Πρακτικά της σύσκεψης της 27ης Δεκεμβρίου 1944

Πηγή: περιοδικό ΑΝΤΙ

Επιμέλεια: grenade

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ ΤΗΣ 27/12/44 ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΕΑΜ  ΕΛΑΣ

Η συζήτηση άρχισε ουσιαστικά με πρώτο ομιλητή τον ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟ, που είπε:

Θα πρέπει να βρεθεί σήμερα μια λύση στο πρόβλημα της αντιβασιλείας.

Παπανδρέου: «Όλα τα πολιτικά κόμματα γνωστοποιήσανε στον βασιλιά τις απόψεις τους πάνω στο θέμα. Ό βασιλιάς μελετάει τις απόψεις αυτές.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Ή βρετανική κυβέρνηση έχει ταχθεί υπέρ της αντιβασιλείας. Ό βασιλιάς αποφεύγει ματαίως να αποφασίσει.

ΘΕΟΤΟΚΗΣ: Το ζήτημα τότε μόνο θα μπορέσει να λυθεί, όταν οι στασιαστές καταθέσουν τα όπλα.

ΓΟΝΑΤΑΣ: «Αν ή αντιβασιλεία είναι όρος των στασιαστών, θα ήτανε σκόπιμο να εκπληρωθεί, γιατί έτσι θα εξαναγκαστούν σε υποχωρήσεις. Αυτό θα ήτανε πολύ χρήσιμο στην παρούσα κατάσταση.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Στο Κάιρο και την ‘Ιταλία, οι υπουργοί τού ΕΑΜ/ΕΛΑΣ είχανε την αντίληψη ότι  θα αρκούσε ή άσκηση της αντιβασιλείας από το υπουργικό συμβούλιο. Δεν θεωρώ ΔΤΑ ή παρούσα σύσκεψη συνεκλήθη απ’ τον κ. Τσόρτσιλ για την επίλυση αυτού τού προβλήματος.

ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Κι εγώ τάσσομαι υπέρ της αντιβασιλείας. όχι όμως τώρα αμέσως. Πρέπει να προηγηθεί ή κατάθεση των όπλων.

Οι ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ και ΡΑΛΛΗΣ υποστήριξαν την άποψη τού Στεφανόπουλου.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Μια μειοψηφία, δ ΕΛΑΣ, κήρυξε τον εμφύλιο πόλεμο. Αυτό είναι το πρόβλημα πού μάς απασχολεί. Σ’ αντίθετη περίπτωση, θα μάς κατηγορήσει ό λαός ότι χάνουμε τον καιρό μας.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Την άκρα αριστερά δεν την ενδιαφέρει τόσο ή αντιβασιλεία, όσο ή παραίτηση της κυβέρνησης. Τίθεται συνεπώς το ερώτημα: θα ωφελήσει κάτι τέτοιο, ή θα θεωρηθεί, αντίθετα, σαν επιτυχία τού ΕΛΑΣ;

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: αυτό όμως δεν μπορεί να συμβεί χωρίς την εγκαθίδρυση αντιβασιλείας. Η επάνοδος του  βασιλιά θα ρίξει λάδι στη φωτιά. Πώς λοιπόν θα φτάσουμε στην κατάθεση των όπλων; Δεν θεωρώ ότι μπορεί να επιτευχτεί αυτό μόνο με εκκλήσεις τού πολιτικού κόσμου. Χρειαζόμαστε ένα διαιτητή.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Υποστηρίζεται ότι ή έλλειψη αντιβασιλείας, δηλαδή ενός διαιτητή, εμποδίζει τη λύση της τωρινής κρίσης. ’Αλλά προς τί ή αντιβασιλεία; Δεν πρόκειται βέβαια να ασκήσει καμιά νομοθετική ή εκτελεστική εξουσία. Αντίθετα, πρόκειται για τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης. Και έρχομαι στο θέμα αυτό. ‘

Ποια είναι ή σύνθεσις της σημερινής Κυβερνήσεως; Οι Στασιασταί την εμφανίζουν ως προσωπικήν. ’Αλλά είναι πράγματι προσωπική ή σημερινή Κυβέρνησις;

Όχι! Είναι Κυβέρνησις ‘Εθνικής Ενώσεως, εκτός μόνον της Άκρας ’Αριστερός και τού κ. Καφαντάρη, ό όποιος ηρνήθη συμμετοχήν. Διότι εις την σημερινήν Κυβέρνησιν συμμετέχουν το Κόμμα των Φιλελευθέρων, με τρεις υπουργούς, το Λαϊκό Κόμμα, ή ΔημοκρατικήΈνωσις, το Ένωτικόν Κόμμα και ανεξάρτητοι πολιτικοί.

Και πρέπει να σάς υπενθυμίσω τα γεγονότα τα όποια προηγήθησαν της Στάσεως. Όταν έβλεπα ότι αι υπεράνθρωποι προσπάθειαι, τας όποιας είχον καταβάλει προς διατήρησιν της συνεργασίας με την Άκραν ’Αριστεραν και προς άποτροπήν τού εμφυλίου πολέμου, άπέβαινον μάταιαι, διότι η Άκρα Αριστερά, αντιληφθείσα πλέον ότι αποτελεί μικρόν μειοψηφίαν τού Λαού, ήρνείτο την άποστράτευσιν και τον άφοπλισμόν των ενόπλων της δυνάμεων, τότε δεν ήρκέσθην εις την παλαιόν έμπιστοσύνην των συνεργαζομένων πολιτικών κομμάτων. Εκάλεσα το Υπουργικόν Συμβούλιον και άνεκοίνωσα ότι είσήλθομεν εις την κρίσιν. Ότι ή Άκρα Αριστερά έχει αποφασίσει την Στάσιν έναντίον τού Κράτους. «Ότι σκληρον και άχάριστον είναι πλέον το καθήκον το όποιον θα όφείλωμεν να έπιτελέσωμεν. Αλλά ακριβώς  γ αυτό ή Κυβέρνησις δεν ήμπορει να περιβάλλεται με ήλαττωμένην και αμφίβολον εμπιστοσύνην των συνεργαζομένων κομμάτων. Ή εμπιστοσύνη και ή αλληλεγγύη θα πρέπει να είναι απόλυτη, άλλως ή Κυβέρνησης θα υποβολή αμέσως την παραίτησιν της, διά να έλθουν άλλοι περιβαλλόμενοι με την κοινήν εμπιστοσύνην.

Άπηυθύνθην, ιδιαιτέρως, προς τούς υπουργούς των Φιλελευθέρων και παρεκάλεσα τον ύπουργόν κ. Αβραάμ όπως έπι σκεφθή τον Αρχηγόν των Φιλελευθέρων και άνακοινώση τας απόψεις της Κυβερνήσεως.

Και ο κ. Αβραάμ, συναντήσας τον Αρχηγόν των Φιλελευθέρων, έπέστρεψε και άνεκοίνωσεν εις το Υπουργικόν Συμβούλιον ότι το Κόμμα των Φιλελευθέρων όχι μόνον «άνεπιφυλάκτως» άλλά «μετ’ ενθουσιασμού» τάσσεται εις το πλευράν της Κυβερνήσεως διά την άντιμετώπισιν της άπειλουμένης Στάσεως. Το ίδιον έπανέλαβε και εις εμέ ό ’Αρχηγός των Φιλελευθέρων όταν την έπομένην τον επεσκέφθην.

Το Λαϊκόν Κόμμα, διά των υπουργών του, οι όποιοι μετειχον εις την Κυβέρνησιν, έξεδήλωοεν επίσης την απόλυτον όμοφωνίαν του. Το ίδιον συνέβη και με όλα τα μέλη τού Υπουργικού Συμβουλίου.

Και είσήλθομεν εις τον Αγώνα, ύπερασπισταί της άκεραιότητος τού «Έθνους και των ελευθεριών τού Λαού μας εναντίον της αντεθνικής και αντιλαϊκής Στάσεως. Εκτοτε ποιον ήτο το κοινόν καθήκον;

Το κοινόν καθήκον ήτο να γίνεται καθ’ ημέραν συμπαγέστερον το Εθνικόν Μέτωπον, να ενισχύεται καθ’ ημέραν περισσότερον ή Κυβέρνησις εις τον σκληρόν αγώνα. Και όμως συνέβη το αντίθετον! Ενώ έπετέλει με αύταπάρνησιν και αυτοθυσίαν το εθνικόν της καθήκον, ένώ άνήρχετο εις τον Σταυρόν τού Μαρτυρίου, ήρχισε ταυτοχρόνως να βάλλεται και έκ των νώτων! Απόψεις κομματικοί και προσωπικοί ήρχισαν να επικρατούν άπέναντι των εθνικών απόψεων. Και αντί να διαλύεται, ως ώφειλε. το ΕΑΜ. το όποιον ήτο ένοχον της προδοτικής Στάσεως, ήρχισεν ή άποσύνθεσις εις τας τάξεις τού Εθνικού Μετώπου. Αντί να βάλλονται οι στασιασταί. έβάλλετο το «Έθνος!

Και άνεγνώσαμεν δηλώσεις πολιτικών αρχηγών, ότι «χρειάζεται ρυθμιστής τού Πολιτεύματος, διά να έπιδιώξη συμβιβασμόν» μεταξύ των δύο άντιμαχομένων παρατάξεων. Υπάρχουν λοιπόν «δύο άντιμαχάμεναι παρατάξεις» ήθικώς όμότιμοι; Αλλά δι’ ημάς δεν υπάρχουν δύο άντιμαχάμεναι παρατάξεις. ‘Υπάρχει αφ» ενός το «Έθνος και αφ’ ετέρου ή Στάσις. Το Έθνος το όποιον πλήττεται και ή Στάσις ή οποία προδίδει.

Και δεν συνέβη μόνον αυτό. Χθες την εσπέρων, κατά την σύσκεψη. ό Αρχηγός των Προοδευτικών προσήλθε, περίπου, συνήγορος της Στάσεως. Κατηγόρησε την Κυβέρνησαν διότι δεν απεδέχθη την διέλυσαν της Ορεινής Ταξιαρχίας, την οποίαν ήξίωσεν ή «Άκρα Αριστερά. και παρέσχε τοιουτοτρόπως την ηθικήν βάσιν και την δικαίωσιν της Στάσεως. Και ονόμασε μάλιστα την Ταξιαρχίαν τού Ρίμινι «Σώμα Πραιτοριανών»!… Θεωρώ καθήκον μου, να καταγγείλω ενώπιον τον «Έθνους κατά τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τη στάση τον κ. Καφαντάρη. Αυτή τη στάση πού τόσο αρέσει στον κ. Σιάντο. Έδήλωσα χθές ότι το υπουργικό συμβούλιο απέρριψε ομόφωνα τή διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας, πράγμα πού έκανε εξ άλλου και το Συμμαχικό Επιτελείο, ·το όποιο τη θεωρεί σαν μια από της πιο ένδοξες μονάδες των συμμαχικών δυνάμεων. ·

Ο ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ επανέρχεται και εκφράζει την άποψη πώς αφού έγινε λόγος για τη χορήγηση αδειών επ’ αόριστον στους άνδρες της ’Ορεινής Ταξιαρχίας, ή Ταξιαρχία θα είχε στο μεταξύ διαλυθεί.

 

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ματαίως επανέλαβα ότι και ή άκρα αριστερά ακόμα επιδέχθηκε τελικά και αυτή τη διατήρηση της Ορεινής Ταξιαρχίας, υπό τον όρο ότι θα διατηρηθεί και μια μονάδα τον ΕΛΑΣ, της αυτής αριθμητικής δύναμης με εκείνη της ’Ορεινής Ταξιαρχίας τού Ιερού Λόχου και τμήματος τον ΕΔΕΣ. Ματαίως επέδειξα στον κ. Καφαντάρη και το πρωτότυπο ακόμα σχέδιο συμφωνίας, υπογεγραμμένο από τούς κκ. Σβώλο, Ζευγο και Τσιριμώκο, πού είχανε συντάξει οι ίδιοι. Παρέμεινε αμετάπειστος. Και ονόμασε μάλιστα την Ταξιαρχία τού Ρίμινι «σώμα πραιτοριανών». Αυτή στάθηκε ή συμβολή χθες τού κ. Καφαντάρη στον αγώνα πού διεξάγει το «Έθνος εναντίον των στασιαστών.

Και επανέρχομαι εις το θέμα της Αντιβασιλείας. Διατί λοιπόν ή Αντιβασιλεία θεωρείται σήμερον απαραίτητος; Διά να επιδίωξη τον σχηματισμόν νέας Κυβερνήσεως. Ιδού λοιπόν ότι ή Κυβέρνησις σάς προσφέρει την λύσιν.

Ποιος θα είναι ό ένδεχόμενος Άντιβασιλεύς; Θα είναι ό Μακαριότατος. ό όποιος τώρα προεδρεύει της συσκέψεως. ΓΙοίους θα ουμβουλευθή; Προφανώς τον πολιτικόν κόσμον, ό όποιος παρίσταται.

Μακαριώτατε. ως Πρόεδρος της Κυβερνήσεως σας  υποβάλλω την παραίτησίν μας και σάς παρακαλώ να άναλάβετε άμέσως την πρωτοβουλίαν, συμβουλευόμενοι τον παριστάμενον πολιτικόν  κόσμον, διά τον σχηματισμόν της νέας Κυβερνήσεως.

Είναι άραγε, τόοον επιτακτική ή ανάγκη της εκδόσεως και τού διατάγματος της Αντιβασιλείας, όταν με την δήλωση της Κυβερνήσεως παρέχομεν αμέσως την ευκαιρίαν της έπιλύσεως τού Κυβερνητικού ζητήματος;

Έχομεν ήρεμον την συνείδησιν ότι έπετελέσαμεν το καθήκον μας άπέναντι της Χώρας.

Προσεφέραμεν, πρώτον, την μεγάλην υπηρεσίαν της αναίμακτου άπελευθερώσεως τού Οκτωβρίου. Χωρίς εκείνην την υπηρεσίαν, ή όποία αποτελεί τίτλον άπαράγραπτον της Κυβερνήσεως, δεν θα υπήρχον σήμερον εδώ ούτε Κυβέρνησις Ελληνική, ούτε δυνάμεις Βρεττανικαί, διά να ύπερασπίσουν τας ελευθερίας τού Λαού μας από την τρομοκρατικήν τυραννίαν της ενόπλου μειοψηφίας.

Έξηντλήσαμεν έπειτα όλας. τας προσπάθειας μας διά την άποφυγήν τού έμφυλίου πολέμου.

Προτιμήσαμε μάλιστα να υποστούμε την κριτική εκ μέρους των συνεργαζομένων στην κυβέρνηση κομμάτων λόγω των μεγάλων υποχωρήσεων μας, χωρίς να παραλείψουμε καμιά προσπάθεια, και θυσία ακόμα, για την ομαλή μετάβαση απ’ την αντίσταση σ’ ένα σταθερό κράτος.

Και κατόπιν, όταν έσήμανεν ή κρίσιμος ώρα, όταν παρ’ όλας τας προσπάθειας μας απεφασίσθη το πραξικόπημα εκ μέρους της ενόπλου Άκρας Αριστεράς, έχωρήσαμεν σταθερώς εις την έκπλήρωσιν τού εθνικού μας καθήκοντος όπως συντρίψωμεν την βίαν και την ανεξαρτησίαν και ύπερασπισθώμεν, με όλας μας τας δυνάμεις, την ακεραιότητα τού Έθνους και τας ελευθερίας τού Λαού μας.

Και δηλώνω επισήμως ότι αναλαμβάνω την ευθύνη έναντι τού βασιλέως να σχηματίσω αμέσως μια νέα κυβέρνηση.

 

Στη Σύσκεψη της 27/12/44 πήραν μέρος:

ΑπόΕαμική πλευρά:

Γίώργης Σιάντος Μήτσος Παρτοαλίδης Μανώλης Σιγανός

Από κυβερνητική πλευρά:

Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός (πρόεδρος της Σύσκεψης) Γεώργιος Παπανδρέου (πρωθυπουργός)

Θεμιστοκλής Σοφούλης (άρχηγός κόμματος Φιλελευθέρων)

Νιικολαος Πλαστήρας

Γεώργιος Καφαντάρης (αρχηγός κόμματος Προοδευτικών)

Παναγιώτης Κανελλόπονλος (υπουργός, άρχηγός Εθνικού ‘Ενωτικού Κόμματος)

Δημήτριος Μάξιμος (ανεξάρτητος, προελεύσεως Λαίκού Κόμματος)

Φίλιππος Δραγούμης (ανεξάρτητος)

Κωνσταντίνος Τσαλδάρης (Λαίκού Κόμματος)

Στέφανος Στεφανόπουλος (Λαίκού Κόμ)ίάτος)

Πέτρος Ράλλης (Λαίκού Κόμματος)

Τ’ζον θεοτόκης (’Εθνικού Λαίκού Κόμματος). Αλέξανδρος Μυλωνάς (Αγροτικό Δημοκρατικό Κόμμα) Ιωάννης Σοφιανόπουλος (Ενωση Άριστεράς).

Στυλιανός Γονατάς (παλαιός φιλελεύθερος)

Απόστολος Αλεξανδρής (παλαιός φιλελεύθερος)

 

• Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των «Πρακτικών », όπως έχουν διασωθεί στα αγγλικό Αρχεία τού FOREIGN OFFICE:

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Οι κατηγορίες πού μου αποδίδουν είναι καθαρές συκοφαντίες. Το θέμα πού συζητούσαμε ήταν ή αντιβασιλεία. Ό κ. Παπανδρέου το απέφυγε υποστηρίζοντας ότι ή κυβέρνηση έχει αναλάβει ήδη καθήκοντα αντιβασιλείας και δεν αποτελεί εμπόδιο. Είναι αλήθεια ότι ή άσκηση καθηκόντων αντιβασιλείας από το υπουργικό συμβούλιο δεν συνιστά αναβολή, αλλά για την άσκηση αυτών των καθηκόντων από την κυβέρνηση πρέπει να δημοσιευτεί ένα διάταγμα πού θα την εξουσιοδοτεί σχετικά. «Ως τώρα δεν έχει δημοσιευτεί τέτοιο διάταγμα. Συνεπώς, ως τώρα δεν υπήρχε πραγματική αντιβασιλεία. ‘Υπήρχε ένα κενό. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι κάτω από τις σημερινές συνθήκες ή κυβέρνηση δεν ήταν ο αρμόδιος φορέας για να ασκήσει βασιλική εξουσία, γιατί τα προβλήματα πού αντιμετωπίζονται είναι τέτοια πού απαιτούν την επέμβαση τού βασιλιά σαν υπέρτατου διαιτητή στην άσκηση της βασιλικής εξουσίας. Ειδικά δε το θέμα της κυβέρνησης δεν μπορεί να λυθεί από το υπουργικό συμβούλιο. Ό κ. Παπανδρέου υποστήριξε ότι αυτά πού είπα χθες σχετικά με πληροφορίες πού είχα όσον άφορα στη διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας αποτελούν υπεράσπιση της αριστεράς και ενθάρρυνση της αντίστασής της σε μια στιγμή πού ή ενότητα τού έθνους είναι αναγκαία. Έχω μακρά ιστορία σ’ αυτή τη χώρα και δεν συγκινούμαι από λόγια τέτοιου είδους. Έχω επίσης μια πολύ πρόσφατη ιστορία  για τις σχέσεις μου με την άκρα αριστερά. Εδώ και δυόμισι χρόνια είχα προβλέψει την εξέλιξη της κατάστασης γιατί διαθέτω αρκετά οξεία όραση γύρω από πολιτικά θέματα. Αλλά ήμουν ό πρώτος και ο μόνος πού επέκρινε τη στροφή  πού έδινε στην οργάνωση τού αντάρτικου κινήματος η άκρα αριστερά. Άλλοι συνεργάζονταν με την αριστερά και μπαινόβγαιναν στο ΕΑΜ ενώ εγώ έμενα σταθερός. Και όταν έγιναν προτάσεις για τη συνεργασία του πολιτικού κόσμου με το ΕΑΜ· ήμουν ό πρώτος πού τις απέρριψα και τις καταδίκασα. Ποτέ δεν συγχώρησα την άκρα αριστερά για την παραβίαση των ηθικών αρχών και της τάξης. Όταν εντόπισα και καταδίκασα τις πράξεις της αριστεράς όλοι σχεδόν ήταν στο πλευρό της. Πολλές φορές ρωτήθηκα γιατί τότε  καταφέρθηκα εναντίον της. Αποκρίθηκα ότι αυτό συνέβαινε γιατί οι πράξεις, οι παρανομίες και οι παραβάσεις της αριστεράς γίνονταν εις βάρος των μακρινών πληθυσμών της Ρούμελης και της Θεσσαλίας, έξω από την Αθήνα. Όταν όμως αυτές οι παρανομίες έφτασαν στο Παγκράτι και πέρασαν τον Ιλισό για να πλησιάσουν το Κολωνάκι και το Σύνταγμα, τότε μόνο ξεσηκώθηκε ό κόσμος. Όπως γίνεται συνήθως, ό’ κόσμος αρχίζει να παραπονιέται δυνατά για να σκεπάσει ιδέες πού μέχρι τότε υποστήριξε. Το ίδιο μου συνέβηκε και με την περίπτωση της δημοκρατίας όταν ό Κονδύλης προσπάθησε να τη στερεώσει το 1934 με τάξη και αξιοπρέπεια. Με κατηγόρησε τότε ότι δεν ήμουν δημοκρατικός και ότι με διέκρινε ισχυρογνωμοσύνη. Εγώ έμεινα όμως σταθερός ενώ ό Κονδύλης έγινε παλινορθωτής της μοναρχίας. «Έτσι και σήμερα πολλοί φωνάζουν το ίδιο για να σκεπάσουν τις ευθύνες τους. Όσο για το θέμα της Ορεινής Ταξιαρχίας, δεν τελείωσα ακόμη. Τονίζω το γεγονός ότι εφόσον αναζητείτο μια αφορμή για τη ρήξη, ή αφορμή πού διαλέχτηκε ήταν ή χειρότερη απ’ όλες: αναφέρομαι φυσικά στη διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας, πού την είχε δεχτεί ό πρωθυπουργός. Αν δεν είχε δεχτεί τη διάλυση της το πρόβλημα θα ήταν τελείως διαφορετικό. Αλλά την προτίμησε σαν απαρχή της διάσπασης, και τα πράγματα εξελίχθηκαν όπως ξέρουμε Δεν ενισχύθηκε έτσι ή αριστερά; Γιατί δώσατε τη μάχη σ’ αυτό το σημείο; Γιατί δεχτήκατε τη διάλυση της Ταξιαρχίας και μετά αλλάξατε γνώμη; γιατί σκεφτήκατε ότι ή κοινή γνώμη θα δυσαρεστηθεί με τη διάλυση; Αφού ο στρατηγός Σκόμπυ δεν επιθυμούσε τη διάλυση της Ταξιαρχίας, γιατί δεν προσπαθήσατε τουλάχιστον να την αναθεωρήσετε πάνω στην ίδια βάση, να αποφύγετε να δώσετε τη μάχη σ’ αυτό το σημείο και να προχωρήσετε σ’ ένα άλλο όπου ή ευθύνη της αριστεράς θα ήταν η φανερή και δε θα μπορούσε να βρεθεί καμιά δικαίωση για την τωρινή αιματοχυσία: Αυτό αποτελεί πραγματική υποστήριξη της άκρας αριστεράς. Ή σύγκρουση υπονομεύτηκε από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, πού υπαναχώρησε στο θέμα της Ορεινής Ταξιαρχίας και μετά διάλεξε το σημείο ακριβώς όπου είχε υποχωρήσει για να δώσει τη μάχη. Ή ευθύνη είναι δική του. Ο πρωθυπουργός είπε στο τέλος ότι ή κυβέρνηση δεν είναι κυβέρνηση Παπανδρέου άλλα κυβέρνηση κομμάτων και ότι αν ό βασιλιάς ήταν εδώ θα έπρεπε να τον διαλέξει γιατί είναι δημοφιλής άλλα και δεν μπορούμε να αφεθούμε στην απόλυτη διάθεση τού βασιλιά. «Έτσι είναι ή κατάσταση και έτσι συνέβηκε όταν σχηματίστηκε ή κυβέρνηση συνασπισμού. Ή προσωρινή κυβέρνηση συνασπισμού πού προσχεδιάστηκε στο Κάιρο και μεταφέρθηκε αργότερα στην Αθήνα είδε το φώς με τελείως διαφορετικό τρόπο από τη δημοκρατική διαδικασία πού θέλησε να μάς περιγράψει ό κ. Παπανδρέου σήμερα. Ό κ. Παπανδρέου μάς εμφανίσθηκε φρέσκος φρέσκος, νεοσύστατος πρωθυπουργός, όταν κανείς δεν τον είχε εξουσιοδοτήσει, τουλάχιστον κανένα από τα μεγάλα κόμματα. Βρέθηκε ετοιμασμένος. Μ’ αυτό τον τρόπο όλοι θα μπορούσαν να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση. Πολλοί πήγαν στην Αίγυπτο και οι περισσότεροι συνεργάστηκαν με την κυβέρνηση ή μπήκαν αργότερα σ’ αυτή σαν προσωπικοί φίλοι τού κ. Παπανδρέου. Και όταν ήρθαν στην Αθήνα, δεν θεώρησαν καν αναγκαίο να συγκαλέσουν μια σύσκεψη των πολιτικών κομμάτων μην υπολογίζοντας το γεγονός ότι αυτά ζούσαν σε πλήρη άγνοια των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών θεμάτων από το 1936 ήδη. Και ιδιαίτερα από το 1941. οπότε τούς άφησαν σε βαθύ σκοτάδι για τις αναταραχές πού συνέβαιναν στην Αίγυπτο. Ή σύσκεψη αυτή ήταν απαραίτητη για να ενημερωθούν για ότι έγινε στην Αίγυπτο, τουλάχιστον από την κυβέρνηση τού κ. Παπανδρέου. και τότε θα έμενε ν’ αποφασιστεί αν αυτό θα οδηγούσε σε ενίσχυση της κυβέρνησής του .ή όχι. Ό κ. Παπανδρέου ήρθε, άλλα για λογαριασμό τίνος; Επειδή ήταν δημοφιλής στη μία ή την άλλη πλευρά οι «Άγγλοι τον δέχτηκαν. Αυτός δεν είναι συνηθισμένος τρόπος για τον σχηματισμό κυβέρνησης. «Αν τώρα επιθυμεί να παραιτηθεί, έχει το δικαίωμα να το κάνει. Ούτε έχω εγώ κανένα δικαίωμα ή συμφέρον από την παραίτηση της κυβέρνησης ή τον σχηματισμό μιας άλλης. «Άλλωστε ή υγεία μου δεν το επιτρέπει. Εκτός όμως από τον σχηματισμό της κυβέρνησης υπάρχουν χιλιάδες άλλα θέματα οπού επεμβαίνει ό ρυθμιστής τού πολιτεύματος. Το πρόβλημα δε λύνεται με την παραίτηση της κυβέρνησης μ» αυτό τον τρόπο. Το πρόβλημα θα λυθεί με την εγκαθίδρυση μιας αντιβασιλείας πού θα αποτελεί εθνική ανάγκη, ακόμα και μετά την κατάθεση τον όπλων, γιατί με την κατάθεση των όπλων ή ειρήνη δε θα βασιλέψει αυτόματα στη χώρα μας.

 

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πρέπει ν’ απαντήσω με λίγα λόγια στον κ. Καφαντάρη μπροστά στα μέλη αυτής της σύσκεψης που τον άκουσαν. Ό κ. Καφαντάρης αναφέρθηκε σε κάποιον δεν ξέρω ποιόν  πού στο παρελθόν ήταν πότε μέσα και πότε έξω από το ΕΑΜ. «Αν αυτός ό υπαινιγμός άφορα εμένα. επιθυμώ να σάς πληροφορήσω ότι δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. «Ήμουν πάντα έτοιμος να συνεργαστώ κάτω από τους όρους πού εξέθεσα στον Λίβανο και πού επανέλαβα σε πολλές ευκαιρίες: κατάργηση της τρομοκρατίας, κατάργηση της μονοπώλησης της υλικής δύναμης, εξασφάλιση της ελευθερίας τού λαού και της τάξης. Πριν από κάθε συνεννόηση επαναλάμβανα μονότονα και σχεδόν σχολαστικά αυτούς τούς όρους. Υπήρχε απόλυτη συνέπεια στη μέθοδο πού ακολουθούσα. Τα γράμματα πού απεύθυνα στο Κομμουνιστικό Κόμμα, οι συνομιλίες που είχα με τον γενικό γραμματέα όταν με κάλεσε στο ΕΑΜ πριν ένα χρόνο, αναφέρονταν ακριβώς σ’ αυτά τα θέματα. Αυτές ήταν οι ιδέες πού πίστευα ανέκαθεν και υπερασπίζω πάλι σήμερα σαν γνήσιος εκπρόσωπος τού ελληνικού λαού. Κατόπιν ό κ. Καφαντάρης ανέφερε το θέμα της Ταξιαρχίας. Για την πληροφόρηση ορισμένων αντιπροσώπων τού πολιτικού κόσμου πού απουσίαζαν χθες επαναλαμβάνω: στο κοινό πρόγραμμα της 18ης Οκτωβρίου δεν υποστήριξα τη διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας ταυτόχρονα με όλες τις άλλες αντάρτικες δυνάμεις. ‘Αλλά πέρα από το κοινό πρόγραμμα, εξαιτίας τού πάθους μου για τη διασφάλιση της εθνικής ενότητας και για μια ομαλή μετάβαση από την κατάσταση κατοχής στην κατάσταση τού ελεύθερου έθνους, έφτασα στο σημείο να κάνω πολλούς συμβιβασμούς, πού τούς απαρίθμησα χθες και δεν θα προσπαθήσω να τούς επαναλάβω. Και μάλιστα σε σχέση με την Ταξιαρχία κάποια στιγμή προτάθηκε στη διάρκεια των συζητήσεων να δοθούν άδειες στους άνδρες της. Αλλά ή πρόταση αυτή απορρίφθηκε ομόφωνα από ·το υπουργικό συμβούλιο. Οι υπουργοί πού εκπροσωπούσαν τούς Φιλελεύθερους καθώς και οι υπουργοί τού Λαϊκού Κόμματος πού είναι τώρα παρόντες και όλοι οι υπόλοιποι δήλωσαν από κοινού ότι ή διάλυση της Ταξιαρχίας είναι απαράδεκτη γιατί αυτή αποτελεί κανονικό τμήμα στρατού των συμμαχικών δυνάμεων. Έτσι μετά την ομόφωνη αυτή δήλωση με εξαίρεση τούς υπουργούς της άκρας αριστεράς και μετά τη δήλωση τού συμμαχικού επιτελείου ότι ή Ταξιαρχία θεωρείται σαν τμήμα τού συμμαχικού στρατού, θεώρησα ότι δεν μπορούσε να διαλυθεί και ότι έπρεπε να βρεθεί μια άλλη λύση. Πρότεινα λοιπόν τη δημιουργία μιας αντίστοιχης δύναμης της αριστεράς, και ή λύση αυτή έγινε δεκτή. Χθες ό κ. Καφαντάρης ονόμασε την Ταξιαρχία «Πραιτοριανή Φρουρά» και κατηγόρησε την κυβέρνηση γιατί δεν έκανε αυτή την ύστατη παραχώρηση ως εάν το γεγονός ότι οι άφθονες άλλες παραχωρήσεις και ή διευθέτηση αυτού τού ζητήματος με τη δημιουργία μιας αντίστοιχης Ταξιαρχίας τού ΕΛΑΣ — πού θα αντιστοιχούσε με το σύνολο των ελληνικών δυνάμεων της Ταξιαρχίας και τού ΕΔΕΣ  θα μπορούσαν να λύσουν το πρόβλημα. Αυτή ή πρόταση, με δική μου υπόδειξη, συμπληρώθηκε με την προσφορά να σταλεί ή Ταξιαρχία έξω από την Αθήνα, στα σύνορα, στην Κρήτη ή σε κάποιο άλλο συμμαχικό μέτωπο. «Όταν είδα τούς αριστερούς εξτρεμιστές να υπαναχωρούν στις προτάσεις τους, κατάλαβα ότι το πρόβλημα της Ταξιαρχίας δεν ήταν παρά ένα πρόσχημα γιατί οι υποσχέσεις τους για κατάθεση των όπλων και αποστρατικοποίηση δεν ήταν ειλικρινείς. Είδα ότι συνειδητοποίησαν ότι αποτελούν μειοψηφία τού ελληνικού λαού και γι’ αυτό θα φρόντιζαν να μην παραδώσουν τα όπλα και να διατηρήσουν την προνομιακή θέση πού είχαν εξασφαλίσει.

 

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Στη χθεσινή συνεδρίαση οι εκπρόσωποι της άκρας αριστεράς είπαν ότι για να καταθέσουν τα όπλα τους πρέπει να έχουν νέα κυβέρνηση, χωρίς να διευκρινίσουν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες θα γινόταν αυτό. Σάς ζητώ, κύριοι. να μάς εξηγήσετε τις απόψεις σας. Χθες. όταν έρωτηθήκατε για την κατάθεση των όπλων, είπατε: «Δεν θα παραδώσουμε τα όπλα μας παρά μόνο σε μια νέα κυβέρνηση» · και όταν έρωτηθήκατε αν θα τεθούν νέοι όροι για την παράδοση των όπλων, είπατε ότι θα εξετάζαμε μαζί το πρόβλημα. Προσθέσατε ότι για να καταθέσουν τα όπλα οι άντρες σας θα έπρεπε να γίνει πρώτα ή διάλυση της Ορεινής Ταξιαρχίας, τού Ιερού Λόχου και γενικά όλων των μονάδων πού δεν προέρχονται από τακτική στρατολογία. Τότε μόνο θα καταθέσετε τα όπλα σας. Δεν ξέρω αν ερμήνευσα σωστά τις απόψεις σας.

 

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ναι. Κι εγώ επέμενα εχθές να καθοριστεί το θέμα πού συζητούμε. «Αν επαναφέρετε πάλι το θέμα της παράδοσης των όπλων, πρέπει να σάς επαναλάβω ότι αυτό είναι ένα θέμα πού άφορα μόνο τον στρατό μας. Βρισκόμαστε σε διαπραγματεύσεις με τούς «Άγγλους. Εσείς δεν έχετε καμιά δουλειά μ’ αυτό το θέμα. Είναι μια διαφορά ανάμεσα σε μάς και τούς «Άγγλους, πού προσπαθούμε να λύσουμε. Δεν πολεμάτε σεις εναντίον μας. Εμείς πολεμάμε εναντίον των «Άγγλων. Δεν πρόκειται να παραδώσουμε ούτε ένα όπλο αν δε λυθεί ταυτόχρονα το πολιτικό ζήτημα. Γι’ αυτό είναι ανάγκη  να σχηματιστεί μια ελληνική κυβέρνηση πού θα αντιπροσωπεύει τον ελληνικό λαό και θα έχει την εμπιστοσύνη του. Αυτή ή κυβέρνηση θα αποφασίσει τί θα γίνει με τα όπλα. Δε θα το συζητήσουμε τώρα. «Αν μάς προκαλείτε να σάς πούμε κάτω από ποιούς όρους θα παραδώσουμε τα όπλα, τότε θα σάς απαντήσω ότι είστε αναρμόδιοι γι’ αυτό. Ή ελληνική κυβέρνηση έχει την ευθύνη ότι έσπρωξε τούς «Άγγλους να στραφούν εναντίον τού ελληνικού λαού. Και αυτός είναι πραγματικός πόλεμος, γιατί αν δεν αντιστεκόταν όλος ό λαός δε θα ήμαστε σε θέση να αντέξουμε 25 μέρες αγγλικών βομβαρδισμών. Πολεμάμε εναντίον των «Άγγλων. Είναι δική μας δουλειά λοιπόν να συζητήσουμε μαζί τους τι θα γίνει με τα όπλα τού ελληνικοί λαού. Ό πολιτικός κόσμος επιθυμεί να συζητήσει τον σχηματισμό μιας νέας κυβέρνησης πού θα έχει την εμπιστοσύνη τού ελληνικοί λαού, ναι ή όχι; «Αν «ναι», τότε είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Και όταν ή κυβέρνηση αποφασίσει για το πρόγραμμά της, τότε θα συζητήσουμε όλα αυτά τα θέματα; τον αφοπλισμό, την τιμωρία των ένοχων, και την κάθαρση των δημόσιων υπηρεσιών. Εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα γι’ αυτό, ούτε σεις μπορείτε. Γι’ αυτό λέω ότι το πρώτο και κυριότερο πρόβλημα πού πρέπει να λυθεί είναι ή δημιουργία της αντιβασιλείας, πού θα παίξει τον ρόλο τού ρυθμιστή. Είναι ό παράγοντας πού θα βοηθήσει τη λύση τού προβλήματος.

 

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: «Εάν δεν είστε διατεθειμένοι να παραδώσετε τα όπλα, γιατί όλη ή φασαρία;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Σάς ρωτώ: σε ποιόν να παραδώσουμε τα όπλα;

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Στους «Άγγλους. Όταν σχηματιστεί μια νέα κυβέρνηση με ποιούς όρους θα δεχθείτε να παραδώσετε τα όπλα; Γιατί αποφεύγετε την ερώτηση;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αφήστε να γίνει ή κυβέρνηση και να συμφωνήσουμε και…

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Παρακαλώ να δηλώσετε τώρα τις απόψεις σας για τον σχηματισμό της κυβέρνησης και τούς όρους κάτω από τούς όποιους θα παραδώσετε τα όπλα.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Αφού είπε ότι θα τα παραδώσουν μόνο στους «Άγγλους. ,

ΣΙΑΝΤΟΣ: Είπα ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει για μάς κυβέρνηση. Κατά τη γνώμη μας ή κυβέρνηση είναι ένοχη. Αυτή προκάλεσε τον εμφύλιο πόλεμο. Τώρα δεν αναγνωρίζουμε την κυβέρνηση και θέλουμε μια πραγματική ελληνική κυβέρνηση στην όποια θα παραδώσουμε τα όπλα μας. «Αν, στην απουσία αυτής της κυβέρνησης, μάς ζητάτε να παραδώσουμε τα όπλα, θα απαντήσουμε όχι.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: «Αν σχηματιστεί κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης θα παραδώσετε τα όπλα:

ΣΙΑΝΤΟΣ: Εμείς ζητούμε να σχηματιστεί κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης.

ΡΑΛΛΗΣ: Λυτό σημαίνει μία κυβέρνηση πού θα εξαρτάται από σάς κυρίως. .

ΣΙΑΝΤΟΣ: Δεν μπορώ να συζητήσω περισσότερο πάνω σ’ αυτό. Το έχουμε συζητήσει ήδη σε προηγούμενες διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση Παπανδρέου πού ήθελε να παραδώσουμε τα όπλα μας και παραβίασε όλες τις συμφωνίες πού είχε κάνει μαζί μας στρέφοντας εναντίον μας όχι μόνο τα όπλα πού είχε ή ίδια, αλλά και τα όπλα των Άγγλων. «Ας γίνει μία ελληνική κυβέρνηση στην όποια θα έχουμε όλοι εμπιστοσύνη. Αλλιώς κανείς δεν πρόκειται να υπακούσει, όσο ό λεγόμενος πρωθυπουργός δεν σχηματίσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Είπαμε ότι στην παρούσα κυβέρνηση δεν μπορείτε να παραδώσετε τα όπλα γιατί δεν είναι αυτό πού θα έπρεπε να είναι. Αλλά λέτε ότι αν σχηματιστεί μια οποιαδήποτε άλλη κυβέρνηση θα παραδώσετε τα όπλα.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Και έρωτώ: γίνεται αυτό αποδεκτό από όλους; «Αν ναι, θα σάς πω τις απόψεις μας. «Αν όχι. τί να σάς πω;

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Δεν είμαστε σε θέση έδώ να σχηματίσουμε νέα κυβέρνηση. Ή κυβέρνηση ορίζεται από τον βασιλιά ή από την αντιβασιλεία.

ΣΙΑΝΤΟΣ: «Όσο για τον βασιλιά, μην τον αναφέρετε καθόλου. Δε θέλω ν’ ακούσω τίποτα για τον βασιλιά.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: «Ώστε για να τελειώσει ό εμφύλιος πόλεμος θα προτείνουμε στον αντί βασιλιά τον σχηματισμό μιας τέτοιας κυβέρνησης. Μπορείτε να προχωρήσετε εκθέτοντας τούς όρους, πώς δηλαδή θα σχηματιστεί αυτή ή νέα κυβέρνηση και τί πρέπει να είναι; Αλλιώς τί θα συζητήσουμε σήμερα; Το μόνο πού μπορούμε να κάνουμε είναι να σηκωθούμε και να φύγουμε γιατί οι κύριοι δεν θέλουν ν’ ακούσουν τίποτα. Πώς πιστεύετε ότι πρέπει να λυθεί το πρόβλημα;

ΣΙΑΝΤΟΣ: ‘Ακούσαμε τα πιο υπεύθυνα πρόσωπα να δέχονται την αναγκαιότητα τού σχηματισμού μιας νέας ελληνικής κυβέρνησης, αλλά όταν έχουμε τη δήλωση τού κ. Παπανδρέου ότι αποτελεί την κυβέρνηση, τότε τί πρέπει να απαντήσω;

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Ό κ. Παπανδρέου είπε ότι θέτει την παραίτησή του στη διάθεση όλου τού πολιτικού κόσμου.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Τον άκουσα να λέει το εξής: Δεν είμαι ό πρωθυπουργός Παπανδρέου. είμαι ό πρωθυπουργός μιας ελληνικής κυβέρνησης πού αποτελείται από αυτούς και εκείνους.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Το μισό απ’ αυτό είναι σωστό και το άλλο μισό όχι. Και βέβαια είπα και επαναλαμβάνω ότι υπάρχει μια κυβέρνηση εθνικής ενότητας εκτός της άκρας αριστεράς. Και εξήγησα τούς λόγους: γιατί συμμετέχουν οι Φιλελεύθεροι, το Λαϊκό κόμμα κ.λπ. Και χθες, και σε άλλες περιπτώσεις στο παρελθόν, και λίγο πριν επανέλαβα ότι κανείς άλλος δεν θα ήταν ευτυχέστερος από μένα αν ή παραίτησή μου διευκόλυνε την επάνοδο της χώρας στην ειρήνη.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Αφού ό πρωθυπουργός δέχεται να παραιτηθεί. μπορείτε να μάς πείτε πώς θα σχηματιστεί μια τέτοια κυβέρνηση για να το συζητήσουμε λίγο:

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μα δεν είναι ό κ. Σιάντος πού θα ρυθμίζει τη συζήτηση. ·

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Σάς ζήτησα να διευκρινίσετε το έξης: αν υποθέσουμε ότι σχηματίζεται μια νέα κυβέρνηση, είστε έτοιμοι να διατυπώσετε από τώρα τις απόψεις σας και τις συνθήκες κάτω από τις όποιες επιθυμείτε να καταθέσετε τα όπλα;

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Χθες. όταν μάς κάλεσαν εδώ, χωρίς να έχουμε την παραμικρή ιδέα για τον χαρακτήρα της σύσκεψης και για το προς συζήτηση θέμα, το ακόλουθο πρόβλημα διατυπώθηκε καθαρά και όλοι δεχτήκαμε ότι είναι το πρώτο βήμα αν θέλουμε να επεξεργαστούμε μια λύση της συγκεχυμένης κατάστασης όπου βρισκόμαστε: Το ζήτημα της αντιβασιλείας αναφέρθηκε και βλέπω ότι σήμερα τηρείτε σιγή πάνω σ’ αυτό το θέμα, με τον Ίδιο τρόπο πού το παρακάμψατε χθες.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Ζητώ συγγνώμη. Σήμερα ή έναρξη της συνεδρίασης ορίστηκε για τις 11 πμ., πράγμα πού γνωρίζατε από χθες το βράδυ. Φθάσατε με πάνω από μια ώρα καθυστέρηση.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Δεν μπορέσαμε να έρθουμε εγκαίρως. Μάς καθυστέρησαν τα «μπλόκα». .

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Το πρώτο θέμα πού συζητήσαμε ήταν ή αντιβασιλεία. Ό πολιτικός κόσμος εξέφρασε τις απόψεις του πάνω σ’ αυτό. Δεν το παρακάμψαμε λοιπόν, όπως είπατε.

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Δεν είπα ότι το παρακάμψαμε και τώρα, μια και συζητιέται άλλη μια φορά. Το αποφύγαμε όμως και φτάσαμε στην ασφυκτική αυτή κατάσταση όπου κανείς δεν μπορεί να πει ότι ή κυβέρνηση είναι νόμιμη, ούτε ό κ. Παπανδρέου μπορεί να ισχυριστεί ότι αντιπροσωπεύει μια συνταγματική κυβέρνηση πού στ’ όνομά της ό Σκομπυ κάνει τόσα ανήκουστα και παράνομα πράγματα· ενώ όλοι παραδεχτήκαμε χθες το βράδυ ότι αυτό είναι το πρώτο θέμα πού πρέπει να συζητηθεί, ακόμα δεν το ξεκαθαρίσαμε.

ΡΑΛΛΗΣ: Θέτετε το ζήτημα της αντιβασιλείας σαν όρο;

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Και βέβαια. Είναι φυσικό. Ό πρώτος και κύριος όρος είναι ή αντιβασιλεία.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: «Αν λυθεί αυτό το πρόβλημα  και ας υποθέσουμε ότι έχει λυθεί— είσαστε έτοιμοι να απαντήσετε  στα άλλα;

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Και βέβαια. Δεν έχουμε μυστικά από τον λαό και γι’ αυτό μπορούμε να εκφράσουμε άφοβα τις σκέψεις μας σε όλα τα θέματα. Ζήτησα να κληθούμε σαν Κεντρική Επιτροπή τού ΕΑΜ, άλλα αυτό δεν έγινε. Ζητήσαμε να προσκληθεί ό καθηγητής Σβώλος, άλλα δεν ήρθε.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Δεν τον βρήκαμε.

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Μάς κάλεσαν εδώ να λάβουμε μέρος σε μια σύσκεψη όπου υπάρχουν άγνωστα πρόσωπα πού αντιπροσωπεύουν δεν ξέρω ποιόν.

 

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Μακαριότατε, ό κ. Σιάντος ξεκινά από μια προκατάληψη πού ή συνείδησή μου δεν δέχεται και θα ήθελα να ρωτήσω όλους τούς αντιπροσώπους τού πολιτικού κόσμου αν τη δέχονται ή όχι, γιατί πρέπει να ξεκαθαρίσουμε πάνω σε ποιά βάση θα λάβει χώρα ή συζήτηση. Ό κ. Σιάντος τόνισε ότι ό πόλεμος γίνεται αυτή τη στιγμή ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και τον ελληνικό λαό. Δηλώνω ότι αυτή τη στιγμή ή σύγκρουση γίνεται ανάμεσα στη μεγάλη πλειοψηφία τού ελληνικού λαού από τη μια και μια μικρή μειοψηφία από την άλλη πού πήρε τα όπλα εναντίον τού ελληνικού λαού και εναντίον της Μεγάλης Βρετανίας. Αυτό πρέπει να διευκρινιστεί και αναρωτιέμαι γιατί δεν διαμαρτυρηθήκατε όλοι εκείνη τη στιγμή, όταν ό κ. Σιάντος έβαζε προϋποθέσεις πού από την πρώτη στιγμή

δεν έπρεπε να γίνουν δεκτές. Και θα ήθελα να ρωτήσω γιατί επιμένετε σε μια συζήτηση πού ο ίδιος ό κ. Σιάντος απέκλεισε λέγοντάς σας, κύριοι, ότι δεν έχετε το δικαίωμα να μιλήσετε για εθνικά προβλήματα. Ό κ. Σιάντος δεν μάς δίνει το δικαίωμα να μιλήσουμε για εθνικά ζητήματα! Αυτό είναι το συμπέρασμα της συζήτησης. Ό κ. Σιάντος δήλωσε ότι ή σύγκρουση αυτή γίνεται ανάμεσα στον ελληνικό λαό από τη μια, πού αντιπροσωπεύεται από τον ΕΛΑΣ. και τη Μεγάλη Βρετανία από την άλλη. Θα ήθελα να ρωτήσω τον κ. Σιάντο αν ο πόλεμος πού γίνεται ενάντια σε χιλιάδες γυναίκες, γέρους και παιδιά, πού αυτές τις τελευταίες μέρες πιάστηκαν μέσα στα σπίτια τους σε όλα τα σημεία της Αθήνας πού κατέχει ό ΕΛΑΣ. θεωρείται πόλεμος ανάμεσα στον ελληνικό λαό και τη Μεγάλη Βρετανία. ‘Αποτελεί πόλεμο εναντίον Ελλήνων ή απαγωγή αυτών των ανθρώπων και το γεγονός ότι υιοθετήσατε γερμανικές μεθόδους παίρνοντας ομήρους από τον ελληνικό λαό και όχι από τούς «Άγγλους και μεταφέροντάς τους με τα πόδια από το κέντρο της Αθήνας στη Νέα Ιωνία, από τη Νέα Ιωνία στο Περιστέρι, από εκεί στη Θήβα  γυναίκες και παιδιά, μ’ έναν τρόπο πού ποτέ μέχρι τώρα στην ιστορία δεν συνδυάστηκε με το όνομα της Ελλάδας. Αυτές οι μέθοδοι, κ. Σιάντο. συνδέονται ιστορικά μόνο με τ’ όνομα της Γερμανίας. «Ήρθατε και εφαρμόσατε τρόπους και μέσα πού μόνο οι Γερμανοί χρησιμοποιούσαν. Γ’ αυτό δίκαια διαμαρτύρομαι όταν σάς ακούω να λέτε ότι ό πόλεμος γίνεται ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και τον ελληνικό λαό. Πιστεύω αντίθετα ότι ή μάχη γίνεται ανάμεσα στη μεγάλη πλειοψηφία τού ελληνικού λαού και μια μικρή ένοπλη μειοψηφία, και αν ρίξετε μια ματιά στους δρόμους πού συνδέουν ή χωρίζουν  μακάρι να τις συνέδεαν  τις δύο εμπόλεμες ζώνες, θα δείτε ένα κύμα από τρομοκρατημένους ανθρώπους να εγκαταλείπουν την περιοχή σας…

 

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ζείτε στο φεγγάρι.

 

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: …και να έρχονται εδώ. άλλα δε θα δείτε ένα κύμα ανθρώπων να εγκαταλείπει τη δική μας περιοχή και να πηγαίνει στην άλλη πλευρά. «Όσο για τη χρήση της λέξης λαοκρατία, πού είναι ένα πρόσχημα, ήρθε ό καιρός να αποκαλυφθεί. Υπάρχει δημοκρατία, υπάρχει ελευθερία και τελικά υπάρχει ή πολιτεία. Ή χρήση άλλων λέξεων, πού θαμπώνουν και τυφλώνουν εκείνους πού είναι ανίκανοι να καταλάβουν το νόημά τους, πρέπει να σταματήσει. Θα σάς ζητήσω επίσης να λάβετε υπόψη σας το μέγεθος της ηθικής θυσίας πού κάνουμε μήνες ολόκληρους στον βωμό της ανθρωπότητας και της Ελλάδας. μιας θυσίας πού εκφράστηκε και υλοποιήθηκε από εκείνους πού αποτελούν την ελληνική κυβέρνηση με τρόπο πού προκάλεσε αυστηρές επικρίσεις από την πλευρά μερικών από τούς πιο σεβαστούς αντιπροσώπους τού παλιού πολιτικού κόσμου πού είναι παρόντες εδώ σήμερα. Όταν επέστρεψα από την Πελοπόννησο θεώρησα καθήκον μου, προς τον ελληνικό λαό να τηρήσω σιγή για ότι είδα εκεί. Το έκανα αυτό με βαθιά λύπη. Και τήρησα σιγή όχι μόνο όταν ήρθα στην Αθήνα άλλα και όταν πήγα στο Κάιρο και μού ζήτησαν να μιλήσω σε ξένους ανταποκριτές για τα φοβερά πράγματα πού είχα δει· είπα μόνο ότι αυτά μειώθηκαν όχι αμέσως μόλις σχηματίστηκε εθνική κυβέρνηση άλλα από τη στιγμή πού ή παρουσία της έγινε αισθητή στην Ελλάδα στο πρόσωπο ορισμένων υπουργών και. ύστερα, ολόκληρης της κυβέρνησης. Δεν είπα  και θα πρέπει να το αναγνωρίσετε αυτό σαν μεγάλη ηθική θυσία από την πλευρά όλων μας  ότι υπάρχουν ακόμα στρατόπεδα συγκεντρώσεως όπου κλείνονται πολλοί αθώοι πού δεν ανήκουν στα Τάγματα Ασφαλείας  όσο γι’ αυτούς τούς τελευταίους, τούς συνέλαβα εγώ ό ίδιος. Χιλιάδες άνθρωποι βρίσκονταν σ’ αυτά τα στρατόπεδα συγκεντρώσεως, όπου εφαρμόζονταν οι γερμανικές μέθοδοι. Αθώοι συλλαμβάνονταν και κλείνονταν εκεί παλεύοντας ανάμεσα στη ζωή και τον θάνατο. Πολλοί πέθαναν. Χιλιάδες δολοφονήθηκαν και σφάχτηκαν στην Πελοπόννησο και άλλου. Δεν μίλησα για όλα αυτά. Και μια εφημερίδα — όχι από εκείνες πού αναγνώρισαν τη θυσία μού επιτέθηκε γράφοντας ότι ό Κανελλόπουλος έδωσε τα όπλα στον Άρη Βελουχιώτη. Και βέβαια τα έδωσα, για να περιοριστεί το κακό πού γινόταν στην Πελοπόννησο, για να σταματήσει ή σφαγή, για να αποφευχθεί ή σύγκρουση στην Τρίπολη. Και βέβαια υποχώρησα σε κείνο το σημείο, γιατί τότε ήταν επιτακτική ανάγκη να σωθούν όσο το δυνατό περισσότερες ανθρώπινες ζωές και γιατί έπρεπε να βρεθεί μια διέξοδος με τον παραμερισμό των ευθυνών τού παρελθόντος. Θα ήμουν ευτυχής, καθώς και ό πρωθυπουργός, αν μπορούσατε να εκτιμήσετε την ηθική σημασία αυτής της λήθης, ay μπορούσατε να δεχθείτε τη λήθη τού παρελθόντος πού σάς προσφέραμε γενναιόδωρα. αν ξεχνώντας το παρελθόν παίρνατε από μάς την ευκαιρία να μπείτε στη νόμιμη πολιτική ζωή τού τόπου. Σάς δώσαμε όλες τις δυνατές εγγυήσεις. Ή κυβέρνηση δέχτηκε ότι ζητήσατε. Άλλα αυτό πού είπατε, κ. Σιάντο, είναι τελείως αντίθετο με την αλήθεια. Κατά τούς μήνες πού συμμετείχατε στην κυβέρνηση. δεχθήκαμε περισσότερα απ’ όσα επιτρέπονταν και ενώ θα ήμαστε απολύτως δικαιολογημένοι να μην ξεπεράσουμε κάποια όρια. Δεχθήκαμε σχεδόν τα πάντα. Δεχθήκαμε κυρίως να διαλύσουμε τη χωροφυλακή απολύοντας όλους τούς χωροφύλακες, ενώ είναι γνωστό ότι οι περισσότεροι δεν είναι ένοχοι συνεργασίας με τον εχθρό εναντίον τού ελληνικού λαού. Δεχθήκαμε να σάς δώσουμε δικαιώματα ελέγχου για τα πρόσωπα των αξιωματικών πού θα αποτελούσαν την ανώτερη διοίκηση των ταγμάτων Εθνοφυλακής. Δεχθήκαμε να έχει το Κομμουνιστικό Κόμμα το δικαίωμα τού βέτο στον διορισμό των διοικητών των ταγμάτων. Δύο μέρες αργότερα ζητήθηκε μπροστά μου να δοθεί στο ΕΑΜ και το ΚΚΕ το δικαίωμα τού βέτο όχι μόνο για τούς διοικητές των ταγμάτων άλλα και για όλους τούς άλλους αξιωματικούς. Είπαμε «πολύ καλά», ενώ κανένα άλλο κόμμα δεν είχε ζητήσει να ελέγχει τον κατάλογο των αξιωματικών. Και ξέρετε ποιό ήταν το αποτέλεσμα. Δεν μπορείτε λοιπόν να μάς κατηγορείτε ότι δεν δείξαμε καλή πίστη όταν το αποτέλεσμα τού ελέγχου πού έκανε το Κομμουνιστικό Κόμμα ήταν το ακόλουθο: από ένα κατάλογο 292 αξιωματικών που  ανήκουν σε όλα τα κόμματα, τις ομάδες, τις τάξεις  ή μάλλον σε όλες τις τάξεις εκτός από την τάξη τού κεφαλαίου, γιατί δεν έχουμε καπιταλιστές αξιωματικούς…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ποιος διάλεξε αυτούς τούς Αξιωματικούς;

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ο κατάλογος σχηματίστηκε από υπάρχοντα ονόματα. Δεν κάναμε καμιά επιλογή. Το γεγονός ότι ό κατάλογος ήταν αρκετά αντικειμενικός αποδεικνύεται από το ότι την προηγούμενη μέρα είχε αναλάβει το Υφυπουργείο Στρατιωτικών ό στρατηγός Σαρηγιάννης πού είχατε υποδείξει…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Είναι Αλήθεια αυτό;

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Αυτό Αφορά στην υπηρεσία τού υπουργείου. Δεν ξέρω.

 

 

 

 

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Από τον κατάλογο των 292 το Κομμουνιστικό Κόμμα διέγραψε 281 και σάς ρωτώ: .πού είναι ό ελληνικός λαός; Είναι οι 11 και όχι οι 281; Αυτοί είναι οι άνθρωποι πού θα αποτελέσουν τον ελληνικό στρατό; Και τότε είπαμε: ας κάνουμε κι αυτή την παραχώρηση. «Έτσι, κύριοι, στα τάγματα Εθνοφυλακής τοποθετήθηκαν αυτοί οι αξιωματικοί πού είχαν γίνει δεκτοί από το Κομμουνιστικό Κόμμα. Αλλά αμέσως μετά ξεφύτρωσε το θέμα της Ταξιαρχίας, ένα θέμα πού δεν είχε καμιά σχέση με ότι είπε ό κ. Σιάντος, ούτε με αυτά πού έθιξε ό πρωθυπουργός. Ή Ταξιαρχία αποτελείται από αξιωματικούς και άνδρες… (διακόπτεται από αντεγκλήσεις). Ανάμεσα σ’ αυτούς τούς αξιωματικούς υπάρχουν αρκετοί βασιλικοί. Στην πλειοψηφία όμως δεν είναι βασιλικοί. Οι περισσότεροι από τούς αξιωματικούς της Ταξιαρχίας είναι είτε δημοκράτες είτε δεν έχουν ποτέ εκφράσει τις πολιτικές τους πεποιθήσεις. Θα ήθελα να το διευκρινίσω αυτό γιατί…

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Αναγνωρίζω τις εθνικές υπηρεσίες πού προσέφερε η Ταξιαρχία. Ποτέ δεν την υποτίμησα. Είπα μάλιστα ότι πρέπει να αποδοθούν όλες οι τιμές στους αξιωματικούς και τούς άνδρες. Αλλά όσον άφορα στις πολιτικές πεποιθήσεις, σάς παρακαλώ να πού επιτρέψετε να εμπιστευτώ τις πληροφορίες μου… (διακόπτεται). Δεν συνηθίζω να λέγω πράγματα…

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Λυπάμαι πού οι πληροφορίες των φίλων σας δεν συμπίπτουν με την πραγματικότητα, γιατί γνωρίζω προσωπικά τούς ανθρώπους και ζητώ να σημειωθεί αυτή ή δήλωση. Εκτός αν δεν θεωρούμαι αξιόπιστος. Θα ήθελα να επιστρέψω στο σημείο πού ό κ. Σιάντος δήλωσε ότι δεν αντιπροσωπεύουμε τίποτα.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Δεν είπα τίποτα τέτοιο.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Και απευθύνθηκε σε όλο τον πολιτικό κόσμο λέγοντας ότι δεν τού δίνει το δικαίωμα να μιλήσει για ελληνικά θέματα. Σάς απαντώ και λέγω ότι και εσείς και εμείς έχουμε δέκα φορές το δικαίωμα να μιλάμε για ελληνικά προβλήματα.! Δεν θα είχα, προσωπικά εγώ, το δικαίωμα, αν δεν διατύπωνα ξεκάθαρα τις σκέψεις μου. Σε μερικές περιστάσεις δεν είπα όλη την αλήθεια. «Όταν επέστρεψα από την Πελοπόννησο είπα τί συνέβηκε εκεί μετά την άφιξή μου. Δεν είπα όμως τί είχε συμβεί πριν. Δεν θα ωφελούσε σε τίποτα αν έλεγα πόσες χιλιάδες σκοτώθηκαν από τούς άνδρες σας στην Πελοπόννησο. Δεν είχα το δικαίωμα να το πω αυτό, από μέριμνα για τα εθνικά μας συμφέροντα και για το δικό σας το όφελος, γιατί επιθυμούσαμε  και ήταν αναγκαίο  να σάς ανοίξουμε μαζί με τον πρωθυπουργό μια διέξοδο από το χάος. Και μετά από τόσες παραχωρήσεις φτάνουμε σ’ αυτή την τραγική καμπή της εθνικής μας ζωής, φτάνουμε σ’ έναν εμφύλιο πόλεμο πού γίνεται από σάς, την ένοπλη μειοψηφία, οπλισμένη με όπλα πού όλος ό κόσμος αναρωτιέται γιατί δεν τα χρησιμοποιήσατε εναντίον των Γερμανών… Τόσο πολλούς όλμους πού από το πρωί ως το βράδυ χτυπούν τούς «Έλληνες… (διακόπτεται από τον κ. Σιάντο). Μη χρησιμοποιείτε αυτή την έκφραση πού μπορεί να βλάψει τα εθνικά μας συμφέροντα. Σάς ρωτώ λοιπόν γιατί δεν κάνατε μια τόσο καλά οργανωμένη και μελετημένη επίθεση στην «Αθήνα όταν ήταν εδώ ακόμα οι Γερμανοί; Γιατί δεν είχατε χρησιμοποιήσει όλα αυτά τα πολεμοφόδια και πού τα βρήκατε;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Τα πήραμε από τούς Γερμανούς όταν πολεμούσαμε εναντίον τους.

 

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θα μου επιτρέψετε να τελειώσω; Νομίζω, κύριοι, ότι το πρόβλημα έγκειται κυρίως στην κατάθεση των όπλων. Ό κ. Σιάντος μάς απαγορεύει να μιλήσουμε γι’ αυτό ή να συζητήσουμε το στρατιωτικό θέμα. «Εμείς, από την άλλη μεριά, επιμένουμε να συζητήσουμε αυτό μόνο. Μετά την επίλυση αυτού του  προβλήματος δεχόμαστε να προχωρήσουμε στη συζήτηση οποιουδήποτε άλλου θέματος, αν δηλαδή ή Ελλάδα θα ξαναγίνει μια χώρα όπου όλοι θα έχουν ίσα δικαιώματα.»Ένας λαός πού δεν θα τού αφαιρούνται τα δικαιώματά του από μια ένοπλη μειοψηφία πού εγκατέστησε τον φασισμό στο μεγαλύτερο μέρος της Ελλάδας. Σάς ρωτώ. κ. Σιάντο: Όσον καιρό υπήρχε ή κυβέρνηση εθνικού συνασπισμού, όπου συμμετείχε το Κ.Κ.Ε. και το ΕΑΜ, στην Καλαμάτα, την Τρίπολη, τη Σπάρτη, όπου το ΕΑΜ είχε τον έλεγχο της περιοχής, επιτρεπόταν ή έκδοση άλλων εφημερίδων εκτός από τις δικές του: Είναι δημοκρατία αυτό;

 

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Δεν υπήρχαν αναγνώστες.

 

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν είναι ώρα για αστεία. κ. ΙΙαρτσαλίδη. Θα ήθελα ακόμα να σάς ρωτήσω: Πώς, αφού δεν είχατε την πρόθεση να κηρύξετε εμφύλιο πόλεμο και αφού μάς κατηγορείτε ότι είμαστε ένοχοι και υπεύθυνοι για τη σφαγή, πώς, όταν το ΕΑΜ και οι κομμουνιστές μετείχαν ακόμα στην κυβέρνηση και ενώ διαλύαμε και αφοπλίζαμε τη χωροφυλακή κ.λπ.,πώς εσείς μετατρέπατε σπίτια της «Αθήνας σε οχυρά, κάτι πού δεν είχε γίνει στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής; Πώς έγινε κι ενώ καθόμαστε ανύποπτοι συζητώντας και διερευνώντας τον ορίζοντα για μια λύση τού ελληνικού προβλήματος εσείς μεταφέρατε όπλα, πολεμοφόδια και πυροβόλα στο κέντρο της «Αθήνας; Αυτό αποτελεί απόδειξη αθωότητας; Λυπάμαι αν οι εκφράσεις και οι λέξεις έχασαν τη σημασία τους, αν οι όροι «ηθική» και «αλήθεια» αντιστράφηκαν. “Αν είναι έτσι, τότε αυτό αποτελεί απόδειξη της αθωότητας σας και το γεγονός ότι εμείς ήμασταν άοπλοι, όπως και είμαστε, άποδείχνει την ένοχή μας και μπορεί να χρησιμέψει σαν πρόφαση για εμφύλιο πόλεμο. Οχυρώσατε την «Αθήνα τον καιρό πού εμείς ανυποψίαστοι και αθώοι καθόμαστε και συσκεπτόμασταν στο πλευρό σας. και την οχυρώσατε όχι για να χτυπήσετε τούς ταγματασφαλίτες  ταγματαλήτες, όπως τούς λέτε  αλλά  τη δεύτερη μέρα της ανταρσίας  τούς ναύτες μας κάτω στον Πειραιά. Χτυπήθηκαν από πίσω οι ναύτες αυτοί πού πολέμησαν σε όλες τις θάλασσες τού κόσμου και τίμησαν την Ελλάδα. Χτυπήθηκαν στη Σχολή Δοκίμων και στη Ναυτική Διοίκηση και στο «Υπουργείο Ναυτικών. εδώ στην «Αθήνα, σε μια στιγμή  τις πρώτες τρεις μέρες  όπου δεν είχαμε αρκετά πυρομαχικά. Τα πολεμοφόδια μάς δόθηκαν πολύ αργότερα. Αυτοί αντιπροσωπεύουν πραγματικά τον ελληνικό λαό, γιατί οι ναυτικοί μας. κ. Σιάντο. προέρχονται από απλές οικογένειες. Και ούτε ένας ναύτης, κύριοι, δεν παρέλειψε να εκτελέσει το υψηλό του καθήκον. Όλοι οι ναυτικοί στάθηκαν εκεί, σχεδόν άοπλοι, και ορκίστηκαν ότι θα υπερασπίσουν τις τιμημένες τους θέσεις απ» όπου κι αν θα έρχονταν τα ανέντιμα αυτά πυρά πού ξαφνικά — αν και μετά από μακριά προετοιμασία  στράφηκαν εναντίον τους. Αυτή είναι μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας. Η σελίδα πού από τη μια φαίνεται λευκή, χωρίς όπλα δηλαδή, και από την άλλη πάνοπλη και κατάμαυρη.

 

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: «Αν συνεχίσουμε έτσι δεν θα τελειώσουμε ποτέ τη συζήτηση.

 

ΣΙΑΝΤΟΣ: Παρερμηνεύσατε τα λόγια μας. Χθες. όπως και σήμερα, είπαμε ότι αυτό πού πρέπει να κάνουμε όλοι τώρα για να βρούμε μια λύση πού θα μάς βγάλει έξω από την τρομερή αυτή σύγχυση και θα ωφελήσει το έθνος, δεν είναι να επιστρέφουμε σε περασμένα πράγματα, γιατί αυτά δεν λύνονται. Ούτε θα μάς ωφελήσει να ανακαλύψουμε αν είναι δικό σας ή δικό μας το φταίξιμο. Πρώτα πρέπει να βγούμε απ’ αυτό το αδιέξοδο και μετά θα βρούμε έναν τρόπο να ανακαλύψουμε τούς ενόχους. Είπα ότι βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου με την «Αγγλία. Είπα ότι ή κυβέρνηση οδήγησε τούς «Άγγλους σ’ αυτή την περιπέτεια, από την όποια είναι δύσκολο να βγουν. Μάς ρωτάτε: «θα παραδώσετε ή όχι τα όπλα;» Σάς ρωτώ, σε ποιόν πρέπει να τα παραδώσουμε; Στην κυβέρνηση; Μα. πολεμάμε εναντίον της. Στους «Άγγλους; Και μ αυτούς πολεμάμε. Δεν μπορούμε λοιπόν να δώσουμε τα όπλα ούτε στην κυβέρνηση ούτε στους «Άγγλους, γιατί βρισκόμαστε σε πόλεμο και με τούς δύο. Τί θα γίνει τότε; Πρέπει να σχηματιστεί μια νέα κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης πού θα αναλάβει να λύσει όλα αυτά τα προβλήματα και την όποια εμείς από την πλευρά μας θα βοηθήσουμε όσο μπορούμε. Δηλώνουμε λοιπόν ότι σ’ αυτή την ελληνική κυβέρνηση θα παραδώσουμε όλες τις δυνάμεις μας. Και προσθέτουμε ότι για να φτάσουμε σ’ αυτό το σημείο πρέπει να υπάρχει ένας ρυθμιστικός παράγοντας: ή αντιβασιλεία. πού θα μάς καλέσει να δώσουμε τη γνώμη μας. Θα ήθελα λοιπόν ν’ ακούσω τις απόψεις αυτών των κυρίων. Δέχονται ή όχι την αντιβασιλεία; Αυτή είναι ή μια ερώτηση. Οσο για τα υπόλοιπα ούτε εγώ ούτε ο κ. Κανελλόπουλος μπορεί να πει αν είμαστε μειοψηφία ή πλειοψηφία. Ό λαός στις κάλπες θα αποφασίσει ποιό κόμμα έχει την πλειοψηφία. Γιατί λοιπόν αυτή ή φιλονικία;

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Είπατε ότι είστε όλος ό ελληνικός λαός και σάς έδωσα ορισμένα στοιχεία πού αποδεικνύουν το αντίθετο..

ΣΙΑΝΤΟΣ: Είναι καθήκον μας να βγούμε από το αδιέξοδο. Μιλήσατε για τρομοκρατία. Κάνουμε συλλήψεις, δεν το αρνιέμαι. Αλλά γιατί βλέπετε μόνο τις δικές μας; Το καθεστώς Παπανδρέου έχει συλλάβει χιλιάδες ανθρώπους. Έχουμε πληροφορίες — πού δεν μπόρεσα ακόμη να ελέγξω — ότι μόλις οι μαύροι κατέλαβαν την Καλλιθέα έσφαξαν 700 άτομα. Παρακαλώ τον αρχιεπίσκοπο να το εξετάσει και να με ενημερώσει. Είμαστε υποχρεωμένοι να συλλαμβάνουμε τούς δικούς σας για να τούς κρατάμε σαν εγγύηση της ασφάλειας των δικών μας. Σήμερα αυτό σάς φαίνεται ίσως παράξενο. ( Αποδοκιμασίες). Αυτή είναι ή κατάσταση και αυτές είναι οι συνέπειές της. «Αν 3ρεθεί μια λύση, οι συλλήψεις θα σταματήσουν αυτόματα. «Αν είναι αλήθεια ότι κόπηκαν 700 ή 300 κεφάλια, τότε δεν ξέρα» τί μέτρα θα λάβουμε από τη μεριά μας. «Ως τώρα δεν κάναμε τίποτα, άλλα αν μάθουμε ότι έχουν σκοτωθεί, τότε δεν ξέρω τί Ία κάνουμε…. ‘Οχυρώσαμε την ‘Αθήνα όπως είπατε, ενώ εσείς διαλύατε τη χωροφυλακή. Σάς διαβεβαιωθώ ότι από τη μια αναγγέλθηκε ή διάλυση της χωροφυλακής και από την άλλη όλη ή χωροφυλακή βρίσκεται στην Αθήνα. Ξέρετε ότι όλη ή χωροφυλακή βρίσκεται στην Αθήνα; ‘Ενώ συζητιόταν ό αφοπλισμός, πιάσαμε δεκάδες φορτηγά με όπλα και πυρομαχικά πού μοιράζονταν τη νύχτα στους Χίτες κ.λπ.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πού είναι οι οπλισμένοι από μας Χίτες; Αποδείξτε το. Πού είναι Μακαριότατε; Αυτές οι συκοφαντίες τρέπει να πάψουν.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ό Μακαριότατος ξέρει τη θέση της Ελλάδας πολύ καλά. Συγκεντρωθήκαμε εδώ για να δώσουμε μια λύση. Συμφωνεί ο πολιτικός κόσμος; Πρώτα πρέπει να λυθεί το πρόβλημα της αντιβασιλείας. Παρακαλώ τον Μακαριότατο να μάς ρωτήσει αν δεχόμαστε όλοι τη λύση της αντιβασιλείας.  Οσο για τα όπλα, σάς επαναλαμβάνω ότι δεν μπορούμε να τα παραδώσουμε.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Θα απαντήσετε σε μια ακριβή ερώτηση; Αν σχηματιστεί ελληνική κυβέρνηση με τί όρους θα παραδώσετε τα όπλα;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αυτό είναι ένα πρόβλημα πού θα συζητήσουμε αφού παρθεί ή απόφαση” σχετικά με την αντιβασιλεία. Πέστε μας αν θέλετε ή όχι την αντιβασιλεία και τότε θα αποφασίσουμε.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Ό διορισμός αντιβασιλείας είναι ένα πρόβλημα πού εξαρτάται κυρίως από τον παράγοντα πού έχει το δικαίωμα να ορίσει αντιβασιλέα, δηλαδή τον βασιλιά των Ελλήνων. Ή γνώμη των διαφόρων πολιτικών κομμάτων έχει ζητηθεί και έχω κρατήσει σημειώσεις πάνω στις απόψεις τους- δε θα παραλείψω να σάς τις ανακοινώσω

 

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πιστεύω ότι ή συζήτηση πρέπει να πάρει κάποια μορφή. Υπάρχει το θέμα των ευθυνών τού παρελθόντος.  Ο καθένας ας έχει τη γνώμη του πάνω σ’ αυτό. Ο κ. Κανελλόπουλος εξέφρασε την κυβερνητική άποψη. Ο κ. Σιάντος τη γνώμη της δικής του ομάδας. Δεν προτίθεμαι να θίξω το θέμα της ευθύνης, γιατί όταν ή επίθεση γίνεται με όπλα, τα λόγια είναι περιττά. Το θέμα είναι τώρα να δούμε αν υπάρχει δυνατότητα να βρούμε μια φιλική λύση για την κατάσταση. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να εξετάσουμε ένα προς ένα τα μέσα. Πιστεύω επίσης ότι πρέπει να εντοπίσουμε τη διαφορά μέσων και σκοπού. Τα μέσα είναι ή αντιβασιλεία, ή νέα κυβέρνηση. Ποιό σκοπό εξυπηρετούν;  Ας διευκρινίσουμε πρώτα αυτό, γιατί αν δεν αποβλέπουμε σ’ ένα σκοπό, είναι ανώφελο να εξετάζουμε τα μέσα. Ποιός είναι ό σκοπός λοιπόν, κατά τη γνώμη της κυβέρνησης; Είναι ή αποκατάσταση της πραγματικής ελευθερίας τού λαού, ό γενικός αφοπλισμός οργανώσεων και ατόμων και ή δημιουργία ενός κράτους όπου ό στρατός, ή αστυνομία και ή χωροφυλακή δεν θα εξαρτώνται έμμεσα ή άμεσα από καμιά οργάνωση άλλα θα εκτελούν τις διαταγές της ελεύθερης ελληνικής πολιτείας.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αφού γίνει ή κάθαρση των ύποπτων στοιχείων.

ΠΑΓΙΑΝΔΡΕΟΥ: Αυτά τα κρίσιμα σημεία θα εξεταστούν. Αυτός πάντως είναι ο σκοπός. Τα μέσα είναι ή αντιβασιλεία και ή νέα κυβέρνηση. Συνεπώς ή πρόταση τού κ. Σιάντου δεν μπορεί εύκολα να γίνει αποδεκτή και να πούμε: «Θα κάνουμε τη νέα κυβέρνηση και μετά βλέπουμε.» Θα δείχναμε έλλειψη σοβαρότητας αν ακλουθούσαμε τυφλά αυτό τον δρόμο. Όλο το πρόβλημα περιπλέκεται γύρω από τον σκοπό. ‘Η αντιβασιλεία ή η κυβέρνηση είναι τα μέσα. Πρώτα πρέπει να ανακαλύψουμε αν ο σκοπός είναι αποδεκτός. Πρώτο ζήτημα: ή σύνθεση της κυβέρνησης. Το Κομμουνιστικό Κόμμα (ΕΑΜ) πιστεύει ότι θα συμμετέχει στην κυβέρνηση; Πρέπει να περιμένουμε την απάντηση αν το ΕΑΜ προτίθεται συμμετάσχει στην κυβέρνηση.

ΣΟΦΟΥΛΗΣ: Πιστεύω ότι ή ερώτηση δεν πρέπει να γίνει μ  αυτόν τον τρόπο. Είναι ένα θέμα πού θα τακτοποιηθεί από τον αρμόδιο ρυθμιστή τού πολιτεύματος.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Αυτό είναι μία άποψη με την όποια δεν συμφωνώ γιατί, κατά τη γνώμη μου. ο τρόπος πού παρουσιάζεται το πρόβλημα είναι να δούμε πρώτα αν ή αντιβασιλεία εγγυάται τη διευθέτηση της κρίσης. Ή αντιβασιλεία εμφανίζεται σήμερα σαν ένα μέσο για την αντιμετώπιση της κρίσης και όχι σαν ένα αυτόνομο θέμα. Γι’ αυτό και πρώτο πρόβλημα παραμένει ή σύνθεση της κυβέρνησης·  δεύτερο: ή σύνθεση των ένοπλων δυνάμεων, και τρίτο: γενικός αφοπλισμός οργανώσεων και ατόμων. ‘Όσο για το πρώτο θέμα, της σύνθεσης της κυβέρνησης, αυτό μπορεί να συνοψιστεί ως εξής: μετά την εξέγερση επιθυμεί ή αριστερά να λάβει μέρος στην κυβέρνηση και ό πολιτικός κόσμος επιθυμεί να συνεργαστεί μαζί της: Αυτές είναι οι δύο ερωτήσεις πού διαφαίνονται με την πρώτη ματιά. Όσο για το δεύτερο πρόβλημα, πού άφορα στη σύνθεση των ενόπλων δυνάμεων: σήμερα εναντίον των ανταρτών έχουν παραταχθεί ό τακτικός στρατός, ή αστυνομία και ή χωροφυλακή, εκτός από τις βρετανικές δυνάμεις. Οι αντιπρόσωποι της αριστεράς θα πρέπει να μάς πουν τη γνώμη τους. Πιστεύουν ότι αυτές οι ένοπλες δυνάμεις είναι εντάξει στο σύνολό τους ή ότι πρέπει να τιμωρηθούν γιατί έλαβαν μέρος στη σύγκρουση και συνεπώς να διαλυθούν; Σχετικό μ’ αυτό είναι και το θέμα της Ταξιαρχίας, καθώς και των νέων ταγμάτων εθνοφυλακής. Για το ζήτημα αυτό, της τύχης δηλαδή των ενόπλων δυνάμεων πού λαβαίνουν μέρος στη σύγκρουση, έγινε χθες — αν θυμάμαι καλά — ή πρόταση να διαλυθούν. Τρίτο θέμα: ή σύνθεση τού νέου μας στρατού. Στρατός σημαίνει στρατιώτες και αξιωματικοί. Οι στρατιώτες θα προέλθουν από την τακτική στρατολογία. Γι’ αυτό είμαστε σύμφωνοι. «Όσο για τούς αξιωματικούς. ή αριστερά επιμένει στην άποψή της ότι πρέπει να τούς ελέγχει; Το σύστημα της κομματικής έγκρισης θα ισχύει και πάλι ή θα αναλάβει την ευθύνη της επιλογής τους ό αρχηγός τού στρατού ή ό υπουργός Στρατιωτικών; Είναι φανερό ότι αν οι αξιωματικοί τού στρατού πρέπει πρώτα να εγκρίνονται από το Κομμουνιστικό Κόμμα, τότε αυτό θα έχει τον έλεγχο όλου τού νέου κράτους. «Αν αυτά τα θέματα δεν διευκρινιστούν, ή συζήτησή μας θα είναι ένα βήμα στο κενό και ίσως ένα μάταιο βήμα, αφού όλα αυτά τα ζητήματα θα μείνουν ασαφή. Επιμένω σ’ αυτό γιατί ή μακριά πείρα των διαπραγματεύσεων με οδηγεί’ σ αυτά τα απλά συμπεράσματα. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτά είναι τα προβλήματα και ότι κάθε άλλη προσπάθεια θα είναι μάταιος κόπος και σύγχυση. ’Επιθυμώ να περισώσω τον πολύτιμο χρόνο μας. Αυτά είναι τα προβλήματα: σύνθεση της κυβέρνησης, σύνθεση των νέων ενόπλων δυνάμεων, μέλλον των υπαρχουσών ενόπλων δυνάμεων. Αλλιώς θα οδηγηθούμε σε υποθετικές λύσεις και όλα θα είναι μάταια.

 

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Ό κ. Παπανδρέου είπε ότι το θέμα της αντιβασιλείας είναι απλώς ένα μέσο για τη λύση της κρίσης και διαχώρισε τη λύση αυτή από τον σκοπό. Παρακαλούμε να μάς επιτρέψετε να διαφωνήσουμε ριζικά σ’ αυτό το σημείο. Εμείς οι αριστεροί–και πιστεύω όχι μόνο εμείς άλλα και όλος ό πολιτικός κόσμος- θεωρούμε τον βασιλιά υπεύθυνο απέναντι τού έθνους.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Αυτό είναι εκτός θέματος.

ΘΕΟΤΟΚΗΣ – ΡΑΛΛΗΣ: Είναι αδύνατο να επιτραπεί η συνέχιση της συζήτησης μ’ αυτόν τον τρόπο. Θα υποχρεωθούμε να αποχωρήσουμε. Δεν συζητούμε το καθεστώς, αφού έχουμε συμφωνήσει ότι το καθεστωτικό θα λυθεί με δημοψήφισμα.

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Στις 4 Δεκεμβρίου, μετά τη δεύτερη αιματοχυσία στους δρόμους της  Αθήνας, ο πρόεδρος της υποτιθέμενης Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας παραιτήθηκε. Ο σεβαστός ηγέτης τού Κόμματος των Φιλελευθέρων κ. Σοφούλης κλήθηκε αμέσως για να βρεθεί μια λύση. Εκείνη τη στιγμή μπορούσε να σχηματιστεί μια κυβέρνηση. Τι έγινε την επομένη; Την επομένη κάλεσαν την αριστερά να πει τη γνώμη της για το πώς θα μπορούσε να βρεθεί μια λύση και ο κ. Σοφούλης μάς δήλωσε ότι ό Σκόμπυ μόλις είχε περάσει και είπε ότι ό Λήπερ δεν δέχεται.

ΣΟΦΟΥΛΗΣ: Οι «Άγγλοι με πληροφόρησαν ότι ή κατάσταση είχε αλλάξει και ότι ή κυβέρνηση πρέπει να παραμείνει.

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Αποκαλέσατε την κυβέρνηση δικτατορική κυβέρνηση και είπατε ότι δεν μπορείτε να τη δεχθείτε με κανένα τρόπο είπατε μάλιστα ότι «είμαι αποφασισμένος και θα ενημερώσω τούς υπουργούς πού εκπροσωπούν το Κόμμα των Φιλελευθέρων να παραιτηθούν από την κυβέρνηση». Στις 6 τού ίδιου μήνα δηλώσατε σε μια αντιπροσωπεία βιοτεχνών όπου λάβαιναν μέρος οι κ. Λούλης και Μακρής: «Αφού οι Αγγλοι επιμένουν στο θέμα Παπανδρέου. η μόνη λύση είναι να πείσουμε τον Παπανδρέου να παραιτηθεί για να βρούμε έναν τρόπο να λύσουμε το πρόβλημα της κυβέρνησης. Ας μην εθελοτυφλούμε πια».

ΣΟΦΟΥΛΗΣ: Η αντιπροσωπεία σας έδωσε κακές πληροφορίες. Ποτέ δεν είπα εγώ τίποτα παρόμοιο. Αυτά πού σας μετέφεραν οι κύριοι είναι δημιουργήματα της φαντασίας τους. Σας είπαν τόσα πολλά για να φανεί ότι κάτι έφεραν.

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Με την παρουσία τού ρυθμιστικού παράγοντα τού καθεστώτος θα μπορούσαμε να λύσουμε την κρίση. Αυτό στάθηκε αδύνατο γιατί ό Σκόμπυ και ό Λήπερ επέμεναν ότι ή κυβέρνηση είναι συνταγματική και την υποστήριξαν με τον στρατό τους. «Έτσι εγκλωβιστήκαμε στο αδιέξοδο, φτάσαμε σ’ αυτήν την τραγική κατάσταση όπου συγκρούονται συμμαχικές δυνάμεις. Και σεις λέτε ακόμη ότι το θέμα της αντιβασιλείας είναι μέσο. Σήμερα θέλετε να περάσουμε την ώρα μας για να λέτε ότι είχαμε σύσκεψη…

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Μπορείτε να απαντήσετε στην ερώτηση; Αν ναι. καλώς.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Για να μπορέσουμε να μιλήσουμε σας ζητήσαμε να μάς πείτε αν η αντιβασιλεία είναι αναγκαία ή όχι. Μου λέτε να απαντήσω. Σε ποιόν:

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Σε μένα.

ΡΑΛΛΗΣ: Αλλά τότε γιατί ήρθατε εδώ; Στην κυβέρνηση πού θα σχηματιστεί θα παραδώσετε ή όχι τα όπλα σας;

ΠΑΡΤΣΑΛΙΔΗΣ: Ναι, αν είναι κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης.

ΡΑΛΛΗΣ: Τί εννοείτε «κοινής εμπιστοσύνης»; Πώς το εννοείτε;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Όταν θα υπάρχει αντιβασιλιάς, θα σάς πούμε.

ΡΑΛΛΗΣ: Είστε τόσο ένοχοι απέναντι στο έθνος πού δεν σας επιτρέπεται να αστειεύεστε.  Η ειρωνεία σας είναι ανυπόφορη.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Σαν γεροντότερος παίρνω την ελευθερία να σας πω το εξής: Δεν νομίζετε ότι αυτή ή σύσκεψη έχει άλλο σκοπό; Αν νομίζαμε ότι δε θα βγει τίποτα χρήσιμο απ’ αυτήν, δε θα το θεωρούσαμε αναγκαίο να έρθουμε. Κάτι πρέπει να βγει από αυτή τη συνεδρίαση. Μπορείτε να μας πείτε κάτι ώστε και μεις με τη σειρά μας να δώσουμε σωστή συμβουλή σ’ εκείνον πού θα διορίσει τον αντιβασιλιά; Λέτε «θέλουμε έναν αντιβασιλιά». Και μείς θέλουμε αντιβασιλιά, αφού πιστεύεται ότι η αντιβασιλεία είναι αναγκαία. Αλλά τί θα κάνει ή νέα κυβέρνηση: Ποιά είναι ή γνώμη σας; Ποιο είναι το σχέδιό σας;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Πέοτε μας πώς νομίζετε ότι πρέπει να σχηματιστεί ή κυβέρνηση.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Πιστεύουμε ότι όλοι μαζί πρέπει να σχηματίσουμε μια κυβέρνηση, ανεξάρτητα από τις αντιρρήσεις πού υπάρχουν σε ορισμένα σημεία.

(Διάφορες αντεγκλήσεις)

 

ΡΑΛΛΗΣ: Αυτοί οι κύριοι προτείνουν να σχηματιστεί κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης, και σάς ρωτώ: Τί εννοούν όταν λένε «κοινής εμπιστοσύνης»;

( Αντεγκλήσεις) ‘

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Πέστε μας τί σημαίνει αυτή ή έκφραση.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ετσι δε θα τελειώσουμε ποτέ. Ας πούμε τις απόψεις μας σχετικά με την αντιβασιλεία και μετά βλέπουμε.

 

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Κυβέρνηση κοινής εμπιστοσύνης είναι εκείνη πού γίνεται αποδεκτή από την αριστερά και εκείνη στην όποια συμμετέχει. Τα όπλα θα παραδοθούν αργότερα.,.(διακόπτεται). Αυτό πού πρέπει να ξεκαθαριστεί, κ. Σιάντο, είναι το εξής: αν πρόκειται να περιμένετε να οριστεί αντιβασιλεία και να συμφωνήσουν πάνω σ’ αυτό το θέμα όλα τα κόμματα πού λαβαίνουν μέρος σ’ αυτή τη σύσκεψη, και μετά να περιμένετε μια συμφωνία για τον σχηματισμό μιας τέτοιας κυβέρνησης, και τέλος να αναλάβει την εξουσία αυτή ή κυβέρνηση, αν λοιπόν περιμένετε να συμβούν όλα αυτά πριν να εξηγηθείτε, φοβάμαι, κ. Σιάντο. να αναλογιστώ τί θα έχει συμβεί ως τότε στη χώρα μας… Μπορεί τότε να είναι πολύ αργά για οποιοδήποτε καλό τέλος. Συνεπώς. αφοΰ γίνεται αυτή ή σύσκεψη, είναι καθήκον μας να διευκολύνουμε τη διεξαγωγή της συζήτησης και να μη χάνουμε χρόνο, έτσι ώστε, μόλις εκπληρωθούν μερικές προϋποθέσεις, να είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε για τη λύση. Ποια είναι η λύση: Χωρίς την παράδοση των όπλων, κ. Σιάντο, δεν υπάρχει λύση. Παράδοση των όπλων, ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, δικαιοσύνη, νομιμότητα,   είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις ενός κράτους. Προς το παρόν δεν υπάρχει πραγματικά τέτοιο κράτος. Γι’ αυτό και είπα μόλις τώρα: η παράδοση των όπλων είναι ολοφάνερα μια απαραίτητη προϋπόθεση. Αυτό προσπαθούμε να διαπραγματευθούμε: πώς θα πραγματοποιηθεί η παράδοση των όπλων. Γι’ αυτό και σάς ρωτούμε: Με ποιούς όρους θα παραδώσετε τα όπλα; Γιατί αν δεν έχετε σκοπό να παραδώσετε τα όπλα, δεν υπάρχει έδαφος για συζήτηση. Λέτε ότι θα το κάνετε όταν θα υπάρχει νέα κυβέρνηση. Πρέπει να προσθέσετε τους όρους. Γιατί αν οι όροι πού θα θέσετε στη νέα κυβέρνηση είναι απαράδεκτοι, γιατί να χάνουμε τον καιρό μας; Σ’ αυτή την περίπτωση το πρόβλημα θα λυθεί με τη δύναμη των όπλων. Γι’ αυτό πρέπει να μάς πείτε από τώρα – ώστε να πειστούμε ότι υπάρχει ικανός λόγος σχηματισμού νέας κυβέρνησης – κάτω από ποιες συνθήκες σκέπτεστε τον σχηματισμό της.

 

ΣΙΑΝΤΟΣ: Κύριε Καφαντάρη, θέλουμε να εκφράσει ό πολιτικός κόσμος την άποψή του σχετικά με την αντιβασιλεία. Θέλουμε να ξέρουμε.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Στο θέμα της αντιβασιλείας οι απόψεις τού πολιτικού κόσμου διίστανται, κ. Σιάντο. Υπάρχουν ορισμένοι πού θεωρούν τον διορισμό αντιβασιλείας απαραίτητο. Υπάρχουν άλλοι πού είτε πιστεύουν ότι η αντιβασιλεία δεν είναι αναγκαία είτε νομίζουν ότι δεν είναι θέμα της παρούσης στιγμής

ΣΙΑΝΤΟΣ: «Ας ακούσουμε αυτές τις απόψεις.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Αυτό δεν είναι ένα σημείο πού πρέπει να μάς σταματήσει, γιατί μπορούμε να υποθέσουμε ότι το θέμα της αντιβασιλείας θα λυθεί ευνοϊκά, σύμφωνα δηλαδή με τις επιθυμίες  σας· μπορούμε να το θεωρήσουμε αυτό σαν γεγονός και να πάμε παρακάτω. Γι’ αυτό δεν χάνετε τίποτα αν θεωρήσετε σαν εγγυημένα γεγονότα τον διορισμό αντιβασιλείας και τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Με βάση αυτή την υπόθεση. ποιές είναι οι απόψεις σας σχετικά με τον νέο στρατό; Τί θα κάνετε, θα διαλύσετε τον στρατό σας; Ή θα τον διαλύσετε μόνο κάτω από ορισμένους όρους; Θέλετε να διαλυθούν όλα τα υπάρχοντα σώματα στρατού;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Οι απόψεις μας είναι γνωστές. Θέλω να ξέρω όμως τί απόψεις υποστηρίζονται από τούς πολιτικούς για το θέμα της αντιβασιλείας. ·

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Δε είμαστε εμείς πού θα αποφασίσουμε για τον διορισμό αντιβασιλείας. Την ώρα πού λείπατε, γιατί είχατε καθυστερήσει, συζητήσαμε αυτό το θέμα.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Κ. Σιάντο. σύμφωνα με το Σύνταγμα πού ισχύει τώρα. ο διορισμός αντιβασιλείας γίνεται με διάταγμα πού υπογράφει ό βασιλιάς. Έτσι ή τελική απόφαση είναι στα χέρια του.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Εξαρτάται όμως από τη δική μας τη γνώμη.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Όσο για τις απόψεις των πολιτικών κύκλων, δεν υπάρχει συμφωνία, υπάρχει διαφωνία. Θέλετε να μάθετε τη γνώμη μου γι’ αυτό; Ο πρόεδρος δεν έχει παρά να…

ΜΥΛΩΝΑΣ: Πιστεύω ότι ό καθορισμός αντιβασιλείας κακώς παρουσιάζεται σαν όρος, αφού ό μη διορισμός αντιβασιλιά ως τώρα, αποτελούσε σοβαρή παράλειψη από την πλευρά της κυβέρνησης. Αποφασίστηκε από όλο τον πολιτικό κόσμο σε συμφωνία με τον πρωθυπουργό, ακόμα πριν φύγουμε για την Αίγυπτο. ότι πρέπει να διοριστεί αντιβασιλιάς, αφού ό πολιτικός κόσμος απαιτούσε – και ή απαίτηση του έγινε δεκτή — να μη γυρίσει ό βασιλιάς στην Ελλάδα χωρίς δημοψήφισμα.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Αναφέρεστε σε μια πρόσφατη απόφαση;

ΜΥΛΩΝΑΣ: Όχι σε μια απόφαση, άλλα στο γενικό αίσθημα. Αφού υπάρχει τέτοια αναγκαιότητα, πιστεύω ότι αυτό πού παραλείφτηκε ως τώρα δεν πρέπει να παρουσιάζεται σαν όρος ούτε από τη μια πλευρά ούτε από την άλλη. Είναι απολύτως αναγκαίο να διοριστεί μια ανώτατη αρχή στο ελληνικό κράτος, γιατί υπάρχει ένα κενό και μάλιστα σε μια κρίσιμη εθνική στιγμή. Αυτό πού παραμελήσαμε ως τώρα πρέπει να γίνει, και να γίνει γρήγορα, και να μην μπαίνει σαν όρος είτε από τη μια πλευρά είτε από την άλλη. Γι αυτό πιστεύω ότι κακώς τοποθετήθηκε σαν όρος κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Είναι επείγουσα ανάγκη να συμπληρωθεί το συνταγματικό αυτό κενό. Το Σύνταγμα προβλέπει τον διορισμό αντιβασιλείας- άλλα ακόμη και αν δεν το ανέφερε, θα ήταν ολοφάνερο ότι όταν ό ανώτατος άρχοντας είναι απών για οποιοδήποτε λόγο και δεν μπορεί να εκτελέσει τα καθήκοντα του πρέπει να υπάρχει ένας αντικαταστάτης. Το κενό πρέπει να καλυφθεί και πιστεύω ότι ή σημασία τού προβλήματος μειώνεται όταν τοποθετείται σαν όρος από τούς μεν ή τους δε.

ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν μειώνεται μ’ αυτή την έννοια: ότι δηλαδή οι κύριοι δεν μπορούν να δείξουν εμπιστοσύνη στη συνέχεια της συζήτησης αν δεν διευθετηθεί το πρόβλημα της αντιβασιλείας. Γι’ αυτό πιστεύω ότι πρέπει να διαβαστεί σύντομα ή γνώμη τού καθενός, ώστε να την ακούσουν. Οσον άφορα σε μένα, έχω δηλώσει ότι είναι ανάγκη το συντομότερο – ει δυνατόν σήμερα – να λάβει ο πολιτικός κόσμος μια απόφαση υπέρ τού διορισμού αντιβασιλείας και μάλιστα μιας αντιβασιλείας πού θα εκπροσωπείται από ένα μόνο αντιβασιλιά.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Γιατί να επιστρέφουμε σ’ αυτό το θέμα;

ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Ό Μακαριότατος ας ανακοινώνει τις διάφορες γνώμες.

ΜΑΞΙΜΟΣ: Μακαριότατε, σάς παρακαλώ να λύσετε πρακτικά το πρόβλημα. Ρωτήστε αυτούς τούς κυρίους: αν υποθέσουμε ότι λυθεί το πρόβλημα της αντιβασιλείας και αποφασιστεί ό σχηματισμός νέας κυβέρνησης…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Για να κάνουμε υποθέσεις ήρθαμε εδώ;

ΜΑΞΙΜΟΣ: Δεν θα αναλάβουμε καμία υποχρέωση, γιατί είναι μόνο μια υπόθεση. Θέλω vα ξέρω το έξης: αv υποθέσουμε ότι διοριστεί αντιβασιλεία και σχηματιστεί νέα κυβέρνηση, τί εννοείτε όταν λέτε κυβέρνηση «κοινής εμπιστοσύνης»; Πώς φαντάζεστε μια τέτοια κυβέρνηση — στην όποια, όπως λέτε, θα παραδώσετε τα όπλα; Σε τι είδους κυβέρνηση – με τι σύνθεση — θα υπακούσετε μετά τον διορισμό αντιβασιλείας, ώστε να σταματήσει ή…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Έχουμε το δικαίωμα vα…

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Είμαι στρατιωτικός και προτιμώ τις πρακτικές και γρήγορες λύσεις. Βρισκόμαστε σε εμφύλιο πόλεμο. Κάθε λεπτό πού περνά σημαίνει περισσότερο χαμένο αίμα. Έχουμε και τον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας που ήρθε εδώ και φεύγει απόψε. Πρέπει να τού δώσουμε μια απάντηση. Αν αρχίσουμε vα μιλάμε χωρίς σταματημό, θα φύγει και ή καταστροφή της πόλης θα συνεχίζεται. Τα πράγματα είναι πολύ άσχημα. Οι κύριοι της αριστεράς θέλουν, πρώτα vα δουν τη διευθέτηση τού προβλήματος της αντιβασιλείας και μετά τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης. Κατόπιν θα οριστεί ό τρόπος παράδοσης των όπλων. Αν λοιπόν αρχίσουμε με την αντιβασιλεία και πάμε μετά στη νέα κυβέρνηση και μετά συζητήσουμε την παράδοση των όπλων, θα περάσουν αιώνες. Γι αυτό είναι καλύτερα να θεωρήσουμε το πρόβλημα της κυβέρνησης λυμένο και ν’ αρχίσουμε από κει. Δεν πρόκειται να αναλάβετε καμιά υποχρέωση. Ας μιλήσουμε καθαρά. Το θέμα πού επείγει είναι ή παράδοση των όπλων. Αν αυτό το θέμα λυθεί με τρόπο αποδεκτό από όλους, τότε μπορούμε να προχωρήσουμε στο θέμα της αντιβασιλείας και της κυβέρνησης.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Το πρόβλημα τοποθετήθηκε σωστά από τον στρατηγό Πλαστήρα. Με ποιούς όρους σκοπεύουνε να παραδώσουν τα όπλα αν υποθέσουμε ότι εκπληρώνονται οι προϋποθέσεις της αντιβασιλείας και της νέας κυβέρνησης;

ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Δεν’ πρέπει vα εξετάσουμε κάθε όρο ξεχωριστά. Πρέπει vα αναφερθεί το σύνολο των όρων πού θα οδηγήσουν σε μια πιθανή λύση. Σε μια τέτοιαt περίπτωση, ίσως να δεχθούμε και έναν όρο πού απομονωμένος θα ήταν απαράδεκτος.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Kαι μείς έχουμε όμως μια ερώτηση να κάνουμε: Kαι ή αντιβασιλιά

(Αντεγκλήσεις)

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Δεν είναι μυστικό. Θα σάς πούμε. (Διαβάζει σημειώσεις). Καφαντάρης. Ναι. Πλαστήρας, ναι. Μυλωνάς, ναι. Σοφιανόπουλος, ναι, [δεν αναφέρεται το όνομα στα πρακτικά)

αρνητικά. Γονατάς, ναι. Παπανδρέου, απέφυγε να εκφράσει γνώμη. Καταλαβαίνει. είπε, την αναγκαιότητα. Σήμερα όμως απέφυγε να εκφραστεί σαφέστερα.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Είπα ότι από αυτή τη στιγμή προχωρούμε προς μια διευθέτηση τού προβλήματος. Και ακόμα είπα στον βασιλιά ότι ή αντιβασιλεία θα έλυνε το πρόβλημα.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: (Συνεχίζει την ανάγνωση των σημειώσεων): Κανελλόπουλος, ναι. Στεφανόπουλος, όχι και υπέρ της αναβολής.

ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Κάτω από τις τωρινές συνθήκες δεν είναι το πρώτο ζήτημα, είναι το τελευταίο.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: (συνεχίζει) Τσαλδάρης: συμφωνεί με τον κ. Στεφανόπουλο. Μάξιμος, ναι. Σοφούλης. ναι. Ράλλης, όχι.

ΡΑΛΛΗΣ: Είπα ότι συμφωνώ με τη γνώμη των άλλων.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Αυτό σημαίνει, υπέρ της αναβολής, (συνεχίζει) Αλεξανδρής, υπέρ της αναβολής, Μυλωνάς, ναι.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Πιστεύω ότι αν επιτύχουμε μια συμφωνία σε θέματα ουσίας, μετά είναι αναπόφευκτη ή εκπλήρωση των προϋποθέσεων πού θα έχουν τεθεί αρχικά σαν όροι. Όλοι εκείνοι πού πραγματικά ευνοούν την αντιβασιλεία πρέπει να βοηθήσουν προς την παραδοχή των ουσιαστικών όρων· τότε δεν θα υπάρχει δύναμη ικανή να αντισταθεί στον διορισμό αντιβασιλείας, αφού αυτή δε θα προσφέρει μόνο την ελπίδα άλλα και τη βεβαιότητα της επανόδου σε μια ειρηνική ζωή.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Γι’ αυτό, κ. Παπανδρέου, επιμένω να λάβω μια απάντηση στο θέμα της διάλυσης τού στρατού. Οι κύριοι είπαν χθες το βράδυ ότι για να γίνει αυτό πρέπει να διαλυθεί και η ταξιαρχία του Ρίμινι.

(Αντεγκλήσεις)

ΜΥΛΩΝΑΣ: Η πλειοψηφία είναι υπέρ της αντιβασιλείας και ορισμένοι επιθυμούν την αναβολή.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Για το θέμα της κυβέρνησης δεν ξέρω πώς μπορεί να γίνει η πρακτική εφαρμογή του. Αφού το θέμα της αντιβασιλείας δεν λύνεται, δεν ξέρω ποιος θα είναι αυτός πού θα αναλάβει να σχηματίσει μια νέα κυβέρνηση. Με συγχωρείτε, αλλά δεν το βλέπω.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Το θέμα είναι πώς θα σχηματιστεί μια τέτοια κυβέρνηση, ώστε να εγκρίνεται από σάς.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Σε ποιόν θα ορκιστεί αυτή ή κυβέρνηση;

ΟΛΟΙ: Στον αντιβασιλιά.

ΤΣΑΛΔΑΡΗΣ: Ζητήσατε να μάθετε τις απόψεις μας για την αντιβασιλεία. Τώρα τις ξέρετε.

ΚΑΦΑΝΤΑΡΗΣ: Αν υποθέσουμε ότι διορίζεται αντιβασιλεία και σχηματίζεται νέα κυβέρνηση, ποιές είναι οι απόψεις σας;

 

ΣΙΑΝΤΟΣ: Παίρνω σαν βάση ότι αυτό έχει γίνει. Πιστεύουμε ότι αυτή ή κυβέρνηση πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα κόμματα. Δεν θέλουμε να εξαιρεθεί κανένα, γιατί πιστεύουμε ότι τώρα, μια και δεν μπορεί να γίνει κυβέρνηση με εκλογές, ή εμπιστοσύνη τού ελληνικού λαού εναποτίθεται εύλογα σε όλο τον πολιτικό κόσμο. Είμαστε διατεθειμένοι να λάβουμε μέρος σ’ αυτή την κυβέρνηση. Γι’ αυτό και απαντώ στην ερώτηση. Οσο για το αν θα μάς δεχθείτε, αυτό είναι άλλο θέμα. Τί πρόγραμμα πιστεύουμε ότι πρέπει να έχει ή κυβέρνηση; Περίπου το πρόγραμμα της προηγούμενης Εθνικής Κυβέρνησης. Κατά τη γνώμη μας είναι αρκετά καλό. Μπορεί να χρησιμέψει σαν βάση για το πρόγραμμα της νέας κυβέρνησης, με την ακόλουθη προϋπόθεση: ότι αυτά πού είναι γραμμένα στο πρόγραμμα θα γίνονται πράξη. Γιατί ή κυβερνητική κρίση και όλη ή τωρινή αναταραχή οφείλεται στο γεγονός ότι το πρόγραμμα της κυβέρνησης δεν εφαρμόστηκε και ότι οι πράξεις της κυβέρνησης ήταν διαφορετικές από το πρόγραμμά της. Η αιτία δεν ήταν η Ορεινή Ταξιαρχία. Αυτή ήταν ή πρόφαση. Ένας σοβαρός λόγος ήταν ή τιμωρία των συνεργατών των Γερμανών. Τιμωρήθηκε κανείς έως τώρα; Ο κ.ΙΙαπανδρέου μπορεί ν απαντήσει σ αυτό. Και γι’ αυτό το σοβαρό ζήτημα πρέπει ν’ αρχίσουμε να κάνουμε κάτι, και ό καθένας να δώσει λόγο για τις πράξεις του. Αλλο ένα πρόβλημα είναι ή κάθαρση της κρατικής μηχανής. Ξέρετε τί έγινε κατά τη διάρκεια τού καθεστώτος της 4ης Αύγουστου και τι συνέχισε να γίνεται κατά τη διάρκεια της κατοχής. Δεν θέλω να επικρίνω κανέναν ειδικά, αλλά θέλω να πω τούτο δώ: όλος ό μηχανισμός τού κράτους, όπως είναι σήμερα. δεν μπορεί να διατηρηθεί από μια κυβέρνηση πού επιδιώκει ελευθερία. Γιατί αυτοί πού σήμερα αποτελούν… (διακόπτεται) δεν εννοώ όλους, μερικούς. Δεν πιστεύω ότι ακολουθούν τέτοια πορεία και ότι ανήκουν σε τέτοια σχολή. Το τρίτο πρόβλημα είναι η διάλυση της χωροφυλακής. Έχει αποτύχει ολοκληρωτικά. Δεν ξέρω τί ήταν πριν, αλλά ό Μανιαδάκης την έχει διαφθείρει τελείως και στη χωροφυλακή στηρίχτηκαν οι κατακτητές όταν άφησαν να ξεσπάσουν τα άγρια ένστικτά τους εναντίον τού ελληνικού λαού. Δεν θέλω να πω ότι όλοι οι αξιωματικοί και οι άνδρες έσφαλαν. αλλά τονίζω ότι ένα μεγάλο μέρος αυτού τού σώματος υπηρέτησε τον κατακτητή ζημιώνοντας την Ελλάδα. Γι αυτό πρέπει να διαλυθεί και όλοι οι άνδρες του να περάσουν από έλεγχο· όσοι κριθούν ικανοποιητικά, θα αποτελέσουν το νέο σώμα.

 

ΣΟΦΙΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Αν υποθέσουμε ότι η κυβέρνηση βρει τούς συνεργάτες και τούς τιμωρήσει, νομίζετε ότι θα είναι ακόμα αναγκαία η διάλυση τού σώματος;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Πρέπει όλοι να γυρίσουν σπίτι τους.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ό κ. Σιάντος λέει ότι πρέπει όλοι να γυρίσουν σπίτια τους.

ΣΙΑΝΤΟΣ: «Αν θέλετε μπορώ να συμφωνήσω με τον κ. Παπανδρέου.  Οταν θα έχουν παραδώσει τα όπλα τους και θα έχουν γυρίσει στα σπίτια τους. Για τη φύλαξη των όπλων έχει σχηματιστεί το σώμα της Εθνικής Φρουράς. Θα φροντίσει να διατηρήσει την τάξη στα διαμερίσματα της υπαίθρου. Πιστεύω ότι αυτή ή κάθαρση πρέπει να γίνει και στην Αστυνομία των Πόλεων. Αυτοί πού πυροβόλησαν το λαό της Αθηνάς στην πρώτη συγκέντρωση ήταν χωροφύλακες. Και στην αστυνομία υπάρχουν άνδρες πού πρέπει να γυρίσουν σπίτια τους. Μεγαλύτερη ακόμα κάθαρση πρέπει να γίνει στο σώμα των αξιωματικών της αστυνομίας. Όσο για τον στρατό, είναι ουσιαστικό το πρόβλημα. Εμείς δεν παραιτούμαστε από τις απόψεις πού είχαμε σ’ αυτό το θέμα προτού τα πράγματα πάρουν αυτή την τροπή. Και μ’ αυτές τις απόψεις συμφώνησε ό κ. Παπανδρέου. Ανεξάρτητα από το γεγονός ότι το πρόβλημα μπήκε σε διαφορετική βάση αμέσως μετά και εκείνος αναίρεσε ότι είχε υποσχεθεί και είχε δώσει. Ό στρατός αυτός πού δημιουργήθηκε σε καιρό κατοχής, είτε είναι ό ΕΛΑΣ είτε ό ΕΔΕΣ, ή η ‘Ορεινή Ταξιαρχία, ό Ιερός Λόχος ή άλλα τάγματα πού σχηματίστηκαν κάτω από ανώμαλες συνθήκες ή σε καιρό πολέμου, όπως ή εθνοφυλακή…

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Που σχηματίστηκε από τακτική στρατολογία, σημειώστε…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Σημειώστε το αυτό. Δεν το θεωρώ τακτική στρατολογία. Η γνώμη μας είναι ότι οι κλήσεις δεν έγιναν με τον κανονικό τρόπο. Κι αυτοί πρέπει να διαλυθούν.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Θα ήθελα ν’ ακούσω τη γνώμη σας για το ναυτικό.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ακολουθούμε την ίδια γραμμή και σ’ αυτό. Ας αποστρατευθούν και ας ανταμειφθούν ηθικά όπως τούς αξίζει. Όσο για τούς αξιωματικούς τού στρατού, αυτοί πρέπει να μείνουν. Όπως καταλαβαίνετε, πρέπει να υποστούν μια κάθαρση. Πιστεύω ότι το σύνολο των αξιωματικών χρειάζεται χτένισμα. Για το καλό τού σώματος ατό σύνολό του άλλα και για το καλό της Ελλάδας. Είναι γνωστό ότι ως τώρα οι αξιωματικοί άνηκαν στο ένα ή το άλλο κόμμα και ότι χάρη στην ανώμαλη περίοδο πού περάσαμε πρόσφατα, πολλοί προωθήθηκαν στην τάξη των αξιωματικών  στον στρατό όπως και στη χωροφυλακή και την αστυνομία  χωρίς να είναι ικανοί για τη δημιουργία ενός νέου, ελεύθερου κράτους. Αυτοί λοιπόν πού είναι ακατάλληλοι πρέπει να διωχθούν. Γι αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ένα Ανώτατο Συμβούλιο Αξιωματικών και όλοι οι αξιωματικοί τού ΕΔΕΣ ή της Ταξιαρχίας να παρουσιαστούν μπροστά του. Θα μείνουν εκείνοι πού το Συμβούλιο — και όχι εγώ φυσικά — θα θεωρήσει άξιους.

ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ: Θα τούς κρίνετε από επαγγελματική άποψη;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Είπα «άξιοι για ένα νέο, ελεύθερο κράτος». Αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι φασίστες, άλλα δημοκράτες.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Αυτό σημαίνει κάθαρση με κριτήριο τα πολιτικά φρονήματα.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Και την επαγγελματική ικανότητα.

ΣΟΦΟΥΛΗΣ: Αφού το καθεστωτικό δεν έχει λυθεί, όλα αυτά δεν μπορούν να γίνουν πριν από το δημοψήφισμα.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Και οι νέοι αξιωματικοί δεν πρέπει να συνωμοτούν για την εγκατάσταση δικτατορίας.

ΜΥΛΩΝΑΣ: Συνεπώς απορρίπτετε την ιδέα να ελέγχετε την κάθαρση.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Για το όνομα τού Θεού. Δεν είναι δικό μας λάθος αν ό κ. Παπανδρέου μάς ανακάτεψε σ’ αυτό. Αυτοί οι αξιωματικοί θα αναλάβουν να σχηματίσουν μονάδες στρατού από τακτική στρατολογία σε όλο το Έθνος. Θα καλέσουν τις νέες κλάσεις τόσες όσες ή κυβέρνηση θεωρεί απαραίτητο.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Επιμένετε ακόμη στην κάθαρση;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Γι αυτό λέμε ότι ή κυβέρνηση πρέπει να είναι κοινής εμπιστοσύνης.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Ποιά θα είναι ή σύνθεση αυτού τού συμβουλίου; Γιατί όλα εξαρτώνται από αυτό.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Η κυβέρνηση και όχι το υπουργείο Πολέμου θα αποφασίσει γ’ αυτό. Φυσικά δεν είναι δουλειά μας να πούμε τί θα συμβεί. Αν χρειάζονται μερικές μέρες και ή κατάσταση δεν πρέπει να συνεχιστεί όπως είναι  και είμαι ό πρώτος πού θέλω να σταματήσει  ας κάνουμε ανακωχή. Ετσι θα σταματήσουν οι μάχες και ή κυβέρνηση θα μπορέσει να εργαστεί ήσυχα, ώστε να μην προχωρήσει το κακό.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Τα όπλα θα παραδοθούν; Είπατε ότι θα είναι δύσκολο και ότι είναι θέμα τιμής.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Είναι κι αυτό. Είμαστε οι τελευταίοι πού θα υποστηρίξουμε ότι τα όπλα δεν πρέπει να παραδοθούν. Αυτό είναι κάτι πού θα αποφασίσει ή κυβέρνηση. Αν η κυβέρνηση είναι πραγματικά ειλικρινής στην εφαρμογή τού προγράμματος της, και σ’ αυτό το σημείο κανείς δεν θα φανεί απρόθυμος να καταθέσει το όπλο του. Αν αυτό δε γίνει, όλα θα ξαναρχίσουν από την αρχή.

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Πώς τα φαντάζεστε όλα αυτά σε σχέση με το πρόβλημα του χρόνου; Πότε θα γίνει ή παράδοση των όπλων από τον ΕΛΑΣ; ‘Αφού τα παραδώσουν οι άλλες οργανώσεις;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Θα γίνει ταυτόχρονα παντού;

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Και αν ένα από τα κόμματα εξαπατήσει τα άλλα και καθυστερήσει την παράδοση των όπλων;

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Ή κυβέρνηση πού θα σχηματιστεί δεν θα έχει όπλα, γιατί όλα θα έχουν παραδοθεί. Γιατί ό στρατός πού έχει σχηματιστεί με βάση τον χρόνο  παλιά μέθοδος στρατολογίας — και επίσης τα τάγματα πού σχηματίστηκαν, εξαιτίας της ανταρσίας, θα έχουν διαλυθεί. Σε ποιόν θα παραδοθούν τα όπλα; Ποιά αρχή θα τα παραλάβει;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Η κυβέρνηση.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Και τί θα γίνει με τα τάγματα πού δεν έλαβαν μέρος στην εξέγερση και μ’ εκείνα πού στρατολογήθηκαν κανονικά, όπως ή κλάση τού 1935;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Πιστεύουμε ότι είναι όλα στην ίδια κατηγορία: και τα σώματα πού δημιουργήθηκαν τώρα κι εκείνα πού υπήρχαν από πριν. .

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Πολύ καλά. Και σε ποιόν θα παραδώσουν τα όπλα;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Στους αντιπροσώπους της κυβέρνησης. Ας διοριστούν νομάρχες, υπονομάρχες κ.λπ.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Δηλαδή στις πολιτικές αρχές, τούς νομάρχες κλπ.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αυτή είναι ή άποψή μας. Όσο για το τί πρέπει να κάνει ή νέα κυβέρνηση και πώς θα δημιουργήσει τον νέο στρατό και πώς θα καθορίσει ένα ειδικό πρόγραμμα, πιστεύω ότι ή κυβέρνηση με τις πράξεις της θα κερδίσει την εμπιστοσύνη τού έθνους. Αν ή κυβέρνηση καρκινοβατεί και ζητά τον αφοπλισμό τού ενός σώματος ενώ οπλίζει το άλλο, θα προκαλέσει τη δυσπιστία τού λαού. ·

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Και αν σάς διαβεβαιώσουμε ότι τα τάγματα πού έχουν σχηματιστεί δεν θα χρησιμοποιηθούν εναντίον τού ΕΛΑΣ;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Μπορούμε να πούμε ότι όλοι όσοι ανήκουν σε μια ή δύο κλάσεις, είτε είναι αντάρτες τού ΕΛΑΣ είτε τακτικά στρατεύματα, θα παραμείνουν. Αλλά οι άνδρες αυτών των ταγμάτων ανήκουν πιθανώς σε 20 κλάσεις. Θα μείνουν λοιπόν μόνο εκείνοι πού ανήκουν στις κλάσεις πού καλούνται. Το ίδιο θα γίνει με τον ΕΛΑΣ και τον ΕΔΕΣ. Αν θέλετε να έχετε πέντε κλάσεις, αυτές οι πέντε θα συμπεριλάβουν και άνδρες τού ΕΛΑΣ, της Ορεινής Ταξιαρχίας κ.λπ. πού λόγω  ηλικίας ανήκουν κανονικά σ’ αυτές τις κλάσεις.

ΜΥΛΩΝΑΣ: Επιμένετε λοιπόν να γίνει γενική στρατολογία από όλο τον λαό;

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αν στα τάγματά σας υπάρχουν άνδρες από αυτές τις κλάσεις, θα παραμείνουν. Άλλα αν τα τάγματα αποτελούνται από εθελοντές, ηλικιωμένους κ.λπ. θα διαλυθούν.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Υπάρχουν, λ.χ., κλάσεις από το 1935 ως το 1944.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αυτές θα αποτελέσουν το νέο στράτευμα. Αυτό προσπαθήσαμε να κάνουμε με τον Παπανδρέου. Πρέπει να πάψουν να υπάρχουν στρατοί τού ενός και τού άλλου. Αν η κυβέρνηση αποφασίσει να κρατήσει πέντε κλάσεις, αυτοί πού ανήκουν σ’ αυτές τις κλάσεις θα μείνουν στα τάγματά σας. Το ίδιο ισχύει για τον ΕΛΑΣ και την Ορεινή Ταξιαρχία.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Πώς θα διεξάγει η επιτροπή την κάθαρση; Εγώ δεν θα ήμουν ικανός να την ελέγξω.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Κάποια λύση πρέπει να βρεθεί πάντως. Αυτό είναι το πρώτο πού πρέπει να κάνει ή κυβέρνηση. Όσο για τη σύνθεσή της, τα πρόσωπα πού θα την απαρτίσουν πρέπει να είναι κοινής εμπιστοσύνης. Αυτό είναι δύσκολο. Κοινής εμπιστοσύνης, κύριοι, πρέπει να είναι το πρόσωπο τού πρωθυπουργού. Για τη σύνθεση της κυβέρνησης πιστεύουμε ότι ή πλευρά μας πρέπει να ‘χει τουλάχιστον το 40-50 %. Πιστεύουμε ότι το υπουργείο Εσωτερικών πρέπει να δοθεί στην αριστερά. Πιστεύουμε  ότι τουλάχιστον το υφυπουργείο Πολέμου πρέπει να το αναλάβουμε εμείς. Ζητούμε ακόμη το  υφυπουργείο Εξωτερικών και το υπουργείο Δικαιοσύνης. Γιατί: Γιατί ξέρουμε από πείρα πού αποχτήσαμε πρόσφατα τί σημαίνει να κρατά κανείς το υπουργείο Εσωτερικών. Ξέρω πολύ καλά ότι αν το υπουργείο Εσωτερικών ήταν σε άλλα χέρια στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας θα είχαν γίνει πολλά περισσότερα και ορισμένα μέλη των Σωμάτων Ασφαλείας δεν θα έρχονταν σε ανοιχτή ρήξη με την κυβερνητική πολιτική. Είναι ένα πολύ σπουδαίο ζήτημα αυτό. Αν φτάσαμε σ’ αυτή τη σύγκρουση, αυτό έγινε εξαιτίας τού υπουργείου Εσωτερικών. Θέλουμε το υπουργείο Δικαιοσύνης, γιατί ότι έγινε ως σήμερα μάς δίνει το δικαίωμα να είμαστε δύσπιστοι ως προς τον χειρισμό τού θέματος αυτού από τον κ. Αβραάμ. Γι’ αυτό ζητούμε το υπουργείο. Αν δεν το διευθύνουμε άξια, η κυβέρνηση μπορεί να μας απολύσει όλους. Θέλουμε το υφυπουργείο Εξωτερικών, γιατί δεν μπορούμε να δεχτούμε αυτή την απομόνωση από το  εξωτερικό. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Ή κυβέρνηση Παπανδρέου δεν έχει μόνιμες διπλωματικές σχέσεις με μια μεγάλη σύμμαχο χώρα, τη Ρωσία. Πιστεύετε ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να μην έχει σχέσεις με μια τέτοια χώρα; Δεν το λέω επειδή είμαι κομμουνιστής και θέλω να έχουμε ειδικές σχέσεις με τη Ρωσία, άλλα δεν είναι σωστό να μην έχουμε σχέσεις. Και δεν έχουμε σχέσεις. Γιατί ή κυβέρνηση Παπανδρέου δεν έστειλε καν τα διαπιστευτήρια της στη Ρωσία όταν ανέλαβε την εξουσία.

 

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Αστειεύεστε; Πάντως εσείς τα καταφέρνετε καλύτερα, ενώ για μένα δεν είναι και τόσο απλό.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Είπε ότι δεν ανακοινώσατε τον σχηματισμό της κυβέρνησής σας στη ρωσική κυβέρνηση.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ και ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ: Τον ανακοινώσαμε. Και έχουμε απεσταλμένο και αντιπροσώπους στη Ρωσία.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Μην το λέτε αυτό. Δεν έχουμε κανονικές σχέσεις.

ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ: Τόσο κανονικές σχέσεις έχουμε (δυο φορές). ώστε οι Ρώσοι απεσταλμένοι στα βουνά σας είπαν να λάβετε μέρος στην κυβέρνηση υπό την προεδρία μου και ο Ρώσος απεσταλμένος στό Κάιρο κάλεσε τον κ. Αγγελόπουλο και επανέλαβε το ίδιο πράγμα. Πραγματικά, επειδή με απασχολούσε το γεγονός, έστειλα τον κ. Λαμπριανίδη, δεύτερο γραμματέα του Πολιτικού Γραφείου, για να το επιβεβαιώσει, και έχουμε γραπτή μαρτυρία όπου επιβεβαιώνεται όχι μόνο ότι οι σχέσεις μας είναι εξαιρετικές, αλλά ότι σας έγιναν συστάσεις για να συμμετάσχετε στην κυβέρνηση για τη σύναψη της συμφωνίας τού Λιβάνου. Είναι αλήθεια ότι υπάρχει ένα ατυχες γεγονός: ο σχηματισμός της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας ανακοινώθηκε σε όλους τούς ενδιαφερομένους 8-10 ημέρες αφού έγινε, γιατί ό ένας αρμόδιος πίστευε ότι είχε γίνει από τον άλλον.  Αλλά αυτό είναι γενικό φαινόμενο, όχι ειδικό, για μια χώρα. Άλλωστε δεν δόθηκε προσοχή σ’ αυτό το ζήτημα, γιατί ο απεσταλμένος μας στη Μόσχα μας ειδοποίησε ότι δεν παρατηρήθηκε πουθενά. Έχω επίσης μια άλλη έμμεση αναφορά από τον απεσταλμένο μας στην Τουρκία, πού αναφέρει ότι λυπούνται για την παρεξήγηση και ότι θα υπάρξει πλήρης…

ΚΑΝΕΛΛΟΠΟΥΛΟΣ: Επιτρέψτε μου να το επιβεβαιώσω. Όταν είχα την ευκαιρία πριν από ένα μήνα να επισκεφτώ στο Κάιρο τον Ρώσο εντεταλμένο Solod. στη θέση τού πρέσβη πού είχε μετατεθεί, έμεινα λίγη ώρα μαζί του, συζητήσαμε διάφορα θέματα και μου δήλωσε ότι πολύ σύντομα θα στείλουν αντιπρόσωπο στην Ελλάδα. Υπήρχαν δυσκολίες, όπως μου εξήγησε, στην εκλογή του κατάλληλου προσώπου, γιατί πολλοί είχαν σταλεί αλλού και αυτός μόνος του είχε αναλάβει την Αίγυπτο. τη Γιουγκοσλαβία και μας.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Δεν θέλησα να επικρίνω κάποιον λέγοντας αυτά. Σημειώνω μόνο ότι οι σχέσεις μας με τη Ρωσία δεν είναι κανονικές. Και αν τα είπα όλα αυτά. είναι για να εξηγήσω γιατί θα ήταν καλύτερα να τοποθετηθούν πρόσωπα κοινής εμπιστοσύνης σ’ αυτά τα υπουργεία. Αλλά βλέποντας ότι δεν υπάρχουν τόσα πρόσωπα κοινής εμπιστοσύνης, είμαστε υποχρεωμένοι να θέσουμε έτσι το ζήτημα. Πιστεύουμε ότι πρέπει πολύ σύντομα να γίνει δημοψήφισμα για το καθεστωτικό.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Μα ακόμα δεν υπάρχει κράτος.

ΣΙΑΝΤΟΣ: Αν οι κύριοι πιστεύουν ότι ή μοναρχία έχει την πλειοψηφία του λαού’ με το μέρος της. τότε πρέπει να γίνει αμέσως, και μάλιστα την πρώτη Κυριακή του Φεβρουαρίου.

ΜΥΛΩΝΑΣ: Μα πρώτα πρέπει να γίνουν οι εκλογικοί κατάλογοι .

ΣΙΑΝΤΟΣ: Θα το συζητήσουμε αυτό. Και μετά πρέπει να γίνουν βουλευτικές εκλογές, πιθανότατα τον Απρίλιο.  Έτσι θα περάσουμε σε ομαλή πολιτική ζωή. Και επειδή μπορεί να υποστηριχτεί ότι ή βιασύνη και ηταχύτητα πού είναι το χαρακτηριστικό μας θα προκαλέσει ανωμαλίες στη διεξαγωγή της ψηφοφορίας, ενώ η  γνώμη τού λαού πρέπει να εκφραστεί ελεύθερα, προτείνουμε να δημιουργηθεί μια Διασυμμαχική επιτροπή με αντιπροσώπους όλων των μεγάλων συμμάχων, της Αγγλίας, της Ρωσίας και των ΗΠΑ, πού θα έρθουν και θα παρακολουθήσουν την εγκυρότητα του δημοψηφίσματος και των εκλογών.

ΜΑΞΙΜΟΣ: Μετά από αυτές τις δηλώσεις, το ζήτημα πρέπει να τεθεί σε ψηφοφορία, για να δούμε αν ό πολιτικός κόσμος δέχεται αυτές τις προτάσεις.

ΣΟΦΟΥΛΗΣ: Αλλά αυτά τα πράγματα χρειάζονται μεγάλη σκέψη. Μπορεί να γίνει αμέσως ψηφοφορία:

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Εγώ λέω ότι αν υπάρχουν πολιτικοί πού θα δεχθούν αυτούς τούς όρους, εγώ δε θα φέρω αντίρρηση, άλλα θα πάρω το καπέλο μου να φύγω.

ΡΑΛΛΗΣ: Δηλώνουμε κατηγορηματικά ότι δεν δεχόμαστε κανέναν από τούς όρους του κ. Σιάντου γιατί πιστεύουμε ότι αυτοί ισοδυναμούν με την υποδούλωση της χώρας στο Κομμουνιστικό Κόμμα. Συνεπώς δεν προτείνουμε να γίνει χωριστή συζήτηση πάνω σ’ αυτά. Το σύνολο δείχνει καθαρά την υποδούλωση της χώρας ατό Κομμουνιστικό Κόμμα, αντίθετα με τις επιθυμίες τού 99% τού ελληνικού λαού. Στο όνομα τού λαού λοιπόν σάς παρακαλούμε να διαμαρτυρηθείτε εναντίον αυτών των όρων.

ΠΛΑΣΤΗΡΑΣ: Πιστεύω ότι τελειώσαμε…

ΡΑΛΛΗΣ: Απορρίπτουμε με αγανάκτηση αυτούς τούς όρους. Δε θέλουμε ν’ ακούσουμε τίποτα άλλο.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΗΣ: Νομίζετε ότι υπάρχει…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Ούτε σεις μπορείτε να μάς τιμωρήσετε, ούτε εμείς εσάς.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Μπορώ να σάς ρωτήσω…

ΣΙΑΝΤΟΣ: Θα θέλαμε να μάθουμε το αποτέλεσμα αυτής της σύσκεψης. Μακαριότατε. Αναβάλλεται ή απέτυχε: Δεν είμαστε μεμονωμένα άτομα. Πρέπει να δώσουμε λόγο στις οργανώσεις μας.

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ: Οσον άφορα στην αντιβασιλεία, η συνεδρίαση κατέληξε σ’ ένα συμπέρασμα.

ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ:Το Λαϊκό Κόμμα δήλωσε ότι δεν δέχεται τις απόψεις σας.