπρόδοσε τα εθνικά δίκαια, που στ’ όνομα τους άφησε τη χώρα σε μια μισοβάρβαρη κατάσταση, πιόνι στα χέρια των ξένων δυνάμεων. Είναι αυτή, που ευθύνεται για μια σειρά εθνικές ταπεινώσεις και καταστροφές — 1897, παζάρεμα Μακεδονίας, παράδοση του Ρούπελ στους εχθρούς το 1915, καταπρόδοση της Ελληνο – Σερβικής συμμαχίας, Μικρασιατική Καταστροφή, καταστροφή του 1941. Δεν έχει κανένα δικαίωμα να μιλάει για εθνικά δίκαια. Ο Δεκέμβρης διατράνωσε τη θέληση του Ελληνικού Λαού και του πολιτικού του συνασπισμού του ΕΑΜ, να υπερασπίσει πραγματικά τα εθνικά δίκαια του Ελληνικού Λαού, που προκύπτουν από τις θυσίες του λαού στον μεγάλο πόλεμο.
16. Το μεταδεκεμβριανό καθεστώς της ολιγαρχίας, το καθεστώς των δοσιλόγων και υποστηριχτών τους εφάρμοσε ύστερα από την απελευθέρωση την πιο αποκάλυπτη, μονόπλευρη, εξωτερική πολιτική. Μετέβαλε την Ελλάδα σε μοναδική ανάμεσα στους νικητές χώρα του φασισμού: Απομόνωσε την Ελλάδα από τη Σοβιετική Ένωση και τα νέα δημοκρατικά καθεστώτα της Ευρώπης και πρώτ’ απ’ όλα της Βαλκανικής και απειλεί να τη μεταβάλλει σε ξένη κτίση και εστία διεθνών ανωμαλιών και συγκρούσεων. Ο Δεκέμβρης διατράνωσε τη θέληση του Ελληνικού Λαού να ζήσει σε ειρήνη και αδελφική συνεννόηση με ό λ ο υ ς τ ο υ ς λ α ο ύ ς και, ιδιαίτερα με τους μεγάλους συμμάχους του — τη Σοβιετική Ένωση, τη Μεγάλη Βρετανία, τις Ενωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία καθώς και την απόφασή του να εξασφαλίσει ειρηνική συνεννόηση και δημοκρατική συνεργασία με τους αδελφούς δημοκρατικούς λαούς των Βαλκανίων.
17. Με τον αγγλικό λαό ούτε μας χώριζε, ούτε μας χωρίζει τίποτε. Παρά την ένοπλη επέμβαση της Μεγάλης Βρετανίας, που έγινε η βαθύτερη αιτία των σημερινών πολιτικών ανωμαλιών της Ελλάδας, ο ελληνικός λαός, πιστός στα συμμαχικά ιδανικά, θεωρεί τη συνεργασία με τη Μεγάλη Βρετανία, όπως και τη συνεργασία με τη Σοβιετική Ένωση, σα βασικό στήριγμα της εξωτερικής του πολιτικής, θέλει όμως η φιλία αυτή να στηριχτεί πάνω στη βάση της ισοτιμίας, της εθνικής ανεξαρτησίας και της αμοιβαίας κατανόησης. Κάθε άλλη πολιτική, που μεταχειρίζεται τον Ελληνικό Λαό με τα προπολεμικά κριτήρια ή τα κριτήρια της ένοπλης επέμβασης του Δεκέμβρη, μεγαλώνει πιο πολύ το χάσμα στις αμοιβαίες σχέσεις και αποτελεί πηγή διεθνών κινδύνων. Η παράταση της βρετανικής κατοχής, που ενισχύει τη μοναρχοφασιστική τρομοκρατία, διαιωνίζει το χάος στην Ελλάδα.
Επικαλούμαστε τη συμπαράσταση της εργατικής τάξης της Μεγάλης Βρετανίας, που πρέπει ν’ αναλογιστεί αυτούς τους κινδύνους και να εξασκήσει όλη την επιρροή της πάνω στους υπεύθυνους βρετανούς πολιτικούς για μια ισότιμη και δημοκρατική συνεννόηση των δύο λαών. Εφόσον οι βρετανικές αρχές δεν αποκαθιστούν την τάξη στην Ελλάδα και ενθαρρύνουν τη βασιλοφασιστική τρομοκρατία, η άμεση αποχώρηση των βρετανικών δυνάμεων είναι απαραίτητος όρος για ν’ αποκαταστήσει μόνος του ο Λαός αυτή την τάξη. Θα κάνουμε το παν για τη συνεννόηση και χαιρετίζουμε ολόψυχα τον «Σύνδεσμο για τη Δημοκρατία στην Ελλάδα», που ίδρυσαν στο Λονδίνο φιλελεύθεροι, εργατικοί και κομμουνιστές βουλευτές, άγγλοι εργατικοί, συνδικαλιστικοί ηγέτες, προσωπικότητες της δημοσιογραφίας, των καλών τεχνών κ.ά. θα εξαντλήσουμε όλη μας την επιρροή και υπομονή για να τους βοηθήσουμε να πετύχουν στο έργο τους, έργο ισότιμης δημοκρατικής συνεννόησης και συνεργασίας ανάμεσα στους δύο λαούς και τα δύο κράτη. Έχουμε εμπιστοσύνη στους άγγλους φίλους της Ελληνικής Δημοκρατίας. Εχθροί μας είναι οι στραγγαλιστές της λευτεριάς και ανεξαρτησίας μας ντόπιοι και ξένοι, οι δημιουργοί του Δεκέμβρη. Και από τη στιγμή που θα παίζονται τα συμφέροντα του Ελληνικού Λαού, ο αγώνας για την υπεράσπιση της ανεξαρτησίας του με όλα τα μέσα είναι ζωτικό χρέος του για να κατακτήσει την αληθινή λευτεριά και τη δημοκρατία. Στον αγώνα αυτόν το σκληρό, μα δίκαιο, το ΚΚΕ θα δόσει όλες του τις δυνάμεις, όσες θυσίες κι αν απαιτεί.
18. Όπως στις μαύρες μέρες της υποδούλωσης το ΚΚΕ στάθηκε ο εμψυχωτής και βασικός κινητήρας του ΕΑΜ και της Εθνικής Αντίστασης, δίπλα και μαζί με τα άλλα σύμμαχα κόμματα και οργανώσεις, έτσι και το Δεκέμβρη το ΚΚΕ ήταν ο εγκέφαλος κι η καρδιά του αγώνα. Με την πλούσια πείρα του Κόμματος της εργατικής τάξης έδοσε πνοή και φώτιση στο δημοκρατικό ατσάλωμα και έξαρση του λαού μέσα στις γραμμές του ΕΑΜ. Αξίζει κάθε έπαινος στους κομμουνιστές της Αθήνας και του Πειραιά, που κράτησαν πάνω τους άξια το κύριο βάρος της μάχης του Δεκέμβρη, όπως και σ’ όλους τους αγωνιστές του Κόμματος. Τούτο αποτελεί αναγνώριση του Λαού.
Όμως το Κόμμα του Προλεταριάτου δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα του, αν δεν μελετήσει τις αδύνατες πλευρές και τα λάθη του για να τα διορθώσει στο συντομότερο διάστημα. Η μάχη του Δεκέμβρη τα φανέρωσε και το 7ο Συνέδριο του Κόμματος τα υπογράμμισε. Τα σπουδαιότερα λάθη και αδυναμίες ήταν ταλάντευση γύρω στο ζήτημα της εθνικής ενότητας (λάθη στη διάσκεψη του Λιβάνου και της Καζέρτας, στο ζήτημα της εισόδου στη κυβέρνηση), όχι σαφής εκτίμηση της βρετανικής πολιτικής, υποτίμηση του ρόλου και των δυνάμεων της στη μάχη του Δεκέμβρη, έλλειψη πολιτικής ευλυγισίας, το λάθος της ομηρίας κ.ά. Όπως διάγνωσε η 12η Ολομέλεια της ΚΕ και το 7ο Συνέδριο στη βάση αυτών των αδυναμιών βρίσκονταν η έλλειψη στενότερης καθημερινής επαφής της καθοδήγησης με τη βάση του Κόμματος, η αλλοίωση της κοινωνικής σύνθεσης του με την πτώση του ποσοστού των εργατικών μελών, το όχι ικανοποιητικό επίπεδο της πολιτικής και θεωρητικής δουλιάς του Κόμματος.
Ο Δεκέμβρης και ο χρόνος που πέρασε απόδειξαν, ότι παρά τις πρόσκαιρες δυσκολίες της αναπροσαρμογής στη νέα φάση του αγώνα, το Κόμμα μέσα στο ΕΑΜ και μαζί του ενωμένα ξεπέρασαν τις δυσκολίες και άρχισαν σταθερά να εξαλείφουν τις αδυναμίες και να στερεώνουν πιο πολύ τις γραμμές τους. Ο Δεκέμβρης κορύφωσε την εμπιστοσύνη του εργαζόμενου λαού προς το πρώτο Κόμμα του — το ΚΚΕ — και προς το ΕΑΜ (παρά το ότι ορισμένες οργανώσεις έφυγαν από το ΕΑΜ κατά το πέρασμα από το στάδιο της εθνικής απελευθέρωσης στο στάδιο της πάλης για τη δημοκρατία). Το συμφέρον του λαϊκού αγώνα επιβάλλει την ενότητα δράσης όλων των οπαδών της Δημοκρατίας, την ακόμα πιο μεγάλη συσπείρωση της δημοκρατικής Αριστεράς, την πιο μεγάλη ενίσχυση του Πολιτικού Συνασπισμού της Λαϊκής Δημοκρατίας – ΕΑΜ.
Η λαϊκή εμπιστοσύνη, που ανέβασε το ΚΚΕ σε πρώτη πολιτική δύναμη του τόπου, επιβάλλει στο Κόμμα, στο κάθε στέλεχος και μέλος του, τις πιο υπεύθυνες υποχρεώσεις στη νέα περίοδο των σκληρών αγώνων. Το Κόμμα πρέπει να βρεθεί ολόπλευρα έτοιμο — πολιτικά, οργανωτικά, και τεχνικά — να ηγηθεί στους νέους αγώνες του Λαού, κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, όπως καθόρισε το 7ο Συνέδριο. Βγάζοντας τα διδάγματα από τον τιτάνιο πολύχρονο αγώνα και ιδιαίτερα το Δεκέμβρη, διορθώνοντας τα λάθη και ελλείψεις του, καθαρίζοντας και προφυλάγοντας τις γραμμές του από εχθρικά στοιχεία, το ΚΚΕ έχει όλη τη δύναμη ν’ ανταποκριθεί στο χρέος του, στην αποστολή του. θα σφυροκοπήσει στις πόλεις και τα χωριά την ενότητα του Λαού χέρι-χέρι με όλα τ’ άλλα κόμματα του Πολιτικού Συνασπισμού του ΕΑΜ και κάθε λαϊκοδημοκρατική δύναμη για τη νίκη της Λαϊκής Δημοκρατίας.
19. Η αντιδραστική ολιγαρχία και οι ξένοι στηριχτές της με την πρόκληση του Δεκέμβρη θέλησαν να ‘χουν τη φασιστική «ανταπόδοση» τους. Ο Ελληνικός Λαός τους έδοσε τον δημοκρατικό Δεκέμβρη του.
ΖΗΤΩ Ο ΔΕΚΕΜΒΡΗΣ — ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΚΑΙ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΟ ΚΟΜΜΑΤΙ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ, ΠΡΟΣΚΛΗΤΗΡΙΟ ΣΤΗΝ ΠΑΛΗ ΓΙΑ ΤΗ ΛΕΥΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ, ΓΙΑ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ!
8.11.45
«Κομμουνιστική Επιθεώρηση», Αριθ. φύλλου 44, σ. 1-6, Αθήνα, Δεκέμβρης 1945
Δημοσιεύθηκε στο: Το ΚΚΕ, Επίσημα Κείμενα, τομ. 6ος, σελ. 136-144.
http://ellinikosemfilios.blogspot.gr/2011/12/blog-post_22.html
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Λίγα στοιχεία για την Αγγλική πολιτική στα τέλη του ’44 και αμέσως μετά. Τα παίρνω από το βιβλίο του Φοίβου Οικονομίδη: Η Επανάσταση στην Ελλάδα. Το ΚΚΕ και οι Ξένοι Φίλοι (Εμφύλιος 1945-1949). Εκδόσεις Λιβάνη, 2011.
Γράφει ο Οικονομίδης:
Εκτιμώντας από μία υποκειμενική άποψη τα πράγματα, ο Τσόρτσιλ πίστευε ότι θα τελείωνε σχετικά σύντομα με την υπόθεση της Ελλάδας. Αλλά τα γεγονότα τον διέψευσαν.
Στις 11 Δεκεμβρίου 1944, ο Βρετανός πρωθυπουργός σημείωσε για το στενό συνεργάτη του Ρπύσβελτ, τον Χ. Χόπκινς: «Αγαπητέ Χάρι… Πρέπει ειλικρινά να ομολογήσω ότι ποτέ δε ήξερα ότι το ΕΑΜ θα είναι τόσο ισχυρό. Θα επιθυμούσα μόνο να είχαν πολεμήσει το ένα δέκατο το ίδιο καλά εναντίον των Γερμανών» (σελ. 15)
*
Το βράδυ της 13ης Φεβρουαρίου (σημ: στη Γιάλτα. Την επόμενη μέρα ο Τ. ήρθε στην Αθήνα) ο Τσόρτσιλ δείπνησε με εκπροσώπους της βρετανικής ηγεσίας και στη σκέψη του κυριαρχούσε ένα από τα αγαπημένα του θέματα. Ο Βρετανός πρωθυπουργός «μίλησε πολύ εκτεταμένα για την ελληνική κατάσταση, επιχειρηματολογώντας με πάθος για αποφασιστική στάση απέναντι στον ΕΛΑΣ». Ο Τσόρτσιλ υποστήριξε ότι η «η ανακωχή» με τον ΕΛΑΣ «υπήρξε λάθος» και το καλύτερο θα ήταν «να πάρουν οι κομμουνιστές ένα μάθημα».
Ο Τσόρτσιλ «ήθελε να επισκεφθεί την Αθήνα για να ενθαρρύνει την ελληνική κυβέρνηση και τον αρχιεπίσκοπο ώστε να μπορέσουν να ακολουθήσουν μια αποφασιστικότερη γραμμή» (…) Επιθυμούσε ολόψυχα «να σπάσει στο ξύλο την αντιπολίτευση» στην Αγγλία και προετοιμαζόταν για ένα «νέο πιστολίδι στην Ελλάδα» (σελ. 39)
*
Στις 19 Μαρτίου ο Λίπερ τηλεγράφησε από την Αθήνα: «Ο πόλεμος στην Ευρώπη που φτάνει τώρα στο τέλος του, επιτρέπει να φανεί μια ισχυρή στροφή προς τα αριστερά σε πολλές αν όχι σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Στα Βαλκάνια αυτό είναι ήδη γεγονός. Είναι επιθυμητό ή δυνατό στην Ελλάδα, κάτω από βρετανική επιρροή, να στραφούμε αποφασιστικά στην άκρως αντίθετη κατεύθυνση; Αυτό που μου φαίνεται επιθυμητό και ελπίζω δυνατό είναι ότι θα πρέπει να κρατήσουμε την Ελλάδα ανάμεσα στα δύο άκρα. Ειλικρινά δεν το νομίζω αυτό δυνατό με τη σύντομη επιστροφή του βασιλιά» (σελ. 42-3. Τη σύντομη επιστροφή του βασιλιά επιδίωκε σταθερά ο Τσόρτσιλ).
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν και να εξουδετερώσουν τον ΕΛΑΣ οι Άγγλοι κρατούσαν ως τη συμφωνία της Καζέρτας (16 /9/44) ανοιχτή την πόρτα της συνεργασίας τους με τα Τάγματα Ασφαλείας. Οι λεπτομέρειες υπάρχουν εδώ:
https://panosz.wordpress.com/2011/01/11/civil_war-102/
Αυτή την αγγλική πολιτική ακολουθούσε κατά πόδας ο Παπανδρέου.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Δεν ασχολήθηκα καθόλου με το θέμα των ευθυνών του ΚΚΕ για τη σύγκρουση, οι οποίες είναι προφανώς οι σοβαρότερες.»
Προφανώς και ήταν σοβαρότερες από αυτές των βρετανών, αυτό πασχίζω να πω από την πρώτη στιγμή. Και επιχειρηματολογώ υπερ αυτού ακριβώς γιατί η ανάρτηση μου έδωσε την εντύπωση πως είναι υπερ της της αντίθετης θέσης – ότι έχει το ΚΚΕ τις ευθύνες του αλλά κάποιοι άλλοι έχουν μεγαλύτερες από αυτό σε σχέση με τα Δεκεμβριανά.
«Στο παρόν είδαμε την εξιστόρηση του Παπανδρέου, ο οποίος σαφώς περιγράφει ένα σχέδιο χειρισμού του ΚΚΕ, δια της ενσωμάτωσης του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ (σε Συμ. Στρατηγείο και κυβέρνηση) με στόχο την έλευση της κυβέρνησης (και του ελληνικού στρατού) στην Αθήνα και της άμεσης πολιτικής / στρατιωτικής εξουδετέρωσης του ΕΑΜ – κάτι που δεν ήταν καθόλου ρεαλιστικό χωρίς ένοπλη σύγκρουση.»
Στο παρόν έχω την αίσθηση πως είδαμε μία εξιστόρηση η οποία προσπαθεί να παρουσιάσει τον Παπανδρέου περίπου ως ενεργούμενο των βρετανών, τα στοιχεία όμως δεν φαίνεται να στηρίζουν αυτή την εκδοχή.
Επιπλέον, το λές και μόνος σου Πάνο, αυτό που ζητούσε ο Παπανδρέου δεν ήταν ρεαλιστικό χωρίς ένοπλη σύγκρουση ακριβώς γιατί, προσθέτω εγω, αν το ΕΑΜ/ΚΚΕ αφοπλίζονταν και υπάγονταν στον έλεγχο της κυβέρνησης τότε θα ήταν πλέον αδύνατο να επιχειρήσει να καταλάβει την εξουσία δια της βίας. Για να το θέσω αλλιώς, εαν το ΚΚΕ δεν έκανε και δεύτερες σκέψεις σε σχέση με την μεταπολεμική τάξη πραγμάτων στην Ελλάδα τότε δεν θα είχε και κανενα πρόβλημα να υπαχθεί το ΕΑΜ στον έλεγχο της κυβέρνησης. Όμως, ακριβώς επειδή έκανε τέτοιες σκέψεις, δεν ήθελε να αφοπλιστεί, οπότε είχε και κάθε κίνητρο όταν έκρινε πως η συγκυρία το ευνοεί, να προσπαθήσει να επιβάλλει δια της βίας την κυριαρχία του. Ο Δεκέμβριος του ’44 ήταν μία τέτοια ευκαιρία ακριβώς γιατί η ελληνική κυβέρνηση δεν είχε εδραιώσει την κυριαρχία της στην χώρα (ούτε καλά καλά στην Αθήνα δεν την είχε εδραιώσει, πόσο μάλλον στην υπόλοιπη χώρα) ενω οι βρετανικές δυνάμεις στην Ελλάδα ήταν σε κατάσταση σχετικής στρατιωτικής αδυναμίας έναντι του ΕΑΜ/ΚΚΕ.
Ο Παπανδρέου το είχε φυσικά καταλάβει αυτό, πως δηλαδή η εαμική πλευρά, εαν δεν αφοπλίζονταν, θα συνιστούσε κίνδυνο για οποιοδήποτε μεταπολεμική τάξη πραγμάτων στην χώρα οπότε προσπάθησε να τους πείσει να αφοπλιστούν. Εκείνοι προσπάθησαν φυσικά να το αποφύγουν αυτό και έτσι φτάσαμε στα Δεκεμβριανά. Ειλικρινά όμως δεν βλέπω που φέρει ευθύνη ο Παπανδρέου για αυτό. Εκτός βέβαια και αν πρέπει να δεχτούμε ότι ο Παπανδρέου θα έπρεπε να συμφωνήσει να κυβερνάει και παράλληλα να υπάρχει στην χώρα ένα στρατιωτικό σώμα το οποίο δεν θα βρίσκονταν κάτω από τον έλεγχο της νόμιμης κυβέρνησης αλλά υπο τον έλεγχο κάποιου άλλου (εν προκειμένω, ενός πολιτικού κόμματος, του ΚΚΕ).
“Αν κάνουμε βέβαια τη υπόθεση ότι το ΚΚΕ είναι ο μοναδικός και αποκλειστικός υπεύθυνος για όλα, το πράγμα γίνεται πολύ πιο απλό.”
Προφανώς και όχι.
Σε σχέση όμως με την σύγκρουση των Δεκεμβριανών, ναι, το ΚΚΕ είναι που φέρει την συντριπτικά μεγαλύτερη ευθύνη σε σχέση με τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Γιάννη,
πάντα το αποτέλεσμα μετράει. Το αποτέλεσμα και της πολιτικής γραμμής Παπανδρέου ήταν τα Δεκεμβριανά. Για τα οποία δεν υπήρχε ουσιαστικός λόγος να συμβούν, δεδομένης της συμφωνίας της Γιάλτας (οι ρυθμίσεις είχαν προηγηθεί). Κι αν έμενε μερικούς μήνες χωρίς αφοπλισμό ο ΕΛΑΣ τι φοβερότερο θα γινόταν, δηλαδή;
Εδώ εντοπίζω τις ευθύνες του Παπανδρέου, ουσιαστικά των Άγγλων.
Πολύ περισσότερο που θα υπήρχε χρόνος για συνεννόηση με την ΕΣΣΔ και η πιθανότητα να μην υπάρξει καν συνέχεια του Εμφυλίου, καθώς οι σοβιετικοί έλεγχαν απολύτως το ΚΚΕ.
Σ’ αυτές τις ιστορικές στιγμές έχει τεράστια σημασία όχι μόνο το τι κάνεις αλλά και το τι δεν κάνεις.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ίσως το κλειδί βρίσκεται σ’ αυτή τη μικρή φρασούλα του γέρο – Ουίνστον:
«Αγαπητέ Χάρι… Πρέπει ειλικρινά να ομολογήσω ότι ποτέ δεν ήξερα ότι το ΕΑΜ θα είναι τόσο ισχυρό. Θα επιθυμούσα μόνο να είχαν πολεμήσει το ένα δέκατο το ίδιο καλά εναντίον των Γερμανών»
Οι Άγγλοι νόμιζαν ότι ο ΕΛΑΣ ήταν εύκολος αντίπαλος. Ίσως το νόμιζε αυτό και ο Παπανδρέου.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Κι αν έμενε μερικούς μήνες χωρίς αφοπλισμό ο ΕΛΑΣ τι φοβερότερο θα γινόταν, δηλαδή;»
Πάνο σε πρώτη φάση μέγάλο μέρος της χώρας θα περιέρχονταν κάτω από την εξουσία του ΕΑΜ, δηλαδή του ΚΚΕ, εφόσον σε αυτές τις περιοχές η υπέρτερη στρατιωτική ισχύς βρίσκονταν στα χέρια του. Η κυβέρνηση θα ήταν μόνο στα χαρτιά κυβέρνηση όλης της χώρας, εφόσον σε πολλές περιοχές την *πραγματική* εξουσία θα την ασκούσε το ΚΚΕ. Αυτή η κατάσταση αναγκαστικά θα οδηγούσε, σε ένα μελλοντικό χρόνο, σε σύγκρουση τα δύο στρατόπεδα – πιθανότατα πολύ βιαιότερη από τα Δεκεμβριανά.
Ως εκ τούτου η ευθύνη για την σύγκρουση των Δεκεμβριανών ανήκει πρωτίστως στο ΚΚΕ και πολύ δευτερευόντως στον Παπανδρέου ή τους βρετανούς.
«Πολύ περισσότερο που θα υπήρχε χρόνος για συνεννόηση με την ΕΣΣΔ και η πιθανότητα να μην υπάρξει καν συνέχεια του Εμφυλίου, καθώς οι σοβιετικοί έλεγχαν απολύτως το ΚΚΕ.»
Ποιά συνεννόηση με την Σοβιετική Ένωση? Οι υποσχέσεις και οι εγγυήσεις της Σοβιετικής Ένωσης είχαν μικρότερη αξία και από το χαρτί πάνω στο οποίο γράφονταν. Σε ένα σωρό περιπτώσεις άλλα υπόσχονταν οι σοβιετικοί και άλλα έκαναν, οπότε ας μην τρέφουμε αυταπάτες ότι θα μπορούσε να γίνει κάποια αξιόπιστη συνεννόηση μαζί τους προκειμένου να αποτραπεί ο εμφύλιος. Μακάρι να μπορούσε να συμβεί αυτό αλλά ο βίος και η πολιτεία των σοβιετικών μέχρι τότε συνηγορούσε υπερ του αντιθέτου, ως εκ τούτου ήταν πέρα για πέρα αναξιόπιστοι.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Εφόσον σε αυτή την ανάρτηση γίνεται λόγος για τα Δεκεμβριανά θα παραθέσω εδω δύο άρθρα που έχουν σχέση με το θέμα.
http://athensreviewofbooks.com/?p=1480
Misrepresenting the Past to Make Sense of the Present: Greek historians respond to an «Observer» article on the December 1944 events
On November 30, 2014 The Observer published a story titled Athens 1944: Britain’s Dirty Secret, written by Ed Vulliamy and Helena Smith. The story, which presented an account of the events that took place in Athens in December 1944, was also posted on the widely read website of The Guardian,where it elicited over a thousand comments.
This story is an example of what happens when one tries too hard to fit the past into the present. Indeed, it is so preposterous to claim that the December 1944 events ‘sowed the seeds for the rise of the far right in Greece today’ that it may not really worth engaging with Vulliamy’s and Smith’s tendentious blend of the Second World War, the Greek Civil War, the Cold War, the Irish War of Independence, British colonialism, and the ongoing Greek crisis.
Nevertheless, their story does supply a nice opportunity to shed light on how the facts used to undelay this type of exercise can diverge from the historical record. For it is one thing to remind readers of Britain’s intervention in Greece in the latter stages of World War II – which by the way was no secret at all, and another to rely on valid sources and cross-checked testimonies.
When contacted by the authors, the Observer refused to publish their remarks on account of an unnamed ‘independent’ historian’s verdict. The newspaper merely offered to append a “footnote” to its story on two minor points, which would not fail to trivialize our response and further mislead its readership.
So, here are the fourteen instances of how the celebrated Observer story departs from the record:
(1) The British army did not “open fire upon … a civilian crowd demonstrating” at the Athens Syntagma Square on 3 December 1944. Greek police did and men of the British 23rd Armoured Brigade moved in and cleared the square after the event.
(2) The British government did not back the leftist resistance movement (EAM/ELAS) “throughout the war.” It cut off support after ELAS attacked the non-communist EDES organization in October 1943 and during the ensuing civil conflict. Even after the Lebanon Conference and until EAM decided to join the Greek government-in-exile, in late August, the British kept up the pressure on EAM/ELAS and prepared to land at key points in Greece after the German withdrawal and before a feared EAM takeover.
(3) To say that Winston Churchill “switched allegiances to back the supporters of Hitler against his own erstwhile allies” (i.e. the EAM/ELAS) and to present the December confrontation as one fought between “the British alongside supporters of the Nazis against the partisans” is a gross misrepresentation of the record. There were Resistance fighters on both sides of the conflict.
(4) It is an unwarranted sweeping statement to state that in Greece, and supposedly in France or Italy, those who had “fought the Nazis … found (themselves) fighting – or imprisoned and tortured by – the people who had collaborated with the Nazis, on British orders.” Such a statement overlooks the fact that several former EAM members and ELAS fighters joined the government camp and army and fought against the communist Democratic Army in 1946-49. In fact, the December 1944 conflict became a watershed in that it alienated several moderate leftists and republicans and led them away from the EAM/KKE. It is also an exaggeration to claim that “there has never been a reconciliation” in post-civil war Greece. Both the socialist government of Andreas Papandreou in 1982 and the conservative-leftist coalition that succeeded him in 1989 officially recognised the wartime resistance in its entirety, awarding pensions and erecting several monuments to that effect. After 1974, Greek political refugees in communist countries were allowed to return with full pension rights.
(5) ELAS did not “agree to the arrival of British troops” in May 1944. EAM/KKE did so at Caserta on 26 September 1944.
(6) The British did not “prepare to restore the king” after their limited forces arrived to Greece, in October 1944. They barely sufficed to keep a semblance of Greek government authority in Athens and a few other cities. After August 1944,when Churchill came round to the view that King George II should not return upon liberation, the issue at point was to help the government of national unity under Papandreou survive until the matter could be settled by referendum.
(7) The Security Battalions and Special Security Branch (of the Greek Police) were never integrated into the German SS. It is also unlikely that they “were seen walking freely in the streets” as they seriously risked being spotted by EAM’s People’s Guard or OPLA, still active in executing traitors of all sorts.
(8) It is hard to believe that a scholar like Professor André Gerolymatos stated that “disarmament applied to ELAS only … not to those who had collaborated with the Nazis.” First, Papandreou and the British attempted to disarm all resistance units and integrate them into a National Guard in which former ELAS would constitute a minority. Secondly, the surviving units of collaborators had surrendered to the British forces, had been disarmed and confined to camps under guard. Deprived of sizeable pro-government forces, the British did arm rank and file tainted with collaboration after the fighting in Athens commenced, in December 1944. Thirdly, to argue that Churchill “legitimised” the collaborators in order “to bring back the Greek king,” as Professor Gerolymatos appears to do, inverts the sequence of events and the fact that Churchill himself persuaded George II to publicly undertake not to return until after a plebiscite.
(9) It is an exaggeration to say that the British helped set up “a gulag of [concentration] camps” in civil war Greece. Rather, in the immediate aftermath of the civil war, the British pressed the Greek government to close down the civilian Makronissos camp as “contrary to the British and American concept of humanity and justice.”
(10) The conflation of the British Police Mission to Greece with practices of British colonialism (a “combination of concentration camps, putting the murder gangs in uniform, and calling it the police”) might have been avoided had the authors cared to consult relevant research on this point, including Mark Mazower’s ‘Policing the Anti-Communist State in Greece, 1922-1974’ in The Policing of Politics in the 20th Century, which he edited in 1997.
(11) The Truman Doctrine was not a blueprint for “military intervention” in Greece or elsewhere. It relied on a combination of aid and intervention short of dispatching US troops.
(12) Manolis Glezos, EMP, whom the authors describe as “a man of humbling greatness,” supplies an account of his role in the December events which does not easily tally with detailed accounts of the same event, including an article published by the newspaper Avgi, on December 25, 2013. Manos Ioannidis, a resistance veteran and author of this piece, describes in detail the attempt to blow up the Grande Bretagne hotel where the Greek government and the British Headquarters were located in the centre of Athens. More specifically, (a) the author, an ELAS fighter himself, mentions several names but not Glezos. It is a curious omission, since Glezos is certainly the most prominent living member of the resistance; (b) Glezos mentions that the mining of the Grande Bretagne took place “on the evening of 25 December.” Ioannidis times it on 23 or 24 December and adds that it was completed in 12 to 15 hours; (c) Glezos states: ‘There were about 30 of us involved.” According to Ioannidis’ sources, however, “some 150 ELAS men descended into the sewerage system, each carrying a chest of explosives and other materiel, plus a number of cadres and engineers;” (d) Glezos states: “I carried the fuse wire myself, wire wound all around me, and I had to unravel it. … I went over to the boy with the detonator.” According to Ioannidis: “Hundreds of meters of wheeled electrical cable were used … and a lorry with a power generator for detonating was in wait outside the manhole.” Even accepting that Glezos, a man who, after recovering from tuberculosis, had been disarming police stations and taking out British tanks during the previous weeks, had now turned into a human spool, it would still be hard to explain how a simple detonator could serve in such a sophisticated operation.
(13) Regarding the overall assessment of these events, Glezos’ own admission is quite revealing. A man who, according to the article, ‘still calls himself a communist’, today admits that “communism, as applied to Greece’s neighbours to the north, would have been a catastrophe.” One is entitled to wonder whether Greece’s predicament would have been any different under EAM/KKE rule.
(14) Last, and quite tellingly, the ‘Timeline” following the article is riddled with several inaccuracies that could have been averted had the authors bothered to consult available scholarly sources.
Giorgos Antoniou, Hellenic International University
Basil Gounaris, Aristotle University of Thessaloniki
Evanthis Hatzivassiliou, National and Capodistrian University of Athens
John O. Iatrides, Southern Connecticut State University
Stathis Kalyvas, Yale University
Nikos Marantzidis, University of Macedonia
Ioannis Stefanidis, Aristotle University of Thessaloniki
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Και το δεύτερο.
http://athensreviewofbooks.com/?p=1715
THE OBSERVER’S CENSORSHIP
1. An extraordinary and demonstrably false claim
by RICHARD CLOGG
On 5 December last year the Trustees of the British Museum expressed their ‘delight’ in announcing the decision to lend the Russian State Hermitage Museum, on the 250th anniversary of its foundation, the sculpture of the river god Ilissos from the West pediment of the Parthenon. This was the first time one of the Parthenon marbles had been loaned since their acquisition by the Museum from the 7th Earl of Elgin in 1816. Whatever view is taken of the appropriate site to display the Parthenon marbles, whether in London or in Athens, it was surely tactless of Neil MacGregor, the director of the British Museum, not to have notified, let alone consulted, the Greek government about a loan which, unsurprisingly, prompted a fiercely hostile reaction in Greece.
Moreover, the announcement by the Museum trustees coincided to the day with the seventieth anniversary of the beginning one of the darkest episodes in the modern history of Greece, namely the fighting in Athens between British forces, in support of the Greek government, and their one time allies in ELAS, the military wing of the National Liberation Front (EAM). This tragic confrontation was probably the only occasion during the Second World War when former allies ended up fighting each other. The seventieth anniversary of the Dekemvriana, as the hostilities are known in Greece, is likely prove the last major occasion on which a few of those involved in the events are still living. The importance of this turning point in the country’s recent history is demonstrated by the fact that there were no fewer than three academic conferences devoted to the subject in Greece.
The timing of the Trustees’ announcement, thoughtless though it was, should not necessarily be seen as a deliberate attempt to add insult to injury. If the British prime minister, David Cameron, can labour under the delusion that the United States was fighting alongside the United Kingdom against Nazism during the Luftwaffe blitz in late 1940 and early 1941 (at a time when Britain’s only active European ally in the anti-Axis struggle was Greece) then how could Neil MacGregor and his Trustees be expected to know anything about events in wartime Greece?
The level of ignorance about the Dekemvriana in the United Kingdom was strikingly illustrated in the article, ‘Athens ’44: Britain’s dirty secret’ that appeared in the Observer magazine (30 November 2014). This was predicated on the extraordinary, and demonstrably false, assertion that it was the British army and not the Greek police that fired on left-wing demonstrators on 3 December 1944, killing some fifteen (the precise figure is disputed) and wounding many more.
The errors in his article are legion and I shall not rehearse them here. That has effectively been done by the seven Greek historians in their démarche of 12December last to the Observer. [This can be accessed at http://athensreviewofbooks.com/?p=1480 ] I very largely agree with the points they raise in their rebuttal. My only reservation is that I think it unlikely that as many as 150 members of ELAS descended into the sewers of Athens in an abortive attempt to blow up the Grande Bretagne Hotel, the British headquarters. Such an undertaking, if it were to have any chance of succeeding, would have had to be carried out in the utmost secrecy, and the involvement of 150 andartes in the operation would necessarily have made this difficult. Some of the assertions made in the Observer article lie in the realm of fantasy and as such are difficult to rebut. One such is the claim that the emergence in Greece of the thuggish, ultra-right-wing Khrysi Avgi as a political force in recent years ultimately derives from British policy in 1944.
The authors of the offending article would have done well to have borne in mind the saying, sometimes attributed to Confucius, ‘the faintest ink is more reliable than the most powerful memory’. The recollections of participants in the events of those fateful December days seem to have become confused with the passing of time. But in looking at what occurred on 3 December historians are fortunate in having the contemporary written accounts of an unusually large number of competent eye-witness observers of what happened when the very large demonstration of EAM supporters converged on Syntagma Square. While their accounts differ in points of detail, the reports of these observers, whether their sympathies lay with the left-wing demonstrators or with the Greek government, are agreed that it was the Greek police and not the British army that fired on the demonstrators. Almost forty years ago the Danish historian, Lars Baerentzen, analyzed in careful and minute detail the numerous sources (official documents, journalistic despatches and books) in an article (Scandinavian Studies in Modern Greek No. 2 1978) of which the authors of the Observer article were clearly unaware. Moreover, Dr Baerentzen, writing when he did, had the great advantage of being able to consult a number of the journalists and other eye-witnesses to the events.
There was never any prospect of the Observer printing the démarche of the seven Greek historians because of its length, but on the 28 December, a month after the original article was published, the paper did publish what it claimed was a correction. This purported correction, however, served only further to confuse the story. It stated that ‘British troops opened fire on the Greek demonstrators from the Grande Bretagne hotel in Athens on 3 December 1944. The hotel was British military headquarters, but the fire from it could also [my emphasis] have come from the Greek police.’ The firing did not and could not have come from the Grande Bretagne, from which vantage point a number of the non-Greek observers witnessed the shooting.
The ‘correction’ also referred to ELAS/EAM (normally referred to as EAM/ELAS) as ‘the Greek anti-Nazi resistance’. This formulation might simply be a case of clumsy wording, but it might also be construed as maintaining that EAM/ELAS was not merely the largest resistance organisation but the only one. But there were, of course, other anti-Nazi resistance organisations, among them EDES and EKKA.
In alerting the seven historians that the Observer was planning to publish this inadequate correction, the paper’s Readers’ Editor, Stephen Pritchard, stated that their démarche had been shown to an ‘independent historian’ who had found ‘many inconsistencies’ in their claims. But surely, each of the seven could be described as an ‘independent historian’. They might be employed by universities, but that does not imply that their conclusions on historical matters are not arrived at independently. And why was the ‘independent historian’ able to unearth ‘many inconsistencies’ but, seemingly, not errors? Could not some, or indeed all, of these ‘many inconsistences’ be revealed and hence debated? There is no need to identify the historian involved. I made this suggestion to the Readers’ Editor on 31 December. He replied on 3 January that he would reply to me in due course. When I had heard nothing by 20 January I sent him a reminder.
I did eventually receive an email from Mr Pritchard on 6 February, five weeks after he said that he would get back to me. In this he conceded that the ‘correction’ published by the Observer on 28 December had, indeed, been ‘wholly inadequate’ and suggested that I send a letter to the paper making this and other points. On reflection I declined. It seemed to me that the issue of whether or not it was the British who had fired on the demonstrators in Syntagma Square was not a matter of opinion but of fact and it was The Observer itself that should make this clear to its readers. Moreover, the seven Greek historians had two months earlier pointed out this and other errors. Mr Pritchard ignored my request for an indication of the ‘many inconsistencies’ that the ‘independent historian’ claimed to have found in the offending article.
The record of colonial empires throughout history demonstrates that all of them harbour grim secrets. This is certainly true of the British Empire. Some twenty-five years before the events of 3 December 1944, British troops in April 1919 opened fire on unarmed demonstrators in the Punjab, resulting in hundreds of dead and wounded. Interestingly, Winston Churchill, the villain of the Observer article, condemned the massacre as a ‘monstrous event’.
The British forces can be criticised for not intervening to control the Greek police, although they were manifestly caught unawares by shooting that lasted barely half an hour. But they certainly did not open fire on the demonstrators in Syntagma Square on 3 December 1944. That the Observer, the oldest Sunday newspaper in the world, refuses to acknowledge this fact is inexplicable. A cursory reading of many of the comments that the article attracted on the Observer’s website indicates the damage it has done to understanding in the UK and indeed worldwide of the tortured history of Greece during the Second World War. The Observer has had plenty of opportunities to correct the record. Why, after three months, has it not taken them?
2. W.H. McNeill: The eye witness of the events of December ’44
by LARS BAERENTZEN
Mr. Stephen Pritchard,
Readers’ Editor, The Observer
Dear Mr. Pritchard,
The Observer published, on November 30 last year, an article on the British role in Greece during and just after the German occupation in the Second World War.
The article (written by Ed Vulliamy and Helena Smith) prominently and emphatically stated that British troops in Athens fired on the demonstrators in Syntagma Square on December 3, 1944. I was sorry to see this statement which is untrue. I know this because in 1978 I published an article on the events that day in Athens:
Lars Bærentzen: The Demonstration in Syntagma Square on Sunday the 3rd of December, 1944. In: Scandinavian Studies in Modern Greek, no. 2, 1978, pp. 3-52
I shall mail a photocopy of my article to you. It was published in a Danish scholarly journal which today is no doubt hard to obtain.
My paper is based on a great number of written sources, published as well as unpublished, and on interviews with eye-witnesses. I also made use of the photos taken by Dmitri Kessel, then of LIFE. After the article had been published, I studied the original negatives of these photos (thus establishing their sequence) and I had several interviews with Mr. Kessel himself. His recollection in no way contradicted anything printed in my article.
Obviously, some of the events during the demonstration in Athens that day are open to doubt or may admit various interpretations. But no eye-witness or first-hand source has ever claimed that British troops fired on the demonstrators. Nor has any historical account, to my knowledge, made such a claim. The shooting came from Greek policemen whose action is well documented.
The American historian W.H. McNeill stated in his book “The Greek Dilemma. War and Aftermath (London 1947) that “a man dressed in military uniform, but not in the grey of the police” began to fire and perhaps even initiated the firing of the police. The identity of this man has not been established, but it was certainly not a British soldier. When I later asked Professor McNeill for his source for this detail, he replied: “I saw him myself.”
It seems to me sad that The Observer has seen fit to print a statement that British soldiers joined in shooting on the Greek demonstrators on December 3rd, 1944. For the reasons given, it is in my view untrue and may risk to distort the historical record of an event which was important both in Greek and in British history.
January 18, 2015
Yours sincerely,
Lars Baerentzen
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
«Υπήρχε σχέδιο στα Δεκεμβριανά;»
https://www.academia.edu/9790328/%CE%A5%CF%80%CE%AE%CF%81%CF%87%CE%B5_%CF%83%CF%87%CE%AD%CE%B4%CE%B9%CE%BF_%CF%83%CF%84%CE%B1_%CE%94%CE%B5%CE%BA%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%AC_
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Η σωστή ερώτηση είναι «το σχέδιο που υπήρχε, εφαρμόστηκε»;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Έχει γίνει λόγος και για σχέδιο (κατάληψης της Αθήνας) από τους αντι-εαμικούς (όχι τη νόμιμη κυβέρνηση)
http://www.e-dromos.gr/%CE%BC%CE%B9%CF%87%CE%AC%CE%BB%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82/
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Ποιος ευθύνεται για το Δεκέμβρη του ’44 και τον Εμφύλιο;
https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/02/10/gcw-28/
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Πολύ ενδιαφέρον κείμενο. Πραγματικά πολύ ενδιαφέροντα και τα σχόλια από κάτω… Να προσθέσω μόνο μια λεπτομέρεια που ενδεχομένως λείπει.
Διαβάζοντας τα ανωτέρω ντοκουμέντα προκύπτει αβίαστα, ότι στους «μεγάλους» παίκτες ο ψυχρός (και ολίγον θερμός) πόλεμος έχει ήδη αρχίσει. Αναφέρεται απερίφραστα ως «πανσλαβικός μπολσεβικισμός» έναντι του «Ευρωπαϊκού Αγγλοσαξωνισμού». Που σημαίνει ότι απλά ότι δεν υφίσταται κανένα άλλο έδαφος Ευρωπαϊκό, παρά μόνο η ψυχροπολεμική επικράτηση της «Αγγλόσφαιρας».
Οι Άγγλοι δεν σκέφτονται παρά μόνο σαν Μεγάλη Αποικιοκρατική Αυτοκρατορία, που ιστορικά δεν διακρίθηκε για την αβρότητά της, αλλά αντίθετα για την ωμή σκληρότητά της απέναντι όχι μόνο στους «στασιαστές» αλλά και σε ήπιους δημοκράτες των ιθαγενών.
Υπό τις παραπάνω συνθήκες να βάλω τη λεπτομέρεια: Στο στρατόπεδο του ΕΑΜ, το ΚΚΕ, έχει μεγάλη πολιτική επιρροή. Μεγάλο μέρος των οπαδών του διέπεται από διεθνισμό. Δηλαδή δεν ενδιαφέρονται για την Ελλάδα καθεαυτή, αλλά ως «πατρίδα» τους αναγνωρίζουν μόνο τη Σοβιετική Ένωση, δηλαδή το Διεθνές κομμουνιστικό κίνημα· κάπως έτσι το εκλαμβάνουν. Τούτου δοθέντος, ασμένως θα έκαναν οτιδήποτε προκειμένου να υποστηρίξουν έστω ως «δύναμη προκαλύψεως» τις στρατηγικές επιδιώξεις του Πατερούλη, έστω τις ήκιστες. Και θα ήταν άκρως ικανοποιημένοι με αυτό…
Κατά τα άλλα, να προσθέσω πως πολλοί αναφέρονται στον Τσώρτσιλ ως «αλεπού». Στο ζήτημα της Ελλάδας δεν πιστεύω πως ο γερο-Ουίνστων έβαλε πολλή φαιά ουσία. Είχε σοβαρότερα προβλήματα να ασχοληθεί και προβλήματα που έκαιγαν πραγματικά τον κώλο του, όπως πχ η διευθέτηση της Γερμανίας ως κατεχόμενης χώρας με το σύνολο του μπαρουτοκαπνισμένου και έμπειρου Σοβιετικού στρατού ακροβολισμένου στο σύνολο της χώρας και αυτούς μόνο να ελέγχουν λίγο την περιοχή του Αεροδρομίου στο Βερολίνο. Απλά διεκπεραίωσε την πολιτική ζύμωση της πρόσδεσης της χώρας στο στρατόπεδό του και για να το κάνει αυτό, είχε εμπειρία σημαντική από την προγενέστερη αποικιοκρατική ιστορία της χώρας του. Δεν ήταν δηλαδή κανένας σκιτζής ή άσχετος. Και με το διάβολο (όχι μόνο τα ΤΕΑ ή την Χ) θα συμμαχούσε προκειμένου να ξεδοντιάσει πολιτικά (μακροπρόθεσμα) και στρατιωτικά (άμεσα) το ΕΑΜ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Αντιθέτως, ο Τσώρτσιλ είχε πολύ μεγάλο καημό με τις εξελίξεις στην Ελλάδα. Κι αυτό γιατί είχε ακριβοπληρώσει, «παραχωρώντας» τόσα και τόσα στο Στάλιν, κυρίως όμως γιατί η Ελλάδα ήταν βασικός κρίκος στο δόγμα «δρόμος προς τις Ινδίες», που ο Τσώρτσιλ υπηρετούσε σε όλη του τη ζωή.
Φυσικά ήταν ένα δόγμα ξεπερασμένο από τα πράγματα – σε λίγο οι Ινδίες θα ήταν ανεξάρτητες και η Αίγυπτος (άλλος βασικός κρίκος) θα είχε το Νάσερ.
Πόσο πολύ και πόσο αγωνιωδώς προσπάθησε ο Τσώρτσιλ να «κρατήσει» την Ελλάδα προκύπτει αβίαστα από την δική του εξιστόρηση (το βιβλίο του για τον Β’ΠΠ), το πλήθος των Βρετανικών ντοκουμέντων εκείνης της περιόδου (εννοώ από το 1943 και μετά) αλλά και από την ίδια την επίσκεψή του στις 26 Δεκεμβρίου στην Αθήνα.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Η συμφωνία της Καζέρτας
Κύριε διευθυντά
Στο φύλλο της Κυριακής, 30 Νοεμβρίου 2008, ο καθηγητής Ν. Κ. Αλιβιζάτος σε άρθρο εμπεριστατωμένο, γραμμένο με νηφαλιότητα και αμεροληψία, μνημονεύει μεταξύ άλλων και το όνομα Κώστας Δεσποτόπουλος: «Στην Καζέρτα, παρά τις αντιρρήσεις του Κώστα Δεσποτοπούλου, η ηγεσία τους δέχθηκε να υπαγάγει τον ΕΛ.ΑΣ. στις διαταγές του στρατηγού Σκόμπι».
Η ενδοτική αυτή απόφαση τής ηγεσίας του ΕΑΜ, εξηγήσιμη και από την τότε κατάσταση της υπό Κατοχή ακόμη Ελλάδος, υπήρξε ίσως κρίσιμη για όσα θλιβερά συνέβησαν τον Δεκέμβριο 1944. Και οι προς αυτήν αντιρρήσεις άρα ήταν ιστορικά σημαντικές. Καθώς λοιπόν δεν είμαι δαφνοκλέπτης, επιθυμώ να διευκρινίσω προς τους αναγνώστες, ότι ο εκφραστής πραγματικά των αντιρρήσεων αυτών Κώστας Δεσποτόπουλος ήταν ο κατά πολύ πρεσβύτερός μου, πρώτος εξάδελφός μου, έγκριτος δικηγόρος Αθηνών και συνεργάτης παλαιός του Γεωργίου Παπανδρέου, Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος του Γεωργίου, ενώ το ιδικό μου όνομα είναι Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος του Ιωάννου.
Στο ίδιο άρθρο βεβαιώνει ο κ. Αλιβιζάτος ότι ο Γεώργιος Παπανδρέου ως πρωθυπουργός το 1944 ειλικρινά επιδίωκε να αποφύγει την αιματηρή σύγκρουση. Επιβεβαιώνω και προσθέτω, ότι αγωνιζόταν επίσης για την αποφυγή αυτή και τρεις τουλάχιστον υπουργοί τότε, οι αοίδιμοι Αλέξανδρος Σβώλος, Παναγιώτης Κανελλόπουλος και Γεώργιος Καρτάλης.
Από τον Γεώργιο Καρτάλη, μάλιστα είχα μάθει, ολίγο πριν τα Δεκεμβριανά, ότι ευοδώθηκαν οι προσπάθειες για διατήρηση της εθνικής ενότητας, με την επίτευξη συμφωνίας να διαλυθούν και ο ΕΛΑΣ και ο ΕΔΕΣ, να κρατηθούν μόνο 6.000 επίλεκτοι εκατέρωθεν και να σταλούν στα σύνορα για φύλαξή τους, να επιστρατευτεί ως εθνοφρουρά η κλάση 1936 χωρίς διάκριση πολιτικών φρονημάτων και να διοριστούν ως ηγεσία της, αρχηγός ο Οθωναίος κοινής εμπιστοσύνης και υπαρχηγοί ο Σαράφης και ο Βεντήρης, εμπιστοσύνης εκατέρωθεν και με τις προϋποθέσεις αυτές μετά 6 μήνες, σε ήρεμη πλέον ατμόσφαιρα, να διεξαχθούν αδιάβλητες εκλογές Βουλής. Τη συμφωνία όμως αυτή δεν ενέκρινε ο στρατηγός Σκόμπι και ως γενικός αρχηγός ήδη των ενόπλων δυνάμεων της Ελλάδος, αξίωσε να διαλυθεί ο ΕΛΑΣ μόνο και όχι ο ΕΔΕΣ.
Ας μου συγχωρήσει ο νεότερός μου καθηγητής κ. Αλιβιζάτος ότι δεν περιορίσθηκα να τον συγχαρώ επάξια για το δίχως λάθη άρθρο του, αλλά επιχείρησα και τη διευκρινιστική αυτή συμπλήρωση.
Εκτενέστερα στο βιβλίο μου «Αναπολήσεις, ΙΙ, 1940-1960».
Κ. Ι. Δεσποτοπουλος – Ακαδημαϊκός, Πρώην υπουργός
http://www.kathimerini.gr/712134/opinion/epikairothta/arxeio-monimes-sthles/grammata-anagnwstwn
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
https://www.academia.edu/20971278
ΕΚΛΟΓΕΣ 1946: Δελτίον Διαφωτίσεως υπ. αρ. 32 (Β΄Προεκλογικόν Δελτίον). Αθήναι 3 Μαρτίου 1946.
Προεκλογικο φυλλαδιο της επιτροπης συντονισμου εθνικου αγωνος (προφανως δεξιοι/φιλλοβασιλικοι)
Κατηγορουν το Γ. Παπανδρεου ως φιλοκομμουνιστη με αφορμη και τη φραση του στο λογο της απελευθερωσης: « Πιστεύομεν εις την Λαοκρατίαν.»
Καποιοι αλλοι ομοιδεατες τους θα τον κατηγορησουν για την αποκηρυξη των ταγματων ασφαλειας, θεωρουσαν οτι θα μπορουσαν να εμποδισουν τον ΕΛΑΣ να καταλαβει την εξουσια. (κατι φυσικα εντελως βλακωδες)
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/papandreou_logos.html
Ο λογος της απελευθερωσης και το επιμαχο σημειο της αναφορας του περι λαοκρατιας:
Πιστεύομεν εἰς τὴν Λαοκρατίαν. Καὶ Λαοκρατία δὲν σημαίνει μόνον δικαίωμα ψήφου. Σημαίνει ἐπίσης δικαίωμα, ζωῆς, δικαίωμα εὐημερίας, δικαίωμα πολιτισμοῦ. Καὶ ὁ Λαός μας, μὲ τοὺς ἀπαραμίλλους ἀγῶνας καὶ τὰς σκληροτάτας θυσίας του, κατέκτησε τὸ δικαίωμα νὰ τοῦ ἀνήκῃ τὸ Μέλλον.
Νέος κόσμος θὰ ὑψωθῇ ἀπὸ τὰ ἐρείπια…
Ἀλλὰ διὰ τὴν ἐπιδίωξιν καὶ τῆς ἐθνικῆς καὶ τῆς οἰκονομικῆς ἀποκαταστάσεως θὰ χρειασθῇ τὸ ἀπαραίτητον ὄργανον: τὸ Κράτος. Ἀνήκει διὰ τοῦτο εἰς τοὺς ἀμέσους, καὶ θεμελιώδεις σκοπούς μας ἡ ἀποκατάστασις τῆς λειτουργίας τοῦ Ἐλευθέρου Ἑλληνικοῦ Κράτους. Ἐπὶ μίαν ὀκταετίαν τὸ Ἐλεύθερον Ἑλληνικὸν Κράτος ἔχει καταλυθῆ ἀπὸ τὴν Δικτατορίαν καὶ τὴν Κατοχήν. Ἦλθεν ὁ καιρὸς νὰ ὑπάρξῃ!
Εἰς τὰ καθεστῶτα τοῦ Φασισμοῦ τὸ Κράτος ὑποτάσσεται εἰς τὸ Κόμμα. Εἰς τὰ Ἐλεύθερα Λαοκρατικὰ Πολιτεύματα τὸ Κόμμα, ἡ Ὀργάνωσις ὑποτάσσονται εἰς τὸ Κράτος. Εἰς τὰ Ἐλεύθερα Πολιτεύματα ἡ πλειοψηφία κυβερνᾶ, ἡ μειοψηφία ἐλέγχει, ἀλλὰ τὸ Κράτος, αἱ δημόσιαι λειτουργίαι δὲν ἀνήκουν οὔτε εἰς τὴν πλειοψηφίαν οὔτε εἰς τὴν μειοψηφίαν. Ἀνήκουν εἰς τὴν Ἰδέαν τῆς Πατρίδος καὶ ὑπηρετοῦν τὸ σύνολον τοῦ Λαοῦ.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
το λινκ στο πρωτο σχολιο δεν λειτουργει
https://archive.ert.gr/75802/
Τίτλος
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ
Επεισόδιο:004
Περιγραφή Περιεχομένου
Το τέταρτο επεισόδιο της σειράς «ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 100 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ» εξιστορεί τα πολιτικά γεγονότα με χρονική αφετηρία το Συνέδριο του Λιβάνου τον Μάιο του 1944. Παρουσιάζεται η ορκωμοσία του ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ ως Πρωθυπουργού και η μεταφορά της Κυβέρνησης από το Κάιρο στην Κάβα ντέι Τιρέννι, στην Ιταλία. Ακολουθεί η επιστροφή του ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ στην απελευθερωμένη Αθήνα, και τέλος, τα γεγονότα του Δεκεμβρίου 1944. Η αφήγηση των γεγονότων γίνεται μέσα από πλούσιο οπτικοακουστικό αρχειακό υλικό, δημοσιεύματα τύπου της εποχής κ. α. , ενώ περιλαμβάνεται ακόμη η μαρτυρία του ΑΓΓΕΛΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ Ακαδημαϊκού και μέλους της Κυβέρνησης Εθνικής Ενώσεως.
Αναφορές
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, πρωθυπουργός ΑΓΓΕΛΟΣ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ, μέλος της Κυβέρνησης Εθνικής Ενώσεως ΠΑΥΛΟΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ, καθηγητής Πανεπιστημίου ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ, καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕ ΡΩΣΗΣ (ΠΕΕΑ), επιτροπή ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΛΙΒΑΝΟΥ, συνέδριο ΓΟΥΙΝΣΤΟΝ ΤΣΟΡΤΣΙΛ , πρωθυπουργός Μεγάλης Βρετανίας ΣΟΦΟΚΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ, αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης Εθνικής Ενώσεως ΣΥΜΦΩΝΟ ΚΑΖΕΡΤΑΣ, σύμφωνο ΡΟΝΑΛΝΤ ΣΚΟΜΠΙ (RONALD SCOBIE), Βρετανός στρατηγός ΕΘΝΙΚΟ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟ ΜΕΤΩΠΟ (ΕΑΜ), αντιστασιακή οργάνωση ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΛΑΪΚΟΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ (ΕΛΑΣ), αντιστασιακή οργάνωση ΒΑΣΟΣ ΜΑΘΙΟΠΟΥΛΟΣ, δημοσιογράφος
βασικα αυτος που παρουσιαζει την πασοκικη εκδοχη της ιστοριας ειναι ο Κασιματης φυσικα παραλειποντας ορισμενες λεπτομερειες
συμφωνα με τον Αγγελοπουλο ο Σιαντος θεωρουσε οτι οι βρετανοι θα υποχωρουσαν στο διαταγμα αποστρατευσης, ειχε λεει πληροφοριες τουλαχιστον ετσι ειπε στον Αγγ.
το επεισοδιο 003 ειναι αφιερωμενο στην περιοδο 1941-1944
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
http://pandemos.panteion.gr/index.php?lang=el&op=record&type=&q=&page=0&pid=iid:14382
Τίτλος: Η απελευθέρωσις της Ελλάδος
Κύρια Υπευθυνότητα: Παπανδρέου , Γεώργιος Α. , 1888-1968
Θέματα: Ελλάδα — Ιστορία — Δεκέμβρης 1944
Ελλάδα — Ιστορία — Κατοχή, 1941-1944
Ημερομηνία Έκδοσης: 1948
Εκδότης: Ελληνική Εκδοτική Εταιρεία
Μου αρέσει!Μου αρέσει!