Ο Ναπολέων Ζέρβας μετά τον ΕΔΕΣ

Στις 16 Ιανουαρίου 1945 ανακοινώθηκε η αποστράτευση του ΕΔΕΣ. Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας  ο Ζέρβας ανακοίνωσε τη δημιουργία  του Εθνικού Κόμματος Ελλάδος. Με αυτόν τον τρόπο προσπάθησε  να μπει στην πολιτική σκηνή, ως πολιτικός ηγέτης, όπως ήθελε πάντα. Το Εθνικό Κόμμα κατάφερε να εκλέξει μερικούς βουλευτές στις εκλογές του 1946 και τον ίδιον το Ζέρβα, ως βουλευτή Ιωαννίνων. Η είσοδός του στην πολιτική δεν ήταν τόσο  πετυχημένη όσο θα περίμενε ο ίδιος. Η ένταξή του στο μοναρχικό στρατόπεδο τον έφερε σε άνισο πολιτικό ανταγωνισμό με τις παραδοσιακές και έγκυρες πολιτικές μοναρχικές δυνάμεις, ενώ ταυτόχρονα τον εγκατέλειψαν δικά του σημαντικά στελέχη, όπως ο Πυρομάγλου, ο Πετιμεζάς  και άλλοι, που παρέμεναν στο δημοκρατικό χώρο.

Η Συμφωνία της Ροβέλιστας

Ακόμα δεν είχαν χαλάσει οι σχέσεις με τον ΕΛΑΣ, αν και πάντα υπήρχαν μικροεντάσεις. Μάλιστα το Δεκέμβρη του 1942 υπογράφτηκε  στη μονή Ροβέλιστας στην Άρτα ένα  σύμφωνο συνεργασίας ανάμεσα στον ΕΛΑΣ που εκπροσωπούσαν ο Άρης Βελουχιώτης και ο Τάσος Λευτεριάς  και στον ΕΔΕΣ που εκπροσωπούσαν ο Ναπολέων Ζέρβας και ο Κομνηνός Πυρομάγλου, παρουσία του Γουντχάουζ. Ήταν μία συμφωνία τόσο καλή, που δεν θα μπορούσε να είναι αληθινή.

Πάσχα, 1947

Βρετανικά πλάνα (PATHE) από στρατώνες και από Αθήνα. Πρωταγωνιστούν από κυβερνητικής πλευράς στο τσούγκρισμα των αυγών οι υπουργοί Στράτος και Ζέρβας. Κάπου εμφανίζεται σε δεύτερο πλάνο και ο Παπάγος, ο οποίος, αν δεν κάνω λάθος, ήταν τότε στρατιωτικός σύμβουλος των Ανακτόρων.

Αν εξαιρέσουμε κάποια δευτερεύοντα στοιχεία (τα αρνιά σήμερα είναι πιο βαριά και οι σούβλες είναι μεταλλικές και ουχί ξύλινες) οι ομοιότητες με τους σύγχρονους εορτασμούς είναι προφανείς και η αισιοδοξία κυριαρχεί. Άλλωστε, την άνοιξη του 1947 κανένας δεν μπορούσε να διανοηθεί αυτά που θα ακολουθούσαν τα επόμενα δυόμιση χρόνια.

Ζέρβας – Βελουχιώτης: η συμφωνία της Ροβέλιστας

(Από τον «Ερμή»)

«Δεν είχαν χαλάσει ακόμα οι σχέσεις με τον ΕΛΑΣ;»

ΕΔΕΣ

(Από τον «Ερμή»)

«Εσείς ήσασταν στον ΕΛΑΣ, αλλά αντάρτικο έκανε και ο ΕΔΕΣ…»

Ο Ερμής χαμογέλασε.

«Ο ΕΔΕΣ, δηλαδή ο Εθνικός Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος, ξεκίνησε σαν πολιτική κίνηση. Υπήρχε μάλιστα από το 1937, με διοικούσα επιτροπή τους Σταματόπουλο, Σπαή και Ζέρβα και είχε ως σκοπό την ανατροπή της βασιλικής δικτατορίας Μεταξά. Είχε ιδρυθεί με εντολή του Πλαστήρα, που βρισκόταν εξόριστος στη Γαλλία, μέσω του Κομνηνού Πυρομάγλου. Υπήρχε λοιπόν μια υποδομή από το παρελθόν στις 9 Σεπτεμβρίου 1941, όταν με πρωτοστάτη τον Ζέρβα επανιδρύθηκε ο ΕΔΕΣ, ο οποίος είχε καταφέρει να μυήσει περίπου τετρακόσιους αξιωματικούς»

Η μάχη της Μενίνας

Γιάννης Αθανασόπουλος

Η μάχη της Μενίνας έλαβε χώρα την 17η-18η Αυγούστου 1944, κατόπιν διαταγής του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής. Οι δυνάμεις της Χ Μεραρχίας του ΕΔΕΣ, με διοικητή τον Συνταγματάρχη Βασίλειο Καμάρα έφεραν εις πέρας και με απόλυτη επιτυχία μια δύσκολη αποστολή, που τους ανέθεσε ο Ναπολέων Ζέρβας.

Η έκθεση του Ζέρβα για τον Γοργοπόταμο

Τμῆμα Συνοπτικῆς Ἐκθέσεως ποὺ κατέθεσε ὁ Ν. Ζέρβας στὸ Ὑπουργεῖον τῶν Στρατιωτικῶν τὸ 1949:

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΕΚΘΕΣΙΣ 

Μετὰ τινῶν στοιχείων τῆς ὀργανώσεως Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως ὑπὸ τὴν ἐπωνυμίαν Ἐθνικὸς

Δημοκρατικὸς Ἑλληνικός Σύνδεσμος “ΕΔΕΣ” καὶ τῶν Ἐθνικῶν Ὁμάδων Ἑλλήνων Ἀνταρτῶν

“ΕΟΕΑ”  τοῦ ΕΔΕΣ.

Πρὸς

Τὸ Ὑπουργεῖον Στρατιωτικῶν

ΕΝΤΑΥΘΑ

Διὰ τοῦ ἀναγκαστικοῦ νόμου 844/948 προβλέπεται ἡ διαδικασία τῆς ἀναγνωρίσεως τῶν κατὰ τὴν κατοχὴν Ὀργανώσεων Ἐθνικῆς Ἀντιστάσεως καὶ τῆς δράσεως ἐκάστης τῶν ὀργανώσεων τούτων καὶ τῶν μετασχόντων εἰς ταῦτας.

Διακρίνονται διὰ τοῦ ἂνω Νόμου δύο στάδια τοιαύτης ἐνεργείας. Ἦτοι πρῶτον στάδιον περιλαμβάνον τὴν ἀναγνώρισιν τῶν Ὀργανώσεων (Άρθρον 6ον) καὶ δεύτερον τοιοῦτον περιλαμβάνον τὴν ἀναγνώρισιν τῆς δράσεως τῶν μετασχόντων εἰς ταύτην (άρθρον 7ον).