Όταν γύρισε ο Βαφειάδης: Μια άγνωστη στιγμή της Αριστεράς

Μια ιστορική φωτογραφία. Ο Μάρκος Βαφειάδης (στο κέντρο με την πλούσια κόμη) με την ηγεσία του ΚΚΕ όταν επέστρεψε στην Ελλάδα το 1983. Διακρίνονται από δεξιά Κώστας Τσολάκης (με την πλάτη), Γιώργης Τρικαλινός, πίσω του ο Χαρίλαος Φλωράκης και μπροστά τους ο νεαρός τότε Σπύρος Χαλβατζής, ενώ πιο πέρα ο Μίκης Θεοδωράκης και πίσω του δεξιά ο Μίμης Ανδρουλάκης, τσουγκρίζουν τα ποτήρια με το τσίπουρο υποδεχόμενοι τον πρώην ανώτατο στρατιωτικό διοικητή του ΔΣΕ που επέστρεψε από την Σοβιετική Ένωση.  

Η συνομιλία του Θόδωρου (Αλέκου) Παπαπαναγιώτου με τον Φοίβο Οικονομίδη

(Στη φωτογραφία: Ρούσος, Ιωαννίδης, Μπαρτζιώτας)

Η συνομιλία του Αλ. Παπαπαναγιώτου με τον ιστορικό Φοίβο Οικονομίδη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΑΝΤΙ τευχ. 177, 178 & 180

Επιμέλεια: grenade

Οι απόρρητες οδηγίες στον Μάρκο Βαφειάδη

Την άνοιξη του 1947 οι αποφάσεις για γενικευμένο Εμφύλιο, εξαναγκασμένες κυρίως από την τυφλά εκδικητική όσο και πολιτικά ανόητη «Λευκή Τρομοκρατία», αλλά και τον τυχοδιωκτισμό του Ζαχαριάδη, όχι μόνο είχαν παρθεί, αλλά και η επεξεργασία τους είχε προχωρήσει πολύ. Έτσι, ο Ελληνικός Στρατός ετοιμαζόταν για εκκαθαριστικές επιχειρήσεις  («Τέρμινους») ενώ ο Δημοκρατικός Στρατός καθόριζε την στρατηγική και την τακτική του. Οι «απόρρητες οδηγίες» του Ζαχαριάδη προς τον Βαφειάδη (υπογράφονται και από τον Ιωαννίδη) είναι ένα από τα ντοκουμέντα – κλειδιά, για τη μελέτη εκείνης της περιόδου. 

Αριθμός 91

Μάρκον

Απολύτως εμπιστευτικό

17.4.1947

Σε μια δύσκολη και υπεύθυνη στιγμή, που το λαϊκό κίνημα περνά, βρίσκεσαι επικεφαλής του ΔΣΕ. [Είναι] στιγμή δύσκολη και υπεύθυνη, πρώτο, γιατί το λαϊκό κίνημα της χώρας έχει να αντιμετωπίσει τον αγγλοαμερικάνικο ιμπεριαλισμό, που δίνει βοήθεια στο μοναρχοφασισμό, [και] δεύτερο, γιατί αποστολή του ΔΣΕ είναι να αποκαταστήσει στην Ελλάδα τη λαϊκή δημοκρατική εσωτερική τάξη και εθνική ανεξαρτησία. Η Καθοδήγηση του ΔΣΕ ποτέ δεν πρέπει να ξεχνά τη βασική αυτή αποστολή του ΔΣΕ και κάθε ενέργεια, πολιτική και στρατιωτική, πρέπει να υποτάσσεται σ’ αυτήν την αποστολή.

Δύο είναι τα κεντρικά πολιτικοστρατιωτικά προβλήματα, που έχει να αντιμετωπίσει η ανώτατη καθοδήγηση του ΔΣΕ:

Βαφειάδης – Ζαχαριάδης: συντροφικά μαχαιρώματα, 1948

Είναι πολύ κουραστικό για τον αναγνώστη του διαδικτύου (αλλά και τον παραδοσιακό) να διαβάζει αυτά τα μακροσκελή και στρυφνά κείμενα. Κι αν το κάνει, θα πρέπει να είναι σε θέση να διαβάζει πίσω από τις γραμμές, μεταφράζοντας την ξύλινη κομματική τους γλώσσα – η οποία είναι προφανώς μια άγνωστη γλώσσα, για τους περισσότερους. Επιπλέον, πρέπει να έχει πάντα στο μυαλό του το χρόνο που γράφτηκαν τα κείμενα – και τη θέση των προσώπων στη συγκεκριμένη χρονική συγκυρία. Με λίγα λόγια… τράτζικ. Αν υποθέσουμε όμως ότι τα προηγούμενα ξεπερνιούνται, τα κείμενα αυτά είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα για την κατανόηση μιας ολόκληρης ιστορικής περιόδου. Τουλάχιστον για να καταλάβουμε τον τρόπο που αντιλαμβάνονταν τις ιστορικές εξελίξεις εν τω γενάσθαι οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές τους. 

Γράμμα

του Μάρκου Βαφειάδη

Προς το ΠΓ της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ

Απ’ το κόμμα μας λείπουν, σχεδόν από παράδοση, η εσωκομματική δημοκρατία και οι εκάστοτε καθοδηγήσεις δεν έκαναν ποτές σοβαρή αυτοκριτική των λαθών τους. Κάθε αντίθετη απόπειρα που γίνεται, πνίγεται με τρόπο αντικομματικό. Οι καθοδηγήσεις του Κόμματος αντί να σου ανοίγουν το δρόμο για θαρρετή σκέψη, σου σκοτώνουν τη σκέψη. Έτσι, τα στελέχη μας δεν εκφράζουν καθαρά τη γνώμη τους. Δεν τολμούν να μιλήσουν για βασικά ζητήματα, αντίθετα απ’ ό,τι βάζει η καθοδήγηση. Αυτό το καθεστώς δημιουργεί ένα είδος εκφυλισμού των στελεχών και της κομματικής νοοτροπίας. Ανώτερα στελέχη μας εξαρτούν την ανάδειξη τους απ’ την ανοχή και τη σιωπή. Δημιουργείται το καθεστώς της κολακείας, ποιος περισσότερο θα λιβανίσει αυτό που λέει η καθοδήγηση, και το Κόμμα οδηγιέται σε σοβαρά λάθη. Χαραχτηριστική είναι η περίπτωση της 3ης και της 4ης Ολομέλειας που συνήλθαν το 1947 και 1948. Από το 7ο Συνέδριο και εδώ είχαν μεσολαβήσει σοβαρά γεγονότα. Η πολιτική του κόμματος μας είχε περάσει από εξαιρετικές δοκιμασίες. Δικαιολογημένα περίμεναν τα μέλη και τα στελέχη του Κόμματος, οι εκατοντάδες χιλιάδες οπαδοί του Κόμματος, μια σαφή απάντηση στα γεγονότα αυτά. Μα αυτό δεν έγινε. Ούτε στην 3η ούτε στην 4η Ολομέλεια η καθοδήγηση δεν έθιξε τα λάθη της, μα ούτε έριξε μια ματιά να δει αν υπάρχουν τέτια ή όχι.