Η αφήγηση του Μιλτιάδη Πορφυρογένη για τον Εμφύλιο

Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης σχημάτιζε, μαζί με τον Κώστα Καραγιώργη και τον Πέτρο Κόκκαλη, τη λαμπρή  τριάδα των αστών με τις εξαιρετικές ικανότητες, οι οποίοι έθεσαν τον εαυτό τους στην υπηρεσία της «εργατικής τάξης», δηλαδή του ΚΚΕ. Ο Πορφυρογένης, όπως και ο Καραγιώργης, είχε μια στενή φιλική σχέση με τον Ζαχαριάδη, η οποία κράτησε ως τον πρόωρο θάνατό του. Το θέμα της της ανάρτησης είναι  μια μεγάλη αφήγηση του Πορφυρογένη, όπως την κατέγραψε ο Γιώργος Βοντίτσος – Γούσιας στο βιβλίο του «οι αιτίες για τις ήττες, τη διάσπαση του ΚΚΕ και της ελληνικής Αριστεράς», τόμος Β’, σελ. 139-160. Ο Πορφυρογένης ήταν ο ίδιος συμμέτοχος – πρωταγωνιστής των γεγονότων τα οποία αφηγείται, συνεπώς η μαρτυρία του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ωστόσο ο αναγνώστης πρέπει να λάβει υπόψη ότι η αφήγηση δίνεται από δεύτερο χέρι, μέσω του Γούσια. Συνεπώς υπάρχει πάντοτε το ενδεχόμενο της μεταφοράς των απόψεων του Γούσια στον Πορφυρογένη. Προσωπικά δεν κλείνω προς αυτό το ενδεχόμενο, αλλά ποτέ δεν μπορεί να είναι κανείς σίγουρος. Σε κάθε περίπτωση η αφήγηση διατηρεί τη σημασία της, ως ντοκουμέντο ανάλυσης των γεγονότων από τη «συνεπή» ζαχαριαδική οπτική. Η συνάντηση Πορφυρογένη – Γούσια έγινε στην Αθήνα,  μετά το 20ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Φεβρουάριος και Μάρτιος 1956) όταν ο Ζαχαριάδης είχε ήδη καθαιρεθεί και οι ζαχαριαδικοί (μεταξύ τους, οι δύο συνομιλητές) προέβλεπαν πως θα είχαν την ίδια τύχη.
Περιληπτικά, η αφήγηση του Πορφυρογένη:

Οι σοβιετικοί ήταν υποκριτές: από τη μια συμφωνούσαν με τη γραμμή μας και απ’ την άλλη οργάνωναν φραξιονιστική ομάδα με δικά μας στελέχη. Η επέμβαση (σημ: για την καθαίρεση του Ζαχαριάδη) είναι πρωτοφανής και παράνομη. Η ηγεσία του ΚΚΕ είχε δείξει προσήλωση θρησκευτικής ευλάβειας απέναντι στην ΕΣΣΔ και τη βοήθησε με θυσία των συμφερόντων του ελληνικού λαού και του ελληνικού κινήματος.

Για το γράμμα του Ζαχαριάδη (για τον πόλεμο του 1940) γίνεται παραχάραξη, αφού ο Ζαχαριάδης δήλωσε υποστήριξη στον πόλεμο που έκανε η χώρα και όχι στον Μεταξά. Για την μη-κριτική από τον Ζαχαριάδη των λαθών της πρώτης Κατοχής και της Βάρκιζας στην 12η Ολομέλεια του 1945, θέλουν να κρύψουν ότι η σοβιετική ηγεσία μας ώθησε σ’ αυτά τα λάθη: ο Ρούσος και η ηγεσία έκαναν αυτό που τους παράγγειλαν οι σοβιετικοί (σημ: αντί να κρατήσουμε συνεπή γραμμή απέναντι στην Αγγλία και τον Παπανδρέου, στο Λίβανο) Φταίω που άκουσα το Ρούσο και έχοντας πίστη στους σοβιετικούς  υπόγραψα τη συμφωνία του Λιβάνου. Δεν ήξερα ότι ο Ρούσος είχε συναντηθεί με τον Σαλά και του έδωσε οδηγίες να κινηθούν μετά την ίδρυση της ΠΕΕΑ (σημ: αναφέρεται στην ανταρσία της ΑΣΟ στη Μέση Ανατολή)  Η ηγεσία του βουνού κατάγγελνε τη συμφωνία, αλλά έφτασε η σοβιετική αποστολή (Ποπώφ και Τσερνίτσεφ) και το ΠΓ του ΚΚΕ συμφώνησε να πάρει  μέρος το ΕΑΜ στην κυβέρνηση, παρά τις αποφάσεις  όλων των άλλων σωμάτων του ΚΚΕ, του ΕΑΜ και της ΠΕΕΑ. Επειδή αυτό επέβαλαν οι σχέσεις ΕΣΣΔ και Αγγλίας.

Έτσι ο Ζεύγος υπόγραψε και στην Καζέρτα. Έτσι, μετά το μήνυμα του Δημητρόφ (σημ: ότι δεν μπορεί να δοθεί βοήθεια στον ΕΛΑΣ), οι Σιάντος και Παρτσαλίδης υπόγραψαν πανικόβλητοι τη Βάρκιζα. Οι σοβιετικοί δεν βοήθησαν τον ΕΛΑΣ ούτε με μια σφαίρα, αντίθετα η αποστολή των Ποπώφ – Τσερνίτσεφ ήταν να συγκρατεί την ηγεσία του ΚΚΕ και να την υποχρεώνει να δέχεται τις απαιτήσει των Άγγλων. Εμείς, τυφλωμένοι από την αγάπη προς την ΕΣΣΔ, δε βλέπαμε τη ζημιά που γινόταν στο ελληνικό κίνημα. Η Σοβιετική Ένωση αντί να αναγνωρίσει την ΠΕΕΑ, αναγνώρισε τον βασιλιά. Οι σοβιετικοί υλοποιούσαν σχετικές αιτήσεις των Άγγλων.

Χωρίς την επέμβαση των σοβιετικών (σημ: προς το ΚΚΕ) μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε μια κατάσταση εσωτερικά το λιγότερο σαν της Γαλλίας. Με αναγνώριση Εθνικής Αντίστασης, χωρίς αγγλική κατοχή, χωρίς Δεκέμβρη. Η τότε ηγεσία του ΚΚΕ αγνόησε και πρόδωσε το Κόμμα και το κίνημα.

Η ηγεσία του ΚΚΣΕ με τον Στάλιν ήταν επαναστατική  μαρξιστική – λενινιστική. Έκανε όμως λάθη στην εξωτερική πολιτική και στις σχέσεις με τα ΚΚ, παρεξηγώντας τη σχέση γενικού και μερικού. Αντιμετώπισε τα ΚΚ σαν τμήμα της, που εφάρμοζαν τη δική της πολιτική και έφτασε στις επεμβάσεις και στην οργάνωση φραξιονισμών. Αυτό προκάλεσε ζημιές στα ΚΚ πριν τον πόλεμο και μετά απ’ αυτόν. Ο Χρουστσόφ εκπροσωπεί πια τον μεγαλορούσικο σωβινισμό και τη συναλλαγή με τον ιμπεριαλισμό. Δείγμα, η επέμβαση το ΚΚΕ και η συναλλαγή με τον καπιταλιστικό κόσμο.

Το μερικό, τα ΚΚ, έκαναν λάθη. Λάθος κατανόησαν και εφάρμοσαν τον διεθνισμό (σημ: με την τυφλή υπακοή στο ΚΚΣΕ) Έτσι και η ηγεσία του  ΚΚΕ (1941-45) εκτέλεσε τυφλά υποδείξεις του ΚΚΣΕ που δεν ανταποκρίνονταν στο συσχετισμό των δυνάμεων και οδήγησαν στην προδοσία του Εαμικού κινήματος και  σε ζημία του παγκόσμιου κινήματος (Στο σημείο αυτό γίνεται ανάλυση των σχέσεων της ΕΣΣΔ με τις δυτικές δυνάμεις πριν και κατά τη διάρκεια του Β’ΠΠ). Οι υποδείξεις της Σοβιετικής Ένωσης αποπροσανατόλισαν την ηγεσία του ΚΚΕ, η οποία φέρει τη βασική ευθύνη γιατί δεν αντιλήφθηκε τη δύναμη του Εαμικού κινήματος και επειδή το πρόδωσε.

Η δήθεν ανωμαλία στην καθοδήγηση Ζαχαριάδη ουσιαστικά είναι η αποφυγή της αλήθειας για την Κατοχή και τον Εμφύλιο. Κρύβουμε την ευθύνη των σοβιετικών, η εξυπηρέτηση των οποίων καθόριζε τη δική μας πολιτική και μας οδήγησε σε τόσες συμφορές (Αναφέρονται παραδείγματα, όπως η καταγγελλόμενη θέση Ζαχαριάδη στη 12η Ολομέλεια για τον «άξονα με τους δύο πόλους, που βασιζόταν σε πατριωτική και διεθνιστική αντίληψη. Γίνεται αναφορά στη συνάντηση του Ζαχαριάδη με τον Στάλιν και το «άδειασμα» εκ μέρους του του Δημητρώφ, με την άποψη ότι «έπρεπε να πολεμήσουν έξω από την Αθήνα και να μην παραδώσουν τα όπλα». Παράλληλα ειδοποιούν τον Ζαχαριάδη για «ύπαρξη πράκτορα» στην ηγεσία του ΚΚΕ)

Οι σοβιετικοί αποτίναξαν την ευθύνη τους με μετατροπή των οδηγιών τους σε λάθη του ΚΚΕ και με την ύπαρξη του πράκτορα. Ο Ζαχαριάδης τα κατάπιε αυτά, όπως όλοι μας.

Για την αποχή από τις εκλογές του 1946 και τις κατηγορίες στον Ζαχαριάδη: ήταν τακτικό λάθος (σύμφωνα με τα όργανα του ΚΚΕ) αλλά όχι καθοριστικό για τον Εμφύλιο. Το ΚΚΕ έκανε το παν για να αποφύγει τη ρήξη, αλλά τελικά το δίλημμα ήταν ή εξαφάνιση ή αντίσταση. Προϋπόθεση για το δεύτερο ήταν η βοήθεια (σημ: προς το ΚΚΕ). Ο Ζαχαριάδης το έθεσε και όλα τα ΚΚ, συμπεριλαμβανομένου του ΚΚΣΕ, το υποσχέθηκαν και ενθάρρυναν τη δημιουργία της ΠΔΚ.

Ο αγώνας ξεκίνησε και έγιναν λάθη, όπως ο μη σωστός προσανατολισμός των πόλεων, η ανάθεση της ηγεσίας στον Βαφειάδη, η μη λύση των εφεδρειών και του εφοδιασμού της Νότιας Ελλάδας. Αλλά ο ΔΣΕ ανδρώθηκε και έδωσε μεγάλες μάχες. Οι υποσχέσεις για βοήθεια, όμως, δεν εκπληρώθηκαν, με διάφορες δικαιολογίες. Αν παίρναμε βοήθεια θα μέναμε και θα επιβαλλόμασταν. Ο Ζαχαριάδης το είπε, αν από το 1946 γνωρίζαμε ότι δεν θα έχουμε υποστήριξη δεν θα αρχίζαμε τον αγώνα. Θέλαμε μόνο οπλισμό και τρόφιμα. Η διακήρυξη του Ζαχαριάδη τους πείραξε,  ο Στάλιν συμφωνούσε μαζί του, αλλά τώρα που τα βρήκαν με τον Τίτο θέλουν να τα φορτώσουν όλα στο Ζαχαριάδη και στο ΚΚΕ.

Τα γεγονότα της Τασκένδης και η βίαιη ανατροπή της ηγεσία του ΚΚΕ έχουν άλλες αιτίες. Ο Καρτάλης μου είπε πως η Ελλάδα απαίτησε διάλυση του ΚΚΕ και δίωξη της ηγεσίας του και να παραμείνει η ΕΔΑ. Αντάλλαγμα η ανάπτυξη των οικονομικών και πολιτιστικών σχέσεων. Ο Καρτάλης «βρήκε κατανόηση». Βλέπω ότι η συμφωνία προχώρησε. Διώχτηκε η ηγεσία, θα επακολουθήσει η διάλυση του παράνομου ΚΚΕ (σημ: το δεύτερο ίσως είναι προσθήκη του Γούσια). Ο Ζαχαριάδης είχε μια τάση ανεξαρτησίας, δεν υποτάσσονταν στις θελήσεις τους. (Στο σημείο αυτό γίνεται αναφορά στα λόγια και τις πράξεις του Χρουστσόφ και ακολουθεί μια με το ζόρι αισιόδοξη πρόβλεψη για το μέλλον του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος. Ακολουθεί αναφορά στον Κολιγιάννη και συζήτηση για εσωκομματικά θέματα, στη νέα κατάσταση. Το κεφάλαιο κλείνει με σύντομη αναφορά σε συναντήσεις με τον Πορφυρογένη, ως το θάνατό του και με την υψηλή εκτίμηση που είχε ο Ζαχαριάδης γι’ αυτόν).

*

*

Βιογραφικά και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία για τον Πορφυρογένη: http://anasintaxi.blogspot.gr/2008/05/1918-55.html

και

http://sotirisbotas.blogspot.gr/2015/03/blog-post_74.html

*

Όσοι το βρίσκουν πιο εύχρηστο μπορούν να διαβάσουν τα παραπάνω σε μορφή pdf:

https://parapodas.files.wordpress.com/2014/12/gousias-b-parapoda.pdf