Αν ο ΕΛΑΣ καταλάμβανε την Αθήνα

Διονύσης Χαριτόπουλος

Αν είχε επιτραπεί στον EΛAΣ να μπει τον Οκτώβριο του ’44 στην Αθήνα, θα είχαμε μια εντελώς διαφορετική εξέλιξη της χώρας. Δεν θα υπήρχε λόγος για το αιματοκύλισμα στα Δεκεμβριανά και στον Εμφύλιο που ακολούθησε, ούτε θα πρωταγωνιστούσαν μεταπολεμικά οι ακροδεξιές δυνάμεις που οδήγησαν στη δικτατορία του 1967 και την προδοσία της Κύπρου το 1974.

Στις 12 Οκτωβρίου 1944 οι Γερμανοί εγκαταλείπουν την Αθήνα.

Η κυβέρνηση Παπανδρέου θα αφιχθεί στις 18 του μήνα.

Η πρωτεύουσα ήταν ορθάνοιχτη, μα ο ΕΛΑΣ δεν μπήκε.

Παρά τις καυχησιολογίες και τους παλικαρισμούς διαφόρων ακροδεξιών, ο καθ’ ύλην αρμόδιος στρατιωτικός διοικητής της Αθήνας, στρατηγός Σπηλιωτόπουλος, δεν είχε αυταπάτες:

Σελίδες: 1 2

5 Ιανουαρίου 1945. Ο ΕΛΑΣ ηττημένος εγκαταλείπει την Αθήνα

Του Σάκη Μουμτζή

Η πτώση της Καισαριανής ( 29/12/1944) υπήρξε η αφετηρία της τελικής φάσης της μάχης της Αθήνας. Μετά την εκκαθάριση των ανατολικών συνοικιών απέμεινε η εκκαθάριση του βορείου τμήματος της πόλης.

Ο αντιστράτηγος Χόκσγουορθ, ως έχων το γενικό πρόσταγμα, σχεδίασε η μεγάλη επίθεση των Ελληνοβρετανικών δυνάμεων να γίνει από δύο σημεία. Από το Γουδή με κατεύθυνση προς τα δυτικά και από το Ρουφ με κατεύθυνση προς τον βορρά, ώστε να σχηματισθούν δύο λαβίδες μέσα στις οποίες θα εγκλωβίζονταν οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ.

«Ντρέπομαι!» Η επιστολή ενός Βρετανού στρατιώτη τον Δεκέμβρη του 1944

H δεύτερη σελίδα του «Daily Worker» στις 23 Δεκέμβρη 1944, με πρώτο θέμα της την επιστολή του Βρετανού στρατιώτη και τίτλο «Ντρέπομαι»

«Αυτό το συγκινητικό, θυμωμένο γράμμα γράφτηκε από στρατιώτη που υπηρετεί με τις δυνάμεις υπό τις διαταγές του Στρατηγού Σκόμπι στην Αθήνα. Στάλθηκε στην οικογένειά του, η οποία μας ενημέρωσε ότι πριν πάει στο εξωτερικό δεν συνδεόταν με κανένα πολιτικό κόμμα. Φανερώνει τη βαθιά αγανάχτηση ενός Αγγλου δημοκράτη», αναφέρει στον πρόλογο η εφημερίδα και παραθέτει ολόκληρο το γράμμα, υπό τον τίτλο «Ντρέπομαι»:

Ένας αυτόπτης, μέλος της Χ, αφηγείται πως ξεκίνησαν τα Δεκεμβριανά

8 Δεκεμβρίου 1944: Ο λόγος του Τσώρτσιλ στη Βουλή των Κοινοτήτων

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ ΤΗΣ Μ. ΒΡΕΤΑΝΝΙΑΣ

ΟΥΙΝΣΤΟΝ ΤΣΩΡΤΣΙΛ ΕΙΣ ΤΗΝ ΒΟΥΛΗΝ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΤΗΣ 8ΗΣ ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1944

Άπό: The Dawn of Liberation War Speeches by the Rigt. Hon. Winston S. Churchil] O.M., C.H., M.P. 1944 Compiled by Charles Eade Cassell and Co. Ltd.

Μετάφραση και σχόλια Pήγας Pηγόπουλος

Επιμέλεια: Grenade

—Ή άξια του λόγου ό όποιος μόλις έτελείωσε, ήτο όπως πιστεύω, ότι κατέδειξε πόσον έξαιρετικώς περίπλοκος είναι ή πολιτική κατάστασις είς τήν Ελλάδα . . .

Ιάσονας Χανδρινός: Ο ΕΛΑΣ στη μάχη της Αθήνας-Δεκέμβρης 1944

Από: ΕΛΑΣ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ ΤΟΜΟΣ Β

Επιμέλεια: Grenade

Γιώργης Σιάντος: Έκθεση δράσης, Απρίλιος 1945

ΕΚΘΕΣΗ ΔΡΑΣΗΣ ΤΟΥ Γ. ΣΙΑΝΤΟΥ

Απόσπασμα από την  Έκθεση Δράσης του Γ. Σιάντου, 11η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, Απρίλιος 1945. Από το Το ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα 1940-1945 Τόμος Πέμπτος

Επιμέλεια: grenade

Ή 11η ’Ολομέλεια συμπίπτει να συνέρχεται στην ώρα, πού ό μεγάλος πόλεμος βρίσκεται στο τέρμα του τουλάχιστο για την Ευρώπη.

Πρακτικά της σύσκεψης της 27ης Δεκεμβρίου 1944

Πηγή: περιοδικό ΑΝΤΙ

Επιμέλεια: grenade

ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ ΤΗΣ 27/12/44 ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΑΦΙΞΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΩΝ ΤΟΥ ΕΑΜ  ΕΛΑΣ

Δεκέμβρης 1944: Ο αδύνατος συμβιβασμός

Από το βιβλίο του Θ. Κουτσουμπού «Ο πόλεμος των χωρικών και η κοινωνική επανάσταση»  http://eek.gr/images/Stuff/Doc/E-Books/polemos-xorikon-th.koutsoumpos.pdf

5.1 Αέρας Γαλλικής Επανάστασης και Κομμούνας

15 Οκτωβρίου 1944: ο προάγγελος των Δεκεμβριανών

Ο Χρήστος Ζαλοκώστας ήταν  χημικός μηχανικός, αθλητής, συγγραφέας, επιχειρηματίας και πολιτικός. Υπήρξε μέλος της επιτροπής λογοκρισίας της δικτατορίας του Μεταξά και στην Κατοχή μέλος της οργάνωσης «Εθνική Δράσις» η οποία προσπάθησε να συντονιστεί με τη «Χ» και άλλες παρόμοιες ομάδες («υπόθεση Ντον Σκοτ») ενώ είχε μάλλον καλές σχέσεις με τα Τάγματα Ασφαλείας, στη βάση μιας αντιεαμικής σύμπλευσης. Ο Ζαλοκώστας ήταν στη στενή ομάδα συμβούλων του εξόριστου Γεωργίου Β’, μαζί με τον Μαρκεζίνη, τον οποίο μετέπειτα ακολούθησε πολιτικά. Το βιβλίο του το χρονικό της σκλαβιάς κυκλοφόρησε στα 1948.

https://www.scribd.com/doc/35975273/%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%82-%CE%96%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%BA%CF%8E%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%82-%CE%A4%CE%BF-%CE%A7%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%A3%CE%BA%CE%BB%CE%B1%CE%B2%CE%B9%CE%AC%CF%82

Από εκεί διαβάζουμε (σελ. 393-6):