Αυτοδικίες κατά δοσιλόγων

Την 1^η Οκτωβρίου 1945 δικάστηκαν πέντε άτομα στο Ειδικό Δικαστήριο Δωσιλόγων του Ηρακλείου. Όλοι ανήκαν στην ίδια οικογένεια και οι τρεις ήταν γυναίκες. Η κατηγορία ήταν συνεργασία με τον εχθρό, που είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο τριάντα εφτά συγχωριανών τους. Η απόφαση ήταν θάνατος για τη μία γυναίκα, ισόβια για τη δεύτερη, ποινές φυλάκισης για δύο και απαλλαγή για  τον πέμπτο κατηγορούμενο, ο οποίος ήταν μικρός σε ηλικία. Μόλις ακούστηκε η απόφαση, οι παριστάμενοι όρμησαν και έσφαξαν μέσα στο δικαστήριο και τους πέντε κατηγορούμενους, ενώ οι δικαστές κινδύνεψαν να έχουν την ίδια τύχη (Γρηγοριάδης, Β’ τ, σελ. 34)

Ο Παπαστράτος, ο Κεράνης και ο Καρέλιας στα Έκτακτα Στρατοδικεία του Εμφυλίου

Η ατμόσφαιρα αντιαριστερής αυστηρότητας εξάλλου επέτρεπε σε διάφορους κακοποιούς να εκμεταλλεύονται την κατάσταση. Δεν είχαν παρά να καταγγείλουν ως αριστερό οποιονδήποτε στόχο τους και να αξιοποιούν τις περιστάσεις. Είχε δημιουργηθεί τότε ρεύμα υποψιών  ότι μία μερίδα των αστών προσπαθούσε να εξασφαλίσει την ανοχή της Αριστεράς σε περίπτωση επικράτησής της,  ενισχύοντας κρυφά τους αντάρτες. Και βρέθηκαν αμέσως οργανωμένες ομάδες εκβιαστών για να υλοποιήσουν τις φήμες προς όφελός τους.

Πως χάθηκε το αρχείο του ΕΛΑΣ

Η κάθοδος της ηγεσίας της Αριστεράς στην πρωτεύουσα έγινε χωρίς επεισόδια.  Τη φάλαγγα της την προστάτευε ένοπλη βρετανική συνοδεία. Ούτε στη διαδρομή ούτε κατά την άφιξη στην Αθήνα επέτρεψαν οι Άγγλοι Να γίνει έρευνα στους διάφορους σταθμούς ελέγχου (“μπλόκα”).  έτσι έμειναν άθικτα τα αρχεία – όσα δεν αποκρύφτηκαν στα βουνά – που έφερε μαζί της η ηγεσία. Χάθηκε όμως το ιστορικό αρχείο του ΕΛΑΣ με πολύτιμο υλικό που περιλάμβανε μεταξύ άλλων ημερολόγια των πρωτοπόρων ανταρτών,  αλλά και άφθονα στοιχεία από επικές όσο πιο σκοτεινές σελίδες του αγώνα, του οποίου η συγκέντρωση και κατόπιν η αξιοποίηση είχαν ανατεθεί σε έναν δημοσιογράφο από την Κεντρική Επιτροπή του ΕΛΑΣ.