Πρόσφυγες

 

«Να μιλήσουμε τώρα για τον εμφύλιο;»

«Όχι.  Αν πάμε κατευθείαν σε αυτά, απλά θα χάσουμε και οι δύο το χρόνο μας»

«Πόσο πίσω πρέπει να πάμε;»

«Όχι πολύ. Να έχουμε όμως μια εικόνα για την ελληνική κοινωνία, την οικονομία,  το κράτος και τις πολιτικές δυνάμεις όπως είχαν διαμορφωθεί στις παραμονές του πολέμου. Για τους πρόσφυγες και τον Εθνικό Διχασμό, για τη δικτατορία των Γεωργίου – Μεταξά, τέτοια. Μετά μπορούμε να περάσουμε στην κατοχή στην Ελλάδα και την Ευρώπη, την αντίσταση, την απελευθέρωση, το Δεκέμβρη και ούτω καθεξής»

Πολλές, υπό το πρόσχημα της ζέστης, έχουν καταργήσει το μεσοφόρι…

Είναι γυναίκες που αρέσκονται πολύ να προκαλούν.  Έχουν λευκή και απαλή επιδερμίδα, είναι όλες με υποβλητικές καμπυλότητες …  και μάτια … γεμάτα ηδονισμό … Αρέσκονται … σε μια πολυτέλεια νεοπλουτική, στα φαγητά με παχιές σάλτσες …  στις πολύ δυνατές μυρωδιές και στις θορυβώδεις διασκεδάσεις, τις γεμάτες σπάταλη και χυδαία χαρά … καπνίζουν με ηδονή και αγαπούν να είναι διαρκώς άνεργες και να φλυαρούν.  Δεν έχουν πάνω τους καμία αρχοντιά … Δεν είναι “κυρίες”. Είναι θηλυκά. Το κλίμα της Ανατολής της έκανε μαλθακές, σαρκώδεις και φιλήδονες … Πολλές, υπό το πρόσχημα της ζέστης,  έχουν καταργήσει το μεσοφόρι, όταν δε περπατούν μέσα στον ήλιο οι γραμμές του σώματος των διαγράφονται καθαρά μέσα από τα φουστάνια. Με γυμνούς λαιμούς, με γυμνά μπράτσα … προκαλούν την προσοχή που  ανοίγει το στόμα και ξυπνούν αιφνίδιους πόθους … Κάπου κάπου βλέπει κανείς μερικές νεαρές γυναίκες ντυμένες με διακριτική κομψότητα, με βλέμμα που κοιτάζει από ψηλά, με βάδισμα αργό και περήφανο … είναι αυτές,  οι Αθηναίες. Αλλά εκτοπισμένες.

Πρόσφυγες 1946-49

(Από τον «Ερμή»)

«Το προσφυγικό κύμα προς τις πόλεις πως δημιουργήθηκε;»

«Η μετακίνηση άρχισε αυθόρμητα. Στην αρχή έφυγαν όσοι φοβόντουσαν αντεκδικήσεις από τους αντάρτες ή δεν μπορούσαν να επιβιώσουν στα χωρά τους, επειδή είχαν κιόλας υποστεί κάποια σοβαρή ζημιά, για παράδειγμα το κάψιμο του σπιτιού τους. Το Δεκέμβρη του 1946 υπήρχαν δεκαπέντε χιλιάδες πρόσφυγες και τον Ιούλιο του 1947 είχαν φτάσει τις εκατόν είκοσι πέντε χιλιάδες. Στη συνέχεια η αύξηση του αριθμού ήταν δραματική, γιατί άρχισε να εφαρμόζεται από το στρατό το μέτρο της αναγκαστικής συστηματικής εκκένωσης των ορεινών χωριών, ώστε να μην έχουν οι αντάρτες τροφοδοσία, στρατολογία και πληροφορίες. Τον Ιανουάριο του ’48 οι πρόσφυγες είχαν φτάσει τις τετρακόσιες εξήντα και τον Μάιο του ’49 τις εξακόσιες ογδόντα χιλιάδες»

«Απάτριδες» γεννημένοι στην Ελλάδα – Αφηγήσεις Ελλήνων που απέμειναν στην Τασκένδη

Από παλαιότερη εκδήλωση για παλιννοστούντες. Φωτογραφία αρχείου: ΜΟΤΙΟΝ ΤΕΑΜ/ΒΕΡΒΕΡΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ.

ΤΑΣΚΕΝΔΗ. Στη ρωσική γλωσσά υπάρχει μια ελληνική λέξη apatrid «апатри́д», από την αρχαιοελληνική άπατρις, που σημαίνει άνθρωπος χωρίς ιθαγένεια. Κατ΄ ειρωνεία της μοίρας του Ελληνισμού, στην Κεντρική Ασία, στην πόλη Τασκένδη του Ουζμπεκιστάν, μένουν ακόμα Έλληνες – πολιτικοί πρόσφυγες του ‘49, που παραμένουν απάτριδες, χωρίς ιθαγένεια.

Είναι Ελληνόπουλα που πέρασαν πεζή και ξυπόλυτα από τα βουνά της Μακεδονίας και της Ηπείρου στις τότε “λαϊκές δημοκρατίες” για να αποφύγουν τις δραματικές συνέπειες του εμφυλίου πολέμου.