Ο Παπαστράτος, ο Κεράνης και ο Καρέλιας στα Έκτακτα Στρατοδικεία του Εμφυλίου

Η ατμόσφαιρα αντιαριστερής αυστηρότητας εξάλλου επέτρεπε σε διάφορους κακοποιούς να εκμεταλλεύονται την κατάσταση. Δεν είχαν παρά να καταγγείλουν ως αριστερό οποιονδήποτε στόχο τους και να αξιοποιούν τις περιστάσεις. Είχε δημιουργηθεί τότε ρεύμα υποψιών  ότι μία μερίδα των αστών προσπαθούσε να εξασφαλίσει την ανοχή της Αριστεράς σε περίπτωση επικράτησής της,  ενισχύοντας κρυφά τους αντάρτες. Και βρέθηκαν αμέσως οργανωμένες ομάδες εκβιαστών για να υλοποιήσουν τις φήμες προς όφελός τους.

Tο δραματικό εμφυλιοπολεμικό τετραήμερο 23-26 Δεκεμβρίου του 1947, στην περιοχή Καλλιθέας (Προστοβάς) – Δρυμώνα (Μπερίκου) – Θέρμου Τριχωνίδας – Νέα και Ειδήσεις για το Αγρίνιο και την Αιτωλοακαρνανία

(Ένα ιστορικό σχεδίασμα του Σπύρου Α. Θεοδωρόπουλου).

Είναι γνωστό ότι ο ελληνικός εμφύλιος πόλεμος άρχισε ουσιαστικά το 1943, (εν μέσω Κατοχής δηλαδή), και τελείωσε το 1949.

Τον Δεκέμβριο του 1947, η τελευταία φάση τής απαίσιας εκείνης αδερφοσφαγής, («ανθρωποκτόνο παράκρουση» την χαρακτηρίζει ο καθηγητής Χ. Δ. Γούδης), βρισκόταν στο αποκορύφωμά της.

Πάσχα, 1947

Βρετανικά πλάνα (PATHE) από στρατώνες και από Αθήνα. Πρωταγωνιστούν από κυβερνητικής πλευράς στο τσούγκρισμα των αυγών οι υπουργοί Στράτος και Ζέρβας. Κάπου εμφανίζεται σε δεύτερο πλάνο και ο Παπάγος, ο οποίος, αν δεν κάνω λάθος, ήταν τότε στρατιωτικός σύμβουλος των Ανακτόρων.

Αν εξαιρέσουμε κάποια δευτερεύοντα στοιχεία (τα αρνιά σήμερα είναι πιο βαριά και οι σούβλες είναι μεταλλικές και ουχί ξύλινες) οι ομοιότητες με τους σύγχρονους εορτασμούς είναι προφανείς και η αισιοδοξία κυριαρχεί. Άλλωστε, την άνοιξη του 1947 κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί αυτά που θα ακολουθούσαν τα επόμενα δυόμιση χρόνια.

Η μάχη του εμφυλίου έξω από το Αγρίνιο τα Χριστούγεννα του 1947

Οι τρεις φερόμενοι στόχοι του ΔΣΕ στα τέλη του 1947. Πηγή: Εμπρός

Του Λίνου Υφαντή,

Παρόλο που πέρασαν 70 χρόνια σχεδόν από τη λήξη του εμφυλίου πολέμου, δεν στέγνωσε ακόμα το «μελάνι» γραφής της ιστορίας του. Αυτό είχε ως συνέπεια μεταξύ άλλων να μείνει στη σκιά το καθαρά επιχειρησιακό κομμάτι των δύο αντιμαχόμενων πλευρών, των κυβερνητικών δυνάμεων και του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος (ΔΣΕ).  Σε αυτό και μόνο θα σταθεί το εν λόγω άρθρο.

Ιωάννινα, 1948

Ένας φράχτης συρματοπλέγματος κρατά περιορισμένους τους συλληφθέντες αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού, οι οποίοι συνελήφθησαν από στρατιώτες των κυβερνητικών δυνάμεων, στα Ιωάννινα, το 1948. (ΑP Photo)

Πηγή: http://www.kathimerini.gr/943800/gallery/multimedia/fwtografia/flashback-sth-18h-ianoyarioy

Το μυστικό νοσοκομείο «250» στην Πολωνία, για τη νοσηλεία των τραυματιών μαχητών του ΔΣΕ και ο διοικητής του Βλ. Μπαρτσικόφσκι

Το μυστικό στρατιωτικό νοσοκομείο “250” δημιουργήθηκε το 1949 για να περιθάλψει αποκλειστικά τραυματίες μαχητές και μαχήτριες του ΔΣΕ, στα πλαίσια της διεθνιστικής – προλεταριακής αλληλεγγύης της Λ.Δ. Πολωνίας προς τον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. «Ψυχή» του νοσοκομείου και διοικητής του υπήρξε ο κομμουνιστής στρατιωτικός γιατρός ταγματάρχης Βλάντισλαβ Μπαρτσικόφσκι.

Εμφύλιος: Οι «Γανωμεναίοι»

Του ΣΑΘ

Κατά τη διάρκεια της τελευταίας και πιο άγριας φάσης (1946-1949) του Εμφυλίου, έδρασαν στην περιοχή τής ορεινής Τριχωνίδας (με επίκεντρο κυρίως το Θέρμο) και της ορεινής Ναυπακτίας τού νομού Αιτωλοακαρνανίας, καθώς επίσης και στη ΝΔ Ευρυτανία, οι διαβόητοι «Γανωμεναίοι». Το όνομά τους οφείλεται στο παρωνύμιο «Γανωμένος» τού επικεφαλής τους ταγματάρχη Ιωάννη Παπαγεωργίου από τη Άνω Χρυσοβίτσα Θέρμου. Ήταν τέτοιος ο φόβος και ο τρόμος που είχαν εμπνεύσει οι άνθρωποι αυτοί στις παραπάνω περιοχές, ώστε ακόμα και σήμερα, εβδομήντα πάνω-κάτω χρόνια μετά, η λέξη «Γανωμεναίοι» ταράζει και τρομάζει… Επισήμως ήταν γνωστοί ως «Εθνικόν Σώμα Αιτωλοακαρνάνων», και «Μονάδα Ασφαλείας και Διώξεως Παναιτωλικού Αιτωλοακαρνανίας».

Πολυμέρης Βόγλης, Η βία του πολέμου: Ελλάδα, 1941-1949

Πολυμέρης Βόγλης

Διεθνές Συνέδριο, Πανεπιστημίου Αιγαίου

Θεωρήσεις του πολιτικού στην ελληνική κοινωνία:

Απολογισμός και προοπτικές της έρευνας στην κοινωνική ανθρωπολογία και την ιστορία (Μυτιλήνη, 8-11 Νοεμβρίου 2007)

«Η βία του πολέμου: Ελλάδα, 1941-1949»

Ιός: Ο στρατός-φάντασμα της εθνικοφροσύνης

Ιός

ΦΟΡΕΙΣ ΤΟΥ ΙΟΥ: ΤΑΣΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, ΑΝΤΑ ΨΑΡΡΑ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΨΑΡΡΑΣ / ios@enet.gr

Το δίδυμο του βαθέος «εθνικού κράτους»

Το συγκλονιστικό ντοκουμέντο που αποκαλύπτουμε σήμερα εντοπίστηκε σε φάκελο του Αρχείου Βασιλικών Ανακτόρων, στα Γενικά Αρχεία του Κράτους (φ. 439, «Εκθέσεις Μαρκεζίνη – Ζαλοκώστα 1944-1946. Top Secret»). Ο φάκελος αυτός περιέχει τις εκθέσεις που έστελναν τακτικά επί διετία (18.11.1944 – 7.7.1946) στον εξόριστο βασιλιά Γεώργιο Β’, στο Λονδίνο, δυο από τις κεντρικότερες -και συνάμα σκοτεινές- φυσιογνωμίες του εθνικόφρονος κόσμου της εποχής.

Ελληνικό και διεθνές ημερολόγιο 1945-1949

(Φωτογραφία 1948)

Ιωάννα Παπαθανασίου

Πηγή: περιοδικο ΑΝΤΙ τευχ. 694-695

Επιμέλεια: grenade

Ο Ελληνικός εμφύλιος υπό το πρίσμα του Ψυχρού Πολέμου