Νίκος Πλουμπίδης

Το άρθρο του  Βαγγέλη Καργούδη για τον Νίκο Πλουμπίδη μπορείτε να το δείτε στην καλύβα (σύνδεσμος στο τέλος). Στο παρόν υπάρχει μια παρουσίαση των δικών μου σχολίων σ’ εκείνη την ανάρτηση και πρόσθετο υλικό. 

Ενδιαφέρουσα, σχετικά με την αποκήρυξη του Πλουμπίδη από το ΚΚΕ, είναι η ερμηνεία που άκουσα να αναπτύσσει ο Γιώργος Μαργαρίτης.

Κατ΄ αυτόν, ο Πλουμπίδης εξέφραζε μια άποψη για συνεργασία της αριστεράς με το κέντρο, την οποία δεν αποδεχόταν η ζαχαριαδική ηγεσία. Εξ ου και η αποκήρυξη.

*

Διαβάζοντας τα αφιερώματα του «Ρ» στον «αποκατασταθέντα ήρωα» Πλουμπίδη, είναι να τραβάει κανείς τα μαλλιά του, με την υποκρισία και την ανανδρία (ως προς την ανάληψη της ευθύνης). Δείτε, για παράδειγμα, το αφιέρωμα του 2000:

http://www2.rizospastis.gr/storyPlain.do?id=397205&action=print

*

Στο βίντεο φωτογραφίες από τη δίκη και την εκτέλεση του Πλουμπίδη. Ακούγεται το ομώνυμο τραγούδι του Θάνου Μικρούτσικπου, σε στίχους Μάνους Ελευθερίου.

*

Βαγγέλη,

το «ανεπαρκείς και ανάξιες ηγεσίες» δε νομίζω ότι περιγράφει ακριβώς την πραγματικότητα. Οι ηγεσίες αυτές είχαν ένα χαρακτηριστικό, το οποίο ακόμη δεν έχει γίνει ευρέως αντιληπτό: εφάρμοζαν με ατσαλένια αποφασιστικότητα αυτό που θα βοηθούσε στο θρίαμβο του κομμουνισμού. Δηλαδή τις εντολές (ή αυτό που θεωρούσαν ως επιθυμίες – κατά περίπτωση) της Σοβιετικής Ένωσης.

Το πρόβλημα των ηγεσιών ήταν ότι δε μπορούσαν να εξηγήσουν αυτές τις πολιτικές (την πραγματική τους στόχευση), ούτε καν στα κορυφαία στελέχη του ΚΚΕ – για το ΕΑΜ και τον ΕΛΑΣ ούτε λόγος.

Δεν ήταν λοιπόν ούτε ανεπαρκείς, ούτε ανίκανοι. Ήταν σκληροτράχηλοι κομμουνιστές, αφοσιωμένοι στο θρίαμβο του σοσιαλισμού. Τόσο αφοσιωμένοι που δεν δίσταζαν να θυσιάζουν τον ίδιο τους το λαό και τα συμφέροντα της πατρίδας τους, για λογαριασμό της ΕΣΣΔ.

*

Οι επαρχιώτες επαναστάτες έφταναν μέχρις εκεί που μπορούσαν. Εκτός από τον Βελουχιώτη, κανένας (γνωστός) άλλος δεν είχε τα κότσια να αμφισβητήσει την αυθεντία της καθοδήγησης. Το «Κόμμα» ήταν ταμπού, αλάνθαστο, ήξερε τι έκανε.

Αν, λοιπόν, τα χιλιάδες στελέχη που θυσιάστηκαν (και πήραν στο λαιμό τους πολλούς ακόμα) έφταναν στο κάτι παραπάνω, θα αμφισβητούσαν το Κόμμα -όπερ άτοπον. Έκαναν τα πάντα, εκτός από αυτό – το οποίο όμως ήταν η λυδία λίθος για να αποδείξουν την πολιτική / ηθική / φιλοσοφική τους επάρκεια. Ο Πλουμπίδης δεν εξαιρείται.

Δεν είναι περίεργο αυτό. Είναι πιο εύκολο να θυσιάζεσαι (και να θυσιάζεις), παρά να σκέφτεσαι και να αμφισβητείς. Ειδικά όταν το Γκράαλ (η προοπτική για τον κομμουνισμό) υπήρχε ήδη και αστραφτοκοπούσε στη Μόσχα. Εκεί που οι Κούτβηδες του ’30 (του Ζαχαριάδη πρωτοστατούντος) που καθοδηγούσαν το ΚΚΕ, είχαν διδαχτεί ότι η απόλυτη προτεραιότητα για την Επανάσταση είναι η υπεράσπιση των συμφερόντων της Σοβιετικής Ένωσης

*

Διάβασα αυτές τις μέρες τις αφηγήσεις της Έλλης Παπά, του Τάκη Λαζαρίδη, του Δημοσθένη Παπαχρήστου, της Λίλιαν Καλαμάρο- Black, του Γιάννη Αγγέλου, της Μαρίας Ρεζάν, του Ανδρέα Ιωσήφ, της Νίτσας Κότσιφα-Τζαντάλια, του Λυκούργου Καλλέργη, του Γιάννη Μαρίνου, του Τάκη Αγκαβανάκη και του Σταύρου Κασιμάτη.

Όλες αναφέρονται στις (αξεχώριστες) υποθέσεις Μπελογιάννη – Πλουμπίδη και ειδικότερα στα πριν και τα μετά των δικών και των εκτελέσεών τους. Περιέχονται στο βιβλίο του Στ. Κούλογλου «Μαρτυρίες για τον Εμφύλιο και την ελληνική Αριστερά», εκδ. βιβλ. ΕΣΤΙΑΣ.

Επί τη ευκαιρία ξαναδιάβασα όλο το υλικό που περιέχεται σε αυτό το ποστ και αρκετές ακόμα αναφορές στο διαδίκτυο, που δεν περιέχονται.

Τα, καταρχήν, σημεία που βρήκα ενδιαφέροντα είναι:

1. Η ηγεσία του ΚΚΕ δεν κατήγγειλε «στα ξαφνικά» τον Πλουμπίδη. Τουλάχιστον ένα χρόνο πριν την κάθοδο του Μπελογιάννη, οι σχέσεις ήταν προβληματικές. Ο Μπελογιάννης ήρθε με την εντολή να ΜΗΝ συνδεθεί με τον Πλουμπίδη (την οποία όχι μόνο παρέβη από τις πρώτες μέρες, αλλά συνεργάστηκε στενά μαζί του).

2. Η κατηγορία περί χαφιεδισμού αφορούσε και το Νίκο Βαβούδη, δεξί χέρι του Πλουμπίδη, υπεύθυνο για τους ασυρμάτους (ήδη από τον καιρό του ΕΛΑΣ), αλλά η ηγεσία του ΚΚΕ δεν τολμούσε να την απαγγείλει γιατί ο Βαβούδης ήταν σοβιετικός αξιωματικός και (ουσιαστικά) ο παρατηρητής των σοβιετικών στο παράνομο κλιμάκιο του ΚΚΕ. Ο Βαβούδης, κλασσικός μπολσεβίκος, αυτοκτόνησε για να μη συλληφθεί.

3. Η αιτία της ρήξης της ηγεσίας του ΚΚΕ με τον Πλουμπίδη ήταν βαθύτατα πολιτική: ο Πλουμπίδης αγνόησε ή παρέβη επανειλημμένα τη γραμμή του κόμματος για τις πολιτικές συμμαχίες, όπως αυτή εξειδικεύονταν στη συμμετοχή στις εκλογές. Το Κόμμα ήθελε υποψηφίους στελέχη του που ήταν στην εξορία ή τη Μακρόνησο – ο Πλουμπίδης προτίμησε τη συμμαχία με την ευρύτερη αριστερά της εποχής (πχ Μιχάλης Κύρκος, ο πατέρας του Λεωνίδα).

4. Η τακτική αυτή, της επανειλημμένης υλοποίησης ΑΝΤΙΘΕΤΗΣ πολιτικής γραμμής, σε συνδυασμό με τις πολιτικές διαφωνίες του παρελθόντος (με το περίφημο γράμμα Ζαχαριάδη το 1940, την «αναιδή» απαίτηση να υποβάλλει ο Ζαχαριάδης έκθεση πεπραγμένων για το Νταχάου, την αποχή από τις εκλογές του ’46 και γενικά την αντίθεση στο β’ αντάρτικο) ήταν που οδήγησε το Ζαχαριάδη στην εκδοχή του «χαφιέ». Με ουσιαστικό λόγο την τρέχουσα (τότε) πολιτική διαφωνία, η οποία απειλούσε να τινάξει στον αέρα την επιρροή της ηγεσίας του Κόμματος (που βρισκόταν εκτός Ελλάδος) και να τη μεταφέρει σε εξωκομματικούς (νόμιμους) πολιτικούς σχηματισμούς. (Η ΕΔΑ δεν είχε δημιουργηθεί ακόμα, αλλά υπήρχαν πρόδρομα σχήματα).

5. Η απόλυτη πλειοψηφία των εν Ελλάδι κομμουνιστών (οι περισσότεροι στις φυλακές/ εξορίες) αποδέχτηκε πλήρως την άποψη της ηγεσίας. Όχι γιατί υπήρχε κάποια απόδειξη ενοχής, αλλά γιατί υπήρχε η συγκεκριμένη πολιτική πρακτική του Πλουμπίδη, η οποία ήταν (και παραμένει) ανεξήγητη, με τα κριτήρια λειτουργίας ενός στελέχους σε επαναστατικό / κομμουνιστικό κόμμα. Ίσως γι’ αυτό το ΚΚΕ δεν έχει ΑΚΟΜΑ ουσιαστικά αποκαταστήσει τον Πλουμπίδη: η αποκατάστασή του σημαίνει άρνηση μιας λογικής που βρίσκεται εν ισχύει και σήμερα. Το Κόμμα, βέβαια, δέχεται ότι δεν ήταν χαφιές, προδότης κλπ – τον «αποκατάστησε»… μετρίως, μαζί με τον Σιάντο και τον Καραγιώργη (ο τελευταίος, βασικός πρωταγωνιστής του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, πέθανε στα κάτεργα της σοσιαλιστικής Ρουμανίας, με το στίγμα του προδότη. Ο Σιάντος πρόλαβε να πεθάνει έγκαιρα, στα 1947, – αν και έχουν διατυπωθεί αμφιβολίες γύρω από το θάνατό του. Πάντως δεν απόφυγε τον τίτλο του χαφιέ και του πράκτορα).

6. Παρά τα όσα λένε εκ των υστέρων η Έλλη Παπά και πλειάδα ακόμα αφηγητών, η απομόνωση του Πλουμπίδη εν ζωή αλλά και η κατασυκοφάντηση της μνήμης του (βλ. άρθρα Κασιμάτη) μέχρι τη λήξη της βασιλείας Ζαχαριάδη, ήταν απόλυτη. Ακόμα και η Έλλη Παπά είχε αμφιβολίες (για το αν είναι χαφιές) και τις έχει γράψει – αντίθετα με όσα υποστήριξε στη συνέχεια. Ίσως γιατί μαζί με το Μπελογιάννη συνελήφθησαν πρακτικά όλοι όσοι ανήκαν στον παράνομο μηχανισμό (93 άτομα συνολικά) εκτός από 4 – μεταξύ των οποίων και ο Πλουμπίδης. Η απόδοση της πλήρους ευθύνης στον πεπτωκότα Ζαχαριάδη, το Βλαντά και τον Γούσια, είναι προφανές ότι αποτελεί φτηνό καραγκιοζιλίκι των αντι-ζαχαριαδικών. Άλλωστε, αυτή η «εξήγηση» έχει προ πολλού εγκαταλειφθεί από το ΚΚΕ, το οποίο αποκαθιστά όλο και πιο καθαρά τον ηγέτη Ζαχαριάδη.

7. Από τα γραπτά της εποχής προκύπτει ότι δεν υπήρχε κανείς απρόσβλητος στη χαφιεδολογία. Ούτε η Έλλη Παπά, ούτε και ο ίδιος ο Πλουμπίδης! Βεβαίως, μετά το θάνατο του Στάλιν, δεν άργησαν να αντιστραφούν οι όροι: τα πρώην θύματα έγιναν οι θύτες των πρώην ηγετών, οι οποίοι αντιμετώπισαν με τη σειρά τους την κατηγορία του προδότη και του χαφιέ! (Ούτε ο Ζαχαριάδης εξαιρέθηκε από αυτή τη μοίρα).

8. Επεκτείνοντας τις παρατηρήσεις μας λίγο πέρα από το στενά πολιτικό, διαπιστώνουμε μια βαθύτατη (και ανήκεστη) διαστροφή της συνείδησης που χαρακτήριζε συλλήβδην τα στελέχη και (πολλά από) τα μέλη του Κόμματος εκείνη την εποχή. Αυτό επέστρεφε στην πολιτική πράξη ως δογματισμός, φανατισμός, πολιτική τυφλότητα. Αλλά περί αυτού θα ασχοληθούμε εκτενώς σε ξεχωριστό κείμενο, καιρού επιτρέποντος.

9. Είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό ότι μέσα στη αμηχανία που προκαλεί στο ΚΚΕ η υπόθεση Πλουμπίδη (δεν είναι και λίγο ένας κορυφαίος ηγέτης να εκτελεστεί από τους αντιπάλους, με το στίγμα του χαφιέ από το Κόμμα!) αποσιωπάται ή δεν τονίζεται η πραγματική αιτία της χαφιεδοποίησης του Πλουμπίδη: η πολιτική διαφωνία του για τις συμμαχίες με τον αριστερό/ κεντρώο χώρο. Την οποία ΕΠΕΒΑΛΕ, με δική του ευθύνη, ως εγχώρια πολιτική του Κόμματος σε δύο εκλογικές αναμετρήσεις, το ’50 και το ’51, αν δεν κάνω λάθος στις χρονολογίες.

10. Δεν έχει νόημα, εκ των υστέρων, να προσπαθούμε να αξιολογήσουμε αν είχε λάθος στην πολιτική του γραμμή ο Ζαχαριάδης ή ο Πλουμπίδης. Εγώ θα μείνω σε αυτό που κατάλαβα: ο Πλουμπίδης δεν δίστασε να παρακάμψει /αγνοήσει την εξόριστη ηγεσία του ΚΚΕ, σηκώνοντας δικό του μπαϊράκι στην Αθήνα και ο Ζαχαριάδης δεν δίστασε να τον εξοντώσει ηθικά και πολιτικά, για να επιβάλλει τη γραμμή της ηγεσίας. Αυτή είναι η ουσία της υπόθεσης Πλουμπίδη. Τις συγκλονιστικές λεπτομέρειες της οποίας φιλοτέχνησε η σκληρή, απάνθρωπη εποχή μέσα στην οποία εξελίχτηκαν όλα αυτά. Κάθε μια από αυτές επιδέχεται και διαφορετικές ερμηνείες, ανάλογα με τον αφηγητή ή τον μελετητή.

*

Είναι γνωστό το γράμμα του Πλουμπίδη με το οποίο δήλωνε ότι:
– αυτός είναι ο αρχηγός του παράνομου μηχανισμού και όχι ο Μπελογιάννης
– δεχόταν να παραδοθεί και να δικαστεί, αρκεί να μη γινόταν η εκτέλεση του Μπελογιάννη.

Είναι επίσης γνωστό ότι μόλις δημοσιεύτηκε η επιστολή, οι μελλοθάνατοι πανηγύρισαν, καθώς ο Μπελογιάννης είχε πλέον ένα λόγο (στοιχείο) για να ασκήσει αναίρεση, κατά της εκτέλεσής του – η οποία αν γινόταν δεκτή θα συμπαρέσυρε και τους άλλους, που θα γλίτωναν.

Δυο τρεις μέρες μετά όμως έγινε η επίσημη αναγγελία από το ΡΣ της Μόσχας ότι ο Πλουμπίδης είναι χαφιές κλπ.

Ο Μπελογιάννης, μετά από αυτό, ΔΕΝ έκανε την αίτηση αναίρεσης!

Αυτό, αν ισχύει, σημαίνει ότι πειθαρχώντας στη γραμμή του ΚΚΕ θεώρησε και αυτός τον Πλουμπίδη ως χαφιέ – έστω κι αν δεν το πίστευε ο ίδιος!

Και βέβαια πήρε στο λαιμό τους και τους άλλους (Μπάτσης, Αργυριάδης, Καλούμενος) που εκτελέστηκαν μαζί του – αν υποθέσουμε ότι η κίνηση αυτή θα είχε κάποιο αποτέλεσμα.

*

Η τραγική υπόθεση Πλουμπίδη

Η εξοντωτική κατηγορία του ΚΚΕ εναντίον του είχε αίτια πολιτικά, καθώς στο παρελθόν είχε διαφωνήσει με τις επιλογές Ζαχαριάδη

Της Κατερινας Τσεκου*

«Ο Πλουμπίδης είναι κορυφαία περίπτωση, όχι απλώς κομμουνιστή, αλλά ανθρώπου που σέβεται τον εαυτό του, την αξιοπρέπειά του ώς το τέλος. Μας τίμησε όλους» (Πέτρος Ανταίος).

Η ηγεσία του ΚΚΕ, έχοντας χάσει τη μάχη για την εξουσία, βρέθηκε εξόριστη το 1949, με τη λήξη των εχθροπραξιών του εμφυλίου πολέμου. Παρά ταύτα, στην αρχή, προσέβλεπε σε ανασύνταξη των δυνάμεών της για έναν «τρίτο γύρο» διεκδίκησης της εξουσίας. Γι’ αυτό και, υπό το σύνθημα «με τα όπλα παρά πόδα», προσπάθησε να οργανώσει στρατόπεδα εκπαίδευσης κομμουνιστών Ελλήνων φυγάδων στις Λαϊκές Δημοκρατίες, να διατηρήσει ομάδες ανταρτών στο βουνό και να συγκροτήσει παράνομες (αφού το ΚΚΕ ήταν εκτός νόμου) οργανώσεις στις μεγάλες ελληνικές πόλεις. Με δίκτυα ασυρμάτων «κρατούσε επαφή», ώστε όσοι αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων έμειναν στην Ελλάδα να παίρνουν τις κομματικές οδηγίες και παράλληλα να μεταδίδουν στο εξωτερικό χρήσιμες για το κόμμα πληροφορίες.

Τον συντονισμό και τη σύνδεση της εξόριστης ηγεσίας με τις παράνομες οργανώσεις στην Ελλάδα αναλάμβαναν, σε συνθήκες εξαιρετικά δύσκολες, στελέχη του κόμματος, ειδικά εκπαιδευμένοι απεσταλμένοι του («πράκτορες»), οι οποίοι εισέρχονταν παράνομα στη χώρα. Κάποιοι κατάφερναν μετά το πέρας της αποστολής τους να διαφύγουν, όμως οι περισσότεροι συλλαμβάνονταν από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (τη συσταθείσα από τους Αμερικανούς ΚΥΠ).

Μόνος από την ηγεσία παρέμενε σε καθεστώς παρανομίας στην Αθήνα ο φυματικός από τις κακουχίες Νίκος Πλουμπίδης-Μπάρμπας. Μετά τις εκλογές του 1950 ο Νίκος Ζαχαριάδης έστειλε τον Νίκο Μπελογιάννη να τον αντικαταστήσει, ώστε ο Πλουμπίδης να διαφύγει στο εξωτερικό. Ομως, στις 20 Νοεμβρίου 1950, ο Μπελογιάννης συνελήφθη. Η δίκη, με 92 κατηγορούμενους συνολικά, από το Εκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών κατέληξε (19 Οκτωβρίου – 16 Νοεμβρίου 1951) σε δώδεκα θανατικές καταδίκες. Ακολούθησε διεθνής κατακραυγή.

Εν τω μεταξύ ανακαλύφθηκαν, με τη βοήθεια των Αμερικανών, ασύρματοι του ΚΚΕ στις περιοχές Καλλιθέας και Φαλήρου, δίνοντας στους στρατοδίκες την ευκαιρία επιστράτευσης του μεταξικού νόμου περί κατασκοπείας. Ετσι ο Μπελογιάννης και οι άλλοι κατηγορούμενοι προσήχθησαν σε νέα δίκη, στις 15 Φεβρουαρίου 1952, βάσει του νόμου 375/1936 περί κατασκοπείας. Ο Μπελογιάννης αρνήθηκε όλες τις κατηγορίες και πρόβαλε τις πατριωτικές του ενέργειες κατά τη διάρκεια της Κατοχής. Παρ’ ότι η δίκη πήρε μεγάλη δημοσιότητα στην Ευρώπη, ο Μπελογιάννης και ακόμη τρεις καταδικάσθηκαν ομόφωνα σε θάνατο την 1η Μαρτίου 1952.

Στις 15 Μαρτίου 1952 ο Πλουμπίδης, με επιστολή του, που περιλάμβανε και δακτυλικό του αποτύπωμα, ανέλαβε αυτός την ευθύνη του παράνομου κομματικού μηχανισμού και υποσχόταν να παραδοθεί, αν δεν εκτελούνταν η θανατική ποινή του Μπελογιάννη. Δύο ημέρες μετά ο Ζαχαριάδης διέψευσε την επιστολή ως πλαστό κατασκεύασμα της Ασφάλειας, ισχυριζόμενος ότι ο Πλουμπίδης νοσηλεύεται στο εξωτερικό. Με την κίνησή του αυτή επέτρεψε την εκτέλεση.

Μετά την εκτέλεση του Μπελογιάννη συνελήφθη, στις 25 Νοεμβρίου 1952, και ο Πλουμπίδης. Στις 27 του μηνός ο κομματικός ραδιοφωνικός σταθμός «Ελεύθερη Ελλάδα», εγκαταστημένος πια στο Βουκουρέστι, άρχισε να μεταδίδει ότι ήταν από δεκαετίες χαφιές της Ασφάλειας, πράκτορας του εχθρού στις γραμμές του κόμματος. Το Π.Γ. της Κ.Ε. στις 25 Ιουλίου 1952 τον είχε διαγράψει από μέλος του ΚΚΕ.

Πάνω απ’ όλα είναι το κόμμα και η ηγεσία του

Εάν κάποιοι προβληματίστηκαν ή αμφέβαλλαν για την υπόθεση Πλουμπίδη, όμως δεν αντέδρασαν. Αιτίες ήταν κυρίως η αφοσίωση στο κόμμα («πίστη» πως δεν κάνει λάθος και δεν λέει ποτέ ψέματα) και στον απόλυτο ηγέτη, τον Ζαχαριάδη, αλλά και ο φόβος για τυχόν διώξεις (διαφωνία οδηγούσε σε εξόντωση, ακόμη και φυσική).

Μόνος από τα μέλη της Κ.Ε. που ανοικτά τοποθετήθηκε, λέγοντας ότι δεν πείσθηκε από τα επιχειρήματα που παρουσιάστηκαν, ήταν ο Κώστας Θέος. Και η Ελλη Παππά, φυλακισμένη στην Αθήνα, με επιστολή προς την ηγεσία, προσπάθησε να αποδείξει ότι ο Πλουμπίδης δεν είναι χαφιές. Η απάντηση ήταν η καθαίρεσή της από τη θέση του γραμματέα του γραφείου των κρατουμένων.

Ο ίδιος ο Πλουμπίδης δεν μίλησε (ούτε στη δίκη του) για να μη βλάψει το Κ.Κ. Αλλωστε, Χριστούγεννα του 1952 έγραφε προς τον Δημοσθένη Παπαχρήστου, «η προσωποποίηση του κόμματος είναι η ηγεσία του. Καθένας που στρέφεται ενάντια στην ηγεσία, στρέφεται ενάντια στο κόμμα και κάνει τη δουλειά της Ασφάλειας. Οποιος μιλάει ενάντια στην ηγεσία του κόμματος, ή είναι χαφιές ή άρχισε να γλιστράει και θα γίνει χαφιές στα σίγουρα… Κρατιέμαι με τα δόντια στη ζωή για να δώσω ακόμα δύο μάχες, τη μάχη της δίκης και τη μάχη του εκτελεστικού αποσπάσματος». Στις 14 Αυγούστου 1954 εκτελέστηκε στο Δαφνί, φωνάζοντας «Ζήτω η Ελλάς, ζήτω το ΚΚΕ» (μαρτυρία αυτόπτη μάρτυρα Τάκη Αγκαβανάκη, δημοσιογράφου εφημερίδας «Τα Νέα»).

«Εικονική εκτέλεση»

Ο κομματικός ραδιοσταθμός ανακοίνωσε ότι η εκτέλεση ήταν εικονική και ότι η ελληνική κυβέρνηση τον φυγάδευσε στην Αμερική. Ακόμη και όταν ο Λευτέρης Ελευθερίου, διευθυντής του ραδιοσταθμού από το 1951 έως το 1955, πληροφόρησε τον Ζαχαριάδη ότι υπάρχουν φωτογραφίες από την εκτέλεση, εκείνος του απάντησε ότι είναι ψεύτικες (μαρτυρία Σταύρου Κασιμάτη). Και ο Ελευθερίου συνέχισε να μεταδίδει τη «γραμμή» αυτή από τον κομματικό ραδιοφωνικό σταθμό. Και «όταν ξέθαψαν τον Πλουμπίδη και φωτογράφισαν το πτώμα του και δημοσίευσαν τη φωτογραφία στις εφημερίδες, ο Ελευθερίου ρώτησε τον Ζαχαριάδη: “Και τώρα τι θα λέμε;”. Κι εκείνος απάντησε: “Λέμε αυτό που είπαμε από την αρχή, ότι όλα αυτά είναι πλαστά και ότι ο Πλουμπίδης τραγανίζει τα δολάρια της προδοσίας”». «Ο Ζαχαριάδης ήταν ικανός για όλα, έτσι αποδείχθηκε» (μαρτυρία Βασίλη Νεφελούδη).

Μετά τη διαγραφή του Ζαχαριάδη (7η Ολομέλεια, 18 – 24 Φεβρουαρίου 1957) ανέλαβε κομματική επιτροπή να διερευνήσει την υπόθεση. Βάσει του πορίσματός της, της 23ης Νοεμβρίου 1957, η 9η Ολομέλεια του ΚΚΕ το 1958 αποφάσισε αποκατάσταση της μνήμης του Πλουμπίδη.

Βέβαια, «ο Πλουμπίδης τελικά αποκαταστάθηκε αλλά, στην ουσία, ούτε έως σήμερα έχει αποκατασταθεί. Δεν είναι αποκατάσταση αυτή που έγινε. Αποκατάσταση σημαίνει να χυθεί φως σε όλη την υπόθεση: Γιατί; Ποιοι; Πώς; Απάντηση δεν έχει δοθεί» (μαρτυρία Ελλης Παππά).

«Aπ’ τα μεγαλύτερα εγκλήματα που διέπραξε το ΚΚΕ»

Μετά την ήττα του ΔΣΕ, η ηγεσία του ΚΚΕ έσπευσε (3η Συνδιάσκεψη, 10-14 Οκτωβρίου 1950) να συγκαλύψει τα λάθη της και να αποσείσει τις ευθύνες της, ιδιαίτερα για την πολιτική γραμμή της ηγεσίας Ζαχαριάδη την περίοδο 1946-1949. Παράλληλα, επιχειρούσε και την επιβολή αυστηρής κομματικής πειθαρχίας με την εκκαθάριση διαφωνούντων, πιθανών εσωκομματικών αντιπάλων της (π.χ. με «κομματική ανακαταγραφή»), χρησιμοποιώντας με μεγάλη ευκολία, ακόμη και προς υψηλόβαθμα μέχρι πρότινος κομματικά στελέχη, χαρακτηρισμούς όπως «χαφιές», «πράκτορας», «προδότης» κ.ά.

Η κατηγορία/εξόντωση του Πλουμπίδη είχε αίτια πολιτικά. Στο παρελθόν ο Πλουμπίδης είχε επιδείξει ανεξαρτησία πνεύματος. Είχε διαφωνήσει: για την επιστολή Ζαχαριάδη προς τον υπουργό Ασφαλείας Κωνσταντίνο Μανιαδάκη γιατί έθετε τις δυνάμεις του Κ.Κ. στην υπηρεσία του Μεταξά στον Πόλεμο του 1940, για τη συμφωνία του Λιβάνου, για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση του Καΐρου, για τη συμφωνία της Καζέρτας (τη θεωρούσε πλήρη παράδοση της Ελλάδας στους Αγγλους), για την απόφαση να κρατούν τον ΕΛΑΣ έξω από την Αθήνα στα Δεκεμβριανά. Οταν επέστρεψε, τον Μάιο του 1945, ο Ζαχαριάδης από το Νταχάου, ο Πλουμπίδης έθεσε θέμα (1η Ολομέλεια Κ.Ε.) να ενημερώσει το κόμμα πώς ενήργησε τα χρόνια που ήταν εκτός Ελλάδας. Η πρότασή του θεωρήθηκε προσβολή στο πρόσωπο του αρχηγού και συζήτηση δεν έγινε, αλλά ο Ζαχαριάδης, με πρόσχημα τη μείωση των μελών του Π.Γ., τον απομάκρυνε. Ο Πλουμπίδης ήταν αντίθετος στην πορεία προς έναν εμφύλιο πόλεμο (2η Ολομέλεια, Φεβρουάριος 1946) και στην αποχή από τις εκλογές του 1946. Ηταν αντίθετος και με την απόφαση του Σεπτεμβρίου του 1947 με την οποία κηρύχθηκε ο Εμφύλιος και σκοπός του ΚΚΕ τέθηκε η κατάληψη της εξουσίας και η μετατροπή της Ελλάδας σε Σοβιετική Δημοκρατία. Πίστευε ότι αυτό ήταν ανέφικτο και ήλπιζε σε συμβιβασμό με αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα. Κι έπειτα «ο Ζαχαριάδης δεν συμπαθούσε τον Πλουμπίδη γιατί είχε μια ανεξαρτησία πνεύματος, και μερικές πρωτοβουλίες που είχε πάρει το κόμμα με την ΕΔΑ εμπνευστής ήταν αυτός, ο Πλουμπίδης» (μαρτυρία Πάνου Δημητρίου).

Επίλογος

Στα πρώτα μετεμφυλιακά χρόνια, μπορεί να ήταν ακόμη αδιανόητο στα στελέχη, μέλη και οπαδούς του ΚΚΕ ότι η ηγετική ομάδα μεθόδευε εκκαθαρίσεις εσωκομματικών διαφωνούντων, αλλά «σήμερα βέβαια είναι παγιωμένη η πεποίθηση, στο μεγαλύτερο μέρος της Αριστεράς, ότι η καταγγελία του Πλουμπίδη ως χαφιέ ήταν απ’ τα μεγαλύτερα εγκλήματα που διέπραξε το ΚΚΕ» (μαρτυρία Φώφης Λαζάρου).

* Η κ. Κατερίνα Τσέκου είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ιστορίας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_2_06/10/2013_535887

*

Οι υποψίες μου για τον Πλουμπίδη, του Σταύρου Κασσιμάτη

http://tvxs.gr/news/%CF%84%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1-%CF%83%CF%84%CE%BF-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF/%CF%85%CF%80%CF%8C%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B7-%CE%BF%CE%B9-%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%88%CE%AF%CE%B5%CF%82-%CE%BC%CE%BF%CF%85-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%80%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B7-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85-%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B

*

Λεωνίδας Τζεφρώνης: Ο χωροφύλακας μου είπε την αλήθεια για τον Πλουμπίδη

http://tvxs.gr/node/66992

*

Πηγή: Νίκος Πλουμπίδης | Η καλύβα ψηλά στο βουνό

Advertisement