Με την κριτική, νηφάλια, ανθρωποδιεισδυτική ματιά του απόντος, αλλά «ωσεί παρόντος» Κωστή Παπαγιώργη, στα ιστορικά συμβάντα και στους πρωταγωνιστές του «αντινομικού Εικοσιένα.»
«Στόχος μου είναι να καταλάβω και να εξηγήσω γιατί τα πράγματα εξελίχτηκαν με τον τρόπο που εξελίχτηκαν και πώς συνδέονται μεταξύ τους…»
«Το σημαντικό είναι να μάθεις πρώτα τα γεγονότα. Μετά μπορείς να τα διαστρεβλώσεις κατά το δοκούν.»
Με αφορμή το βιβλίο του Νικηφόρου Διαμαντούρου, «Οι απαρχές της συγκρότησης του σύγχρονου κράτους στην Ελλάδα».
Του Κωστή Παπαγιώργη
(Περιοδικό «Άρδην», τ. 37, Σεπτ. 2002) Συνέχεια ανάγνωσης «Κωστής Παπαγιώργης: Η Επανάσταση του 1821 και οι «εκσυγχρονιστές» «
Αδελφέ Θυμήδη (Ξάνθε),
Δεν ηξεύρω δια τι περιωρίσθης εις τον ορίζοντά σου, και άλλο δεν ηξεύρεις πλέον να συμβουλεύεις τον Δικαίον να μην ορμά κατά τη συνήθειάν του και άλλα κουραφέξαλα. Ο Δικαίος, φίλε, έκαμεν ως επροστάχθη’ τα δανείσματα (γράμματα) έγειναν προς τα σύννεφα (τους Φιλικούς) από μέρους της βροχής (της Αρχής της Φιλικής). Αυτά βιαζόμενα επολλαπλασιάσθησαν’ τι θέλεις η ευγενεία σου; Να μην ακουσθή μικρός καν δούπος; Οι φρόνιμοι πρότερον σκέπτονται ταύτα, και ύστερον αποφασίζουν, και εις τας αποφάσεις μένουν σταθεροί. Θαυμάζω πόθεν η βραδύτης του σεβαστού Καλού (Αλέξανδρου Υψηλάντη) και δεν εφάνη μέχρι τούδε εις το Ν.2 (την Πελοπόννησο). Περιμενόμενος από πολλού καθώς υπεσχέθη και διέταξεν εις το Ν.104 (Ισμαήλι), εγώ εξετέλεσα τας διαταγάς αυτού και τα πρακτικά μου οπωσούν και προ ολίγων ημερών, και τώρα εν εκτάσει γενικώς προς τους κυρίους (τους αρχηγούς της Φιλικής). Το παν της πραγματείας μας επληρώθη. Οι πρόθυμοι (οι Ρωμιοί) ενταύθα και εις Ν.20 (τα Γιάννενα) και Ν.26 (Ρούμελη), ίστανται κεχηνότες, ως και οι δυστυχείς (αρχιερείς) και οι εκδικητικοί (οι προεστοί του Μωριά) μας διέταξαν βριαρέως (στρατηγούς). Εφρόντισαν και ικανά υποδήματα (χρήματα), εδάνεισαν (έγραψαν) και προς ους έδει, ως προέγραψα, στείλαντες τζιράκια (αποστόλους) εις ευταξίαν των πραγμάτων, και συντόμως ειπείν, έχουν τα ώτα αναπεπταμένα προς την ηχώ αυτού. Αλλά τι δυστυχία εις τους αθλίους προθύμους! Εν ω ελπίζομεν να ίδωμεν ενταύθα τον Καλόν (Αλέξανδρο Υψηλάντη), όσον τάχιστα, και εβιαζόμεθα, μανθάνομεν ότι έτι χρονοτριβεί εις το νούμερόν του (την κάθοδό του). Συνέχεια ανάγνωσης «Φίλε, ο καιρός παρέρχεται, και δεν προσμένει την εδικήν μου και εδικήν σου αργοπορίαν»
Η μελαγχολία και η απογοήτευση για την Ελλάδα ως σύγχρονο κράτος χρονολογούνται από τις πρώτες στιγμές της ύπαρξης της. Πόσοι και πόσοι αγωνιστές ή παράγοντες του 1821 (ακόμα και ο Μακρυγιάννης) έχουν γράψει πικρά λόγια γι’ αυτό που προέκυψε από την Επανάσταση του 1821… Αλλά, αυτή είναι η μια όψη του νομίσματος, υπάρχει και η άλλη. Μας τη δείχνει ένα γράμμα σταλμένο από το Γαλάτσι της Ρουμανίας, στα 1836. Αποστολέας είναι ο παλιός της Φιλικής Εταιρείας Αθανάσιος Ξόδιλος (1780-1846) και παραλήπτης ο εκ των ιδρυτών της Φιλικής Εμμανουήλ Ξάνθος (1772-1852).
Α! Άριστέ μοι και ακριβέ’ ας μη μελαγχολώμεν, ας μη βαρυγνωμώμεν, και ουδόλως ας μην ασχάλλωμεν. Ελληνική σημεία κυματεί εις όλον τον κόσμον, Ελλάς ήρχησε να υπάρχει εν μέσω των δεδοξασμένων λαών. Πρέσβεις της εις όλας τας μεγάλας του κόσμου πόλεις. Πρόξενοι και υποπρόξενοι και εις τους παραμικρότερους του εχθρού λιμένας…
Αυτό.
(Το απόσπασμα της επιστολής από το βιβλίο του Κωστή Παπαγιώργη για τον Εμμανουήλ Ξάνθο. Η μαθητική φωτογραφία, λίγο μετά την Κατοχή, στην Πύλο)
Σημειώσεις για τον Εμφύλιο 