Μια ξεχωριστή περίπτωση Κυπρίου αντάρτη στην πρώτη περίοδο της τριπλής φασιστικής κατοχής στην Ελλάδα και άγνωστη στο ευρύ κοινό, ήταν ο στρατιώτης Μεχμέτ Αλή του Μεχμέτ, με το ψευδώνυμο Μιχάλης Παπακώστας ή «Μαύρος» (ως μελαψός) από τη Χρυσοχού, της επαρχίας Πάφου, που έδρασε στην περιοχή της μεσσηνιακής Μάνης. Μετά τη γερμανική εισβολή κατέληξε στη Σαϊδόνα, ανατολικά της Καλαμάτας, επικεφαλής επτά Κυπρίων στρατιωτών, με οπλισμό, που προφανώς είχαν περισυλλέξει κατά την βρετανική υποχώρηση. Εκεί επέδειξε ηγετικές ικανότητες και κατέκτησε την αποδοχή των κατοίκων, που αρνήθηκαν να τον παραδώσουν στους συνεργάτες των Ιταλών, ενώ το όνομά του έγινε θρύλος, για κατορθώματά του, πραγματικά ή όχι. (Σύμφωνα με μια μαρτυρία, σκότωσε και έναν Κύπριο στρατιώτη, που είχε υποπτευθεί ως πράκτορα των Ιταλών.) Αφού πρώτα αφόπλισαν ομάδα ντόπιων συνεργατών των κατακτητών (στην Πελοπόννησο τους αποκαλούσαν «ιταλορουφιάνους»), που ζητούσαν να κατασχέσουν τα ζώα τους, οι κάτοικοι της Σαϊδόνας και οι Κύπριοι φυγάδες υπό τον «Μαύρο», απέκρουσαν με επιτυχία ένα ιταλικό τμήμα που επιτέθηκε στην κοινότητα, στις 27 Μαρτίου 1942. Ήταν μια από τις πρώτες νικηφόρες μάχες στην υπόδουλη Ελλάδα εναντίον των Ιταλών, που επανήλθαν ενισχυμένοι στις 29 Μαρτίου και έκαψαν αρκετά σπίτια και περιουσίες στο επαναστατημένο χωριό. Ο «Μαύρος» με την ομάδα του αποσύρθηκε σε ψηλότερα λημέρια, ενώ οι Έλληνες συμπολεμιστές του, υπό το βάρος των αντιποίνων, πίστεψαν στις ιταλικές υποσχέσεις για αμνήστευση και παραδόθηκαν. Όσοι πήραν μέρος στη μάχη καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές και ο Ηλίας Νοέας, έφεδρος ανθυπολοχαγός του ελληνικού στρατού, εκτελέστηκε. Ήταν η πρώτη αντιστασιακή ενέργεια στην περιοχή. Αν και οι πρωταγωνιστές της εξέγερσης είχαν ήδη ενταχθεί στο ΕΑΜ, ουσιαστικά το επεισόδιο εντάσσεται στην προεαμική περίοδο της Αντίστασης. Πέρα από το βαρύ τίμημα που πλήρωσε η Σαϊδόνα, ο κλοιός γύρω από τον «Μαύρο» στένεψε γρήγορα. Οι Ιταλοί επέβαλαν βαριές ποινές σε χωρικούς που κατηγορήθηκαν ως τροφοδότες του Κύπριου αντάρτη και τελικά συνελήφθηκε, ύστερα από προδοσία, μαζί με την Ελληνίδα συντρόφισσά του, κοντά στη Θουρία, βόρεια της Καλαμάτας, το καλοκαίρι του 1942. Καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε, «ωραίος σαν Έλληνας», στα τέλη Ιουλίου 1942, στην Τρίπολη. Στο Στρατιωτικό Κοιμητήριο Φαλήρου, που υπάρχει σήμερα το κενοτάφιό του, αναφέρεται με τον στρατιωτικό αριθμό CY 2396, ημερομηνία κατάταξης στο “Κυπριακό Σύνταγμα” του βρετανικού στρατού τις 10 Ιουνίου 1940, ονοματεπώνυμο Ali Ahmet του Mehmet και ημερομηνία θανάτου τις 15 Αυγούστου 1942.
Η συνέχεια στην πηγή:
Ένας Τουρκοκύπριος αντάρτης στη Μάνη (1941-1942) | Περί Ιστορίας
Δυό μαρτυρίες για τον Μαύρο από το διδακτορικό του Ιωάννη Καρακατσιάνη «Η Μάνη στον πόλεμο , κατοχή, αντίσταση και εμφύλιος ( 2010 )» :
αριστερή μαρτυρία
…Ένας από τους Κύπριους , που είχαν βρεθεί στην περιοχή μετά την προσπάθεια αποχώρησης Άγγλων και Κυπρίων , που κατέφτασε στην περιοχή μας , πήρε το όνομα Μαύρος , επειδή ήταν μαύρος στο πρόσωπο . Το όνομά του ήταν Μιχάλης . Ήταν ένα παλικάρι , καλό , ωραίο , μελαχρινό , η μάνα του ήταν Τουρκοκύπρια και ο πατέρας του ήταν Ελληνοκύπριος . Ήξερε τα ελληνικά , τα κυπριακά , πολύ καλά . Είχε μαζί του και έξι – επτά . (…) Τον Μαύρο τον θεωρούσαν μεγάλο τρομοκράτη , γιατί ό,τι γινόταν στην περιοχή του το φόρτωναν – όπως όταν σκοτώσανε κάποιον Πολυμενέα , αγροφύλακα και άλλον συνεργάτη των Γερμανών . (…) Οι Ιταλοί έξω από το χωριό το είχανε πια κυκλώσει (…) Αρχίζανε λοιπόν και φωνάζανε « καπετάν – Μαύρο , καπετάνοοο , Αράπηηη », τους είχανε πει , καθώς φαίνεται ότι πάμε να πιάσουμε το Μαύρο , ο Μαύρος ήτανε ο τρομοκράτης της περιοχής τάχα , « κυρ – λοχαγέ ο Αράπης μας βαράει » [ γέλια !! ] . (…) Την άλλη μέρα ήταν των Βαΐων κι ήρθε κι ο Μαύρος , που ήταν κοντά μας . Ο Μαύρος με τις πρώτες ντουφεκιές στο χωριό το έσκασε και πήγε στη Βαϊδενίτσα κι έπιασε ένα βουνό απέναντι κι έριχνε κι αυτός τουφεκιές , μη νομίζοντας ότι είναι οι Ιταλοί εκεί πάνω απέναντι . Κι έτσι κάναμε επίθεση μες τη Βαϊδενίτσα και πιάσανε εκεί έναν πύργο και ρίχνανε . Ήρθε την άλλη μέρα κι ο Μαύρος . Τα δικά μας εμείς , τα δικά του εκείνος . Ήταν έξι η παρέα του Μαύρου . (…) Στο δρόμο ήρθε και παραδόθηκε κι ένας συγχωριανός μας , που ήταν με το Μαύρο , ο Βασίλης . Εμείς απορήσαμε για την παράδοσή του , αλλά αυτός μας είπε ότι « αφού παραδοθήκατε εσείς ». Ωστόσο αυτός είχε σκοτώσει έναν αγροφύλακα , οπότε δεν είχε μόνο θέμα με τους Ιταλούς , αλλά και με τη δικαιοσύνη …
αριστερή μαρτυρία
…Δεν ξέρετε την ιστορία της Κατοχής , που τους μαζεύαμε εδώ τους Εγγλέζους και τους ταϊζαμε και κουβαλούσανε οι γυναικούλες τρόφιμα . Και πηγαίναμε και τους παίρναμε από τη Γαϊτσιά , που είχαν μείνει , και τους περνούσαμε , για να τους πάρει το υποβρύχιο να τους πάρει ! Εγώ δεν τους χώνευα από ένα βιβλίο , που είχα διαβάσει . Είχα διαβάσει ένα βιβλίο από τη βιβλιοθήκη της ΕΠΟΝ . « Φρικαλεότητες του Ντενσεβάι ». Έλεγε τι κάνανε οι Εγγλέζοι στην Αφρική . Αυτό το βιβλίο το εξέδιδε η γερμανική προπαγάνδα πρίν την Κατοχή . Κι είχε πέσει στα χέρια μου . Ήταν ένα χωριό στην Γκάνα ή στη Λιβερία , σε εκείνα τα μέρη . Μαζέψανε οι Εγγλέζοι όλο το χωριό στις αχυροκαλύβες τους και τους κάψανε όλους ζωντανούς ! Και το έγραφε τότε ο Χίτλερ . Και το είχα διαβάσει αυτό και δεν ήθελα να τους δω στα μάτια μου τους Εγγλέζους . Και του έλεγα του αδελφού μου , που τους κυνηγούσε : « Άστους να πάνε στο διάολο . Άσε να πάμε να τους προδώσουμε εκεί πέρα στους Ιταλούς να τους πιάσουνε ». Και με άκουγε ένας που τα έλεγα αυτά , όταν αρμέγαμε . Και με άκουγε ένας Μαύρος Κύπριος , που ήταν εδώ , κι είχε το θράσος να πει του αδελφού μου ότι θα με σκότωνε ! Κατάλαβες ; Αυτά είναι ! Ξέρεις πόσους τέτοιους είχα ταϊσμένους ; Είχα τα ζωντανά τότε , 100 γίδια γαλαρία . Και τους ταϊζαμε στη Βασιλική , που έπεσε αυτός ο κατάσκοπος , ο κερατάς ο Mc Nabb! Του φάγανε τις λίρες του οι ρουφιάνοι και μετά τον παρατήσανε . Και πέρασε εδώ και .. Άσε δε θέλω να πω περισσότερα γι ’ αυτόν . Τον είχα ταϊσει κιόλας ! Κι ήρθανε οι ρουφιάνοι του και μας σκοτώσανε εδώ ! (…)
Μου αρέσει!Μου αρέσει!