ΕΛΑΣ, ΟΠΛΑ

Αφηγήσεις από την Κόκκινη Τρομοκρατία στην Κατοχή (Φενεός)

11

Γράφει ο ΣΑΘ

Αυτή (Φωτ. 1) είναι η μαγευτική λίμνη Δόξα στην ορεινή Κορινθία. Σχηματίσθηκε τεχνητά στα μέσα τής 10ετίας τού ’90, όταν ένα φράγμα τιθάσευσε τον Δόξα, το ποταμάκι που (από κοινού με το συντροφάκι του τον Όλβιο), είχε την πανάρχαια συνήθεια να δροσίζει, μα και συχνά να πλημμυρίζει, την πεδιάδα τού Φενεού (Φωτ. 2). Το χιονισμένο βουνό στο βάθος είναι η Ντουρντουβάνα (Πεντέλεια), παρακλάδι τού Χελμού.

14

Μια ανάσα από τη λίμνη Δόξα, σε υψόμετρο 1600 περίπου μέτρων,  βρίσκεται το εντυπωσιακό ιστορικό μοναστήρι τού «Αγίου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου Φονιά» (Φωτ. 3,4,5).

22

23%ce%b1

23

«Φονιάς», όνομα και πράμα, υπό μία έννοια!…

Πολύ δύσκολα ο σημερινός ανυποψίαστος επισκέπτης τής γωνιάς αυτής της ελληνικής γης, μπορεί να φαντασθεί ότι τα μάτια του βλέπουν και τα πόδια του πατούν έναν τόπο μαρτυρίου. Ότι μόλις 73-74 χρόνια πριν, το πανέμορφο αυτό μέρος ήταν ένας εφιαλτικός κρανίου τόπος. Ένας από τους δυστυχώς πάρα πολλούς που έχει να «επιδείξει» (και που συχνά έχει την τάση να κρύβει) η πολύπαθη σύγχρονη Ελλάδα…

Είναι αναμφισβήτητα τεκμηριωμένο ιστορικά ότι, κατά τη διάρκεια της Κατοχής, το ΚΚΕ, έχοντας θέσει σε εφαρμογή (παράλληλα με την όποια αντίσταση στον κατακτητή) το σχέδιό του να καταλάβει μεταπολεμικά την εξουσία, φρόντισε να διαλύσει βιαίως όλες σχεδόν τις μη φιλοΕΑΜικές αντιστασιακές οργανώσεις (κορυφαία η περίπτωση του Συντάγματος 5/42 του Δ. Ψαρρού) και να ξεπατώσει δεκάδες χιλιάδες Έλληνες (ενεργεία αλλά και δυνάμει) αντιπάλους του, με την αισχρή και εθνικά απαράδεκτη κατηγορία τού «αντιδραστικού», (δηλαδή ουσιαστικά του μη συμπαθούντος το ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΚΚΕ), που βέβαια δεν ήταν καθόλου προδότες. Όποιος δεν ήταν μαζί τους, ήταν θανάσιμος εχθρός τους. Η επίσημη γραμμή (Σιάντος), ήταν απλή: Πας μη ΕΑΜίτης, Γκεσταπίτης!

Δια του λόγου το αληθές:

Τον Αύγουστο του 1944, ο κτηνώδης Θεόδωρος Ζέγγος, (γνωστός και ως ‘Στάθης’ και ‘Τριαντάφυλλος’), ανώτατος υπεύθυνος του ΚΚΕ για την Αργολιδοκορινθία (και όχι μόνον), απευθυνόμενος απολογητικά προς το Π.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ, γράφει:

#Στο μήνα Μάη πήρα από την ΚΕΠΠ [Κομματική Επιτροπή Περιοχής Πελοποννήσου] 4 γράμματα τα οποία έγραφαν «Τώρα που είναι ευκαιρία πρέπει να ξεπατώσουμε την αντίδραση, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως είμαστε επαναστάτες. Λεπίδι-λεπίδι στην αντίδραση». Μ’ αυτό το πνεύμα γράφτηκε και κύριο άρθρο στο «Μωρηά», «Λεπίδι λεπίδι στην αντίδραση».#

«Λεπίδι στην αντίδραση», λοιπόν…

Περισσότερα περί Ζέγγου αλλά και γενικότερα περί της κατοχικής «κόκκινης τρομοκρατίας», μπορείτε να δείτε στον χώρο που μας φιλοξενεί, εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/08/08/gcw-426/

Από τα τέλη τού καλοκαιριού τού 1943, δηλαδή πριν ακόμα εμφανισθούν τα (αμφιλεγόμενα και σε τελευταία ανάλυση δυσώνυμα και μοιραία) Τάγματα Ασφαλείας, η Ελλάδα είχε γεμίσει στρατόπεδα συγκεντρώσεως όπου ως το τέλος τής Κατοχής (αλλά και πέραν αυτής) βασανίσθηκαν απάνθρωπα και εξοντώθηκαν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες συνολικά. Κάμποσοι από αυτούς ήταν πράγματι κατάπτυστοι προδότες που υπέστησαν εκεί «άξια ων έπραξαν». Τη συντριπτική πλειονότητά τους, όμως, την αποτελούσαν οι δυστυχείς «αντιδραστικοί». Ανάμεσά τους πολλές γυναίκες, (κάποιες από τις οποίες βιάστηκαν εκεί κτηνωδώς πριν τελικά εξοντωθούν), καθώς και απολύτως αθώα παιδιά. Μιαν εναργή εικόνα τού τι «παίχτηκε» τα μαύρα εκείνα χρόνια σ’ αυτόν τον βασανισμένο τόπο, παρέχει η κλασική πλέον «Ορθοκωστά» τού αριστερού ακαδημαϊκού Θ. Βαλτινού, αλλά και το πρόσφατο έργο τού Ι. Μπουγά «Αθώων Αίμα».

Μόνο στην Κορινθία, τα θύματα του ΕΛΑΣ και της ΟΠΛΑ το 1943-1944 υπολογίζονται σε χίλια (1000) και πλέον! Πάνω από το 80% των ανθρώπων αυτών, εξοντώθηκαν κτηνωδώς στην περιοχή τού ως άνω μοναστηριού τού Αγίου Γεωργίου Φενεού, στη Στιμάγκα και στο Ελληνοχώρι Κορινθίας. (Δες Ι. Μπουγάς, «Αθώων Αίμα», Πελασγός 2016, τόμος Β΄, σελ. 79).

Μιλάμε για ένα συστηματικό, απεχθές, ειδεχθές, αποτροπιαστικό,  ασύλληπτο ανθρωποσφαγείο…

Οι «ανακρίσεις» και τα βασανιστήρια, (αλλά και καθόλου σπάνιοι βιασμοί γυναικών, ακόμα και από έναν ‘περιορισμένης νοημοσύνης’ καλόγηρο του μοναστηριού…), γίνονταν συνήθως στον χώρο τού μοναστηριού, ενώ οι εκτελέσεις γίνονταν σε διάφορα σημεία γύρω από αυτό, μέσα στο δάσος. Αρχικά τα πτώματα παραχώνονταν ή και εγκαταλείπονταν εντελώς εκτεθειμένα στο ύπαιθρο. Με τον καιρό η κατάσταση έγινε ανυπόφορη. Η μπόχα που ανέδιδαν τα σαπισμένα κουφάρια, και οι μύγες, έπνιξαν τον τόπο. Σκυλιά κουβαλούσαν στα σπίτια τών αφεντικών τους, στα γύρω χωριά, ανθρώπινα μέλη… Ήταν ανάγκη επιτακτική να βρεθεί κάποια λύση. Και βράθηκε.

Τον Απρίλιο του 1944, στη 2η διάσκεψη της Στρέζοβας (Δάφνης) Καλαβρύτων, το ΚΚΕ (Αχιλλέας Μπλάνας) απεφάσισε:

«Πρέπει να κάνουμε έντεχνα εξαφανίσεις προδοτών και αντιδραστικών, να μην παρατηρούνται σκοτωμοί και να μένουν τα πτώματα άταφα, όπως έγινε σ΄ ορισμένα μέρη, πράγμα που το εκμεταλλεύθηκε η αντίδραση.»

Τον επόμενο μήνα, ο στρατοπεδάρχης τού μοναστηριού τού Αγίου Γεωργίου, (ο πρώην χωροφύλακας Γ. Πισογιαννάκης), ζήτησε από τους ντόπιους να του υποδείξουν ένα μέρος κατάλληλο για τον σκοπό αυτόν, την πλήρη εξαφάνιση δηλαδή των πτωμάτων τών εκτελουμένων. Υπεδείχθη ένα βάραθρο στη θέση Κακοβούνι, σε μικρή απόσταση από το μοναστήρι, καθώς ανηφορίζουμε προς (και λίγο πριν φθάσουμε στο) Διάσελο του Κυνηγού, επάνω (σχεδόν) στον σημερινό σχετικά δύσκολον χωματόδρομο που ενώνει τον Φενεό με την Κλειτορία (μέσω Ζαρελίων και Πλανητέρου). Πρόκειται για την (έκτοτε) φρικώδη «Τρύπα» τού Φενεού, που έχει ένα σχετικά πολύ μικρό στόμιο και χρησιμο βάθος 55-60 μέτρων. (Δες σχετικώς Ι. Μπουγάς, ό.π., σελ. 94).

Περισσότερα για την απαίσια αυτή «Τρύπα», (εξαιρετικά διαφωτιστικές φωτογραφίες), δείτε εδώ: http://users.ntua.gr/paneios/tripafeneou.htm

…………………………………………………………………………………………………….

1) #Πριν ανακαλύψουν το βάραθρο οι εκτελέσεις γινόντουσαν λίγο πιο έξω από το Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στην Φενεό, με μαχαίρι κυρίως και τα πτώματα έμεναν σχεδόν άταφα. Εις την στοάν της δευτέρας αυλόπορτας όπως μπαίνωμε είχεν βρύση. Εκεί όταν επέστρεφε από τις εκτελέσεις σφαγές ο σφαγιάς καπετάν Γλυκός έπλενε το μαχαίρι του και το προσωπόν του και τα χέρια του από τα αίματα. Είχε το θράσος να λέγει στους υπόλοιπους κρατούμενους. «Με γέμισαν αίματα κάτι κοτούλες που έσφαζα.» ενοούσε τις γυναίκες που έσφαξε, τις έλεγε κοτούλες. Στην αρχή τους πρώτους κρατούμενους τους έβγαζαν έξω εις την άπλαν του μοναστηρίου. Τους έβαζαν και άνοιγαν το μνήμα τους μονάχοι τους  οι κρατούμενοι, τους έσφαζαν και έβγαζαν άλλους κρατουμένους και τους έθαβαν. Οι θάφτες άνοιγαν πάλι τάφους, τους έσφαζαν και αυτούς. Εναλλάξ και το αυτό βιολί. Αργότερα όπου άλλαξαν τα πράγματα ο ηγούμενος Βασίλειος άνοιξεν νέο υδραγωγείο, δια να φέρει το νερό στο μοναστήρι. Ο διανυγείς αύλαξ, απέδωσε αρκετούς σκελετούς και σαράντα κρανία.#

(Από το βιβλίο: “Οι μνήμες μου για την πατρίδα” –Σωκράτης Δ. Αγγελόπουλος”-Σελ 276).

2) Περισσότερα για το πώς ακριβώς λειτουργούσε το απαίσιο εκείνο ανθρωποσφαγείο, μας μαρτυρεί η Άννα Σταματοπούλου.

#Τα βράχια γύρω στην Τρύπα γεμάτα πιτσιλιές από φρέσκο αίμα. Στην άκρη του βαράθρου το αίμα είχε κάνει μία παχιά κρούστα! Εκεί κοντά στο σημείο σφαγής, υπήρχαν υπολείμματα από ψωμί, τυρί, αυγά. Όπως φαίνεται, οι δήμιοι έκαναν διάλειμμα και έτρωγαν κάτι για να έχουν δυνάμεις να σφάζουν εκατοντάδες αθώων ανθρώπων.

Έχουμε μαζευτεί όλοι γύρο από την Τρύπα και κοιτάμε μήπως διακρίνουμε κάτι. Ακούσαμε τότε μια δυνατή φωνή να έρχεται από το βάθος του βαράθρου. Νομίζω ακόμη πως την ακούω. Η φωνή ήταν τόσο δυνατή που νόμιζες ότι σειόταν το Κακοβούνι.

Ήταν κάποιος ζωντανός. Τον είχαν κτυπήσει με το γλωσσίδι της καμπάνας του Αγίου Γεωργίου και αυτός ζαλισμένος έπεσε μέσα στο βάραθρο πριν προφτάσουν και τον σφάξουν. Την ώρα που πήγαινε ζαλισμένος να πέσει τον κτυπούσαν μαχαιριές. Τώρα βαριά πληγωμένος ζητούσε την βοήθειά μας. Φώναζε απεγνωσμένα και παρακαλούσε «Βγάλτε με αδέρφια, βγάλτε με!  ……. Δεν μπόρεσα να βαστάξω την φρίκη και έπεσα λιπόθυμη………..! Έτρεξα πάλι κοντά στο βάραθρο να ακούσω την φωνή του, να τον αναγνωρίσω… Δεν ήταν όμως ο αδελφός μου…Ήταν κάποιος άλλος δυστυχής από το Άργος, όπως μάθαμε, που ζητούσε βοήθεια.

Φύγαμε έντρομοι χωρίς να μπορέσουμε να του δώσουμε βοήθεια. Ακόμη αισθάνομαι τύψεις. Τρέμαμε από το φόβο των ανταρτών, μήπως κάπου κοντά παραφύλαγαν και μας έπιαναν και τότε θα του κάναμε συντροφιά ζωντανοί στο βάραθρο ή σφαγμένοι….#

(Από τα απομνημονεύματα  της Άννας Σταματοπούλου -Βιβλίο «ΦΕΝΕΟΣ 1944-Η ΓΗ ΤΗΣ ΟΔΥΝΗΣ»)

Ένας από τους απειροελάχιστους που διέφυγαν την εκτέλεση την τελευταία κυριολεκτικά στιγμή, ο Βασίλης Δωρής, διηγείται:

3) #Μας έκλεισαν όλους εις τα υπόγεια του Μοναστηριού, όπου εκρατούντο πάρα πολλοί. Η κατάστασις εκεί μέσα ήτο άθλια: ψείρα, κακό… Ερωτήσαμε τους άλλους τι γίνεται και μας είπαν, ότι κάθε βράδυ διώχνουν δέκα είκοσι δια την Ταξιαρχίαν, ενώ εν τω μεταξύ έφερναν άλλους. Φαίνεται, ότι δεν εκαταλάβαιναν όλοι τα συμβαίνοντα, διότι τα κατάφερναν οι φύλακες τόσον καλά και μυστικά, που δεν ημπορούσες να καταλάβης. Δεν θα ξεχάσω δε την νύχτα εκείνην της 9ης προς την 10ην Ιουλίου, που περάσαμε στα υπόγεια του Μοναστηρίου καπνίζοντες τσάϊ ξερό, δια να μας περνά η πίκρα. Είμαστε τελείως νηστικοί από δύο ημερών.

Εις τας δύο την νύκτα ήλθαν οι φύλακες-δήμιοι κάποιος Δασκαλόπουλος από το Κακούρι της Μαντινείας και ένας Οικονομόπουλος από τα Καλύβια και εφώναξαν 20 ονόματα, μεταξύ των οποίων και εμένα, τον αδερφόν μου Σωτήριον, τον γαμβρόν μου Διαμαντήν, τον Πετρόπουλον, τον Καπετάνιον, την Νεμεάτισσαν Ευσταθίου και άλλους από την Ακράταν και την Κορινθίαν. Ακολούθως μας παρουσίασαν εις κάποιον αξιωματικόν, ο οποίος μας εδιάβασε μίαν αναφοράν με τας υπογραφάς μερικών συγχωριανών μας κομμουνιστών και άλλων κομμουνιστών-στελεχών της περιφερείας μας, του βουλευτού της Π.Ε.Ε.Α., του αρχηγού του εφεδρικού ΕΛΑΣ, του περιφερειακού καθοδηγητού και στο κάτω μέρος φαρδειά πλατειά του Γραβιά, διά της οποίας κατηγορούμεθα ως αντιδραστικοί, διότι διατελέσαμεν εθνικισταί αντάρται, διότι συνεργαζόμεθα  με τους Άγγλους και τα τοιαύτα. Μας διαβεβαίωσεν όμως κυνικώτατα το κάθαρμα αυτό, ότι στον Ταξίαρχο που θα πάμε, θα απολογηθούμε και θα μας απολύσουν, διότι δεν είναι βαρειά η κατηγορία μας. Μετά ταύτα μας ωδήγησαν εις την πύλην του Μοναστηρίου, όπου ένας αγροφύλαξ από τα Καλύβια, ο Νικήτας Σαρματζής, μας έδεσε οπισθάγκωνα έναν, έναν, ενώ ένας άλλος ο Βλάσσης Πρόβος από το Μούλκι, μας εφρούρει κρατών προτεταμένον αυτόματον. Εις ερώτησίν μας, διατί μας δένουν μας απήντησεν: «μη φοβόσαστε παιδιά, επειδή είναι μακρυά η Ταξιαρχία, σας δένουμε όσο είναι νύχτα, δια να μην φύγη κανείς και βρούμε το μπελά μας, άμα φωτίση θα σας λύσουμε». Και έτσι τα ανθρωπόμορφα τέρατα μας έσυραν στο σφαγείον σαν αρνιά.

Μας διέταξαν να βαδίσουμε. Είμεθα 20, εκείνοι δε 7 από τους οποίους εγνώριζα τον Δασκαλόπουλον, τον Οικονομόπουλον, τον Σαρματζήν και τον Πρόβον. Οι άλλοι τρείς σύμφωνα με τα χαρακτηριστικά ήσαν κάποιος Αντώνης (καπετάν κεραυνός) και κάποιος Κωνστ. Γλυκός από το Στόμιον της Κορινθίας. Επήραμε τον δρόμον προς Καλύβια. Εβαδίζαμε σιγά σιγά, διότι είμεθα δεμένοι και ήταν νύκτα. Επεράσαμε νύχτα ακόμη το ποτάμι που τρέχει στους πρόποδας του Χελμού και ξημερώνοντας ανεβαίναμε τον ανήφορο προς το Κακκοβούνι. Εκάναμε πολλές στάσεις διότι είμεθα κουρασμένοι και τελείως νηστικοί. Μερικοί από εμάς το είχαν καταλάβει, ότι μας πηγαίνουν για εκτέλεσι, εγώ δε το έλεγα καθαρά, ότι δεν έχουμε ελπίδα. Μάλιστα όταν εκάναμε στάση επρόσεχα, μήπως μας βάλουν με τα αυτόματα. Ας σημειωθή, ότι δεν μας έλυσαν, όταν εφώτισε απ΄ αυτό δε άρχισαν να υποψιάζωνται όλοι. Αυτά τα σκυλιά όμως έδιναν θάρρος και αυτό βέβαια, δια να βαδίζωμε γρήγορα, δια να γυρίσουν εκείνοι πίσω. Δεν εδίναμε όμως σημασίαν στα λόγια των, εγώ δε προσπαθούσα να λυθώ δια να τους φύγω. Πράγματι το έβαλα βαθειά στο μυαλό μου, ότι πρέπει να κάμω το παν. Επρόκειτο περί ζωής ή θανάτου. Γι΄ αυτό επίεζα συνεχώς τα χέρια μου και σε λίγο κατόρθωσα ν΄ απαλλαγώ από το σχοινί που με είχαν δέσει. Έκρυβα όμως τα χέρια μου κρατώντας τα οπίσω σκεπασμένα με το σακκάκι μου, και ανεζήτουν ευκαιρίαν να φύγω. Ο αδελφός μου με είδε, ότι είχα λυθεί και προσπαθούσε να λυθή και εκείνος, ενώ ο γαμβρός μου δεν ήθελε να πιστεύση, ότι μας πηγαίνουν για εκτέλεση και μας συνεβούλευε να μην φύγουμε, διότι θα ήταν χειρότερα. Με είδαν όμως πριν προφθάσω να το βάλω στα πόδια και με έδεσαν σφιχτότερα και με επρόσεχαν. Τότε πλέον τα έχασα. Ενόμιζα ότι δευτέρα φορά δεν θα μπορέσω να λυθώ, δια να φύγω όπως όπως. Το προσωπό μου είχε γίνει χλωμό και εις μάτην προσπαθούσα να αποδιώξω τον νούν μου από την φρίκην του θανάτου. Όταν αντίκριζα το τεράστιο μαχαίρι, που ήταν κρεμασμένο στη μέση του Θύμιου, με έπιανε ρίγος. Έρριχνα μια ματιά προς τα οπίσω, στα βουνά που περάσαμε, που δεν θα τα ξανάβλεπα και μ΄ έπιανε κρύος ιδρώς.

Ενθυμόμουνα το σπίτι μου, τον μικρόν μου αδερφόν Νίκον, ο οποίος δυστυχώς δεν είχε καλυτέραν από τον Σωτήρην τύχην. Εσκεπτόμουν τα νιάτα μου και την ζωήν μου, που θα την έχανα χωρίς να βλάψω κανένα, τα λόγια των Άγγλων της αποστολής λοχαγών Κέλλα και Φρέϊζερ, που μου έλεγαν, ότι θα με πάρουν Αγγλία, όταν λήξη ο πόλεμος και οι οποίοι τώρα σαπίζουν μαζί με τους ιδικούς μας εις το Κακκοβούνι. Μου εφαίνετο σαν νύχτα, διότι τα μάτια μου είχαν θολώσει. Η αγριότης της φύσεως, η ερημιά, η χαράδρα με τρόμαζαν. Σμήνη από κοράκια επετούσαν επάνω από την χαράδρα, ενώ η ατμόσφαιρα ήταν γεμάτη μυίγες. Ο αδερφός μου προσπαθών να τις αποδιώξη, διότι δεν μπορούσε να τις υποφέρη, ετίναζε το κεφάλι του συνεχώς. Από όλους έβγαιναν βαθείς αναστεναγμοί. Υπό τας συνθήκας αυτάς, ενώ ο ήλιος του Ιουλίου άρχισε να καίη, διότι είχε φθάσει εννέα η ώρα, αναβαίναμε τον ανήφορον του μαρτυρίου. Σε μια στιγμή όμως, ενώ εβαδίζαμε και φαίνεται ασυναισθήτως επίεζα τα χέρια μου, κατάλαβα ότι μπορούσα να λυθώ πάλιν. Το κατόρθωσα να λυθώ, που και τώρα ακόμη μου φαίνεται απίστευτον. Αλλά η Παναγία, που την μελετούσα σ΄ όλον τον δρόμο, μου έδωσε δύναμιν. Ήδη ήμουν έτοιμος να σαλτάρω στον κατήφορο, αλλά αυτά τα παλιόσκυλα με παρακολουθούσαν. Πάντως το είχα πάρει απόφασιν να φύγω οπωσδήποτε και ας με σκότωναν με σφαίρα. Ήταν προτιμότερη η σφαίρα από το μαχαίρι. Έδωσα θάρρος και εις τον αδερφόν μου και του είπα να επιχειρήση να λυθή, δια να φύγουμε μαζί, οπότε ήταν ευκολότερον, διότι θα τους εδημιουργούσαμε σύγχυσιν και ποιος ξεύρει, εάν είχαν τύχην και μερικοί άλλοι, αλλά εκείνος μου απήντησε με πνιγμένη φωνή ότι είναι σφιχτά δεμένος. «Φύγε, μου λέγει, Βασίλη, να προλάβης τον Νίκον, γιατί και εκείνον θα τον πάρουνε, και να πής τα μαντάτα μας». Ηπόρησα πως με τόσο θάρρος μου εμίλησε ο αδελφός μου, διότι τα μάτια του επέταξαν φωτιές. Ήταν φαίνεται οι τελευταίες αναλαμπές του.

Αίφνης και ενώ ψιθυρίζαμε τα τελευταία λόγια με τον αδελφόν μου, μας διέταξαν να σταματήσωμε. Είχαμε φθάσει εις την κορυφήν του Κοκκοβουνίου. Τότε εμείς όλοι εκαθήσαμε χάμω, κάθιδροι όπως είμαστε σαν τα θολωμένα ψάρια. Δύο δήμιοι, ο Θύμιος και ο Σαρματζής φέροντες μαζί των και ένα αυτόματον, άλλαξαν πορείαν στρέψαντες μάλλον προς τα οπίσω. Αμέσως κατάλαβα ότι κάπου εκεί κοντά θα γίνη το πανηγύρι. Δρόμος δεν διακρίνετο διά

να νομίση κανείς ότι εκεί κοντά είναι καταυλισμός και μάλιστα Ταξιαρχίας. Άρχισαν να παίρνουν δύο-δύο με την δικαιολογίαν, ότι θα ανακριθούν και θα γυρίσουν για να πάνε άλλοι και ούτω καθεξής, μέχρις ότου τελειώσουν όλοι. Ο αδελφός μου, ο οποίος παραδόξως, όπως είπα, είχε πάρει θάρρος, βλέπων τα πράγματα, ερώτησε έναν από τους Φρουρούς μας: «συναγωνιστήν εδώ ούτε δρόμο βλέπουμε, ούτε Ταξιαρχία, σαν να μας μυρίζη μαχαίρι». Εκείνος δε απάντησε: «μη φοβόσαστε παιδιά, εδώ είναι γκοτζάμου Ταξιαρχία, θα πάρετε και συσσίτιο»!. Εγώ όμως προσπαθούσα να εύρω την κατάλληλην ευκαιρία να φύγω. Το είχα πάρει απόφαση να τους φύγω, σαν τον Αποστόλην Μπάρλαν από την Φρουσούναν και τον ανάπηρον Παν. Αγγελόπουλον από το Βρούσι της Επαρχίας μας, όπως και το κατάφερα, αλλά υπό συνθήκας δυσμενεστέρας από εκείνους. Γι΄ αυτό είχαμε μείνει σκοπίμως τελευταίοι από όλη τη παρέα μας. Μόνον ο ιατρός Πετρόπουλος είχε προπορευθή. Ήταν ο μακαρίτης ανυπόμονος και επήγε πρώτος, φαίνεται από τη συνήθεια να έρχεται και εις τους αγώνας, που έδωσε στη Σόφια και στο Βελιγράδι πρώτος. Εδώ όμως οι ομοεθνείς συναγωνισταί τον έριξαν εις τον πάτο του βαράθρου. Ο γαμβρός μου με τον συγχωριανόν μας Γεωργ. Καπετάνιον ήσαν όπισθεν μας και εκάθηντο αμίλητοι, διότι ο τόσον αισιόδοξος γαμβρός μου επίστεψε πλέον, ότι δεν ξαναβλέπει τα παιδιά του, αφού δεν έβλεπε να ξαναγυρίζη κανείς από τους πρώτους.

Ήλθε και η σειρά εμένα και του αδερφού μου, ο οποίος ετέθη πρώτος. Μόλις δε απεμακρύνθημεν ολίγον και δεν εφαινόμεθα από τους εναπομείναντας, μας έβαλαν τα πιστόλια εις το κορμί και μας διέταζαν απειλητικά να προχωρήσουμε. Τότε εγώ τους λέω «βρέ συναγωνισταί γιατί μας σκοτώνετε, τι σας εκάναμε; Ανακρίνετέ μας, τουλάχιστον». Εκείνος αντί απαντήσεως μου εβλασφήμησε τα θεία και μου έδωσε μερικά κτυπήματα εις το κορμί με κλάρα ελάτου που κρατούσε για να στηρίζεται, διότι το μέρος ήτο απόκρημνον. Εσκέφθην αμέσως να το βάλω στα πόδια, διότι, όπως είπα, ήμουν λυμένος και έκρυβα τα χέρια μου κάτω από το σακκάκι, αλλά υπήρχε φόβος να σκοτωθώ εις τους βράχους. Έσφιγγα την καρδιά μου κι έριχνα το βλέμμα μου παντού, ο δε αδελφός μου ήταν πράσινος από το φόβο του. Εβαδίσαμε 50-60 μέτρα ακόμη και επήραμε τον κατήφορο προς την χαράδρα, όταν σε μια στιγμή ακούω τον αδελφόν μου να φωνάζη με απελπισίαν :

«αααχ νειάτα μου, σπιτάκι μου, αντίο κόσμε!!!!» (ήτο ηλικίας 27 ετών άγαμος). Φαίνεται ο δυστυχισμένος αντίκρυσε το σφαγείον, διότι και εγώ αμέσως με ένα βλέμμα προς τη χαράδρα, είδα τους δύο δημίους τον Θύμιον και τον Σαρματζήν ακουμπισμένους εις ένα έλατον με τα μανίκια ανασκουμπωμένα και εκάπνιζαν!! Τι αποκτήνωσις Θεέ μου!! Κατά γης δε δύο ανθρώπινα κεφάλια νωπά και πιο πέρα άλλα δύο. Όλο δε το έμπροσθεν των έδαφος κατακόκκινο από τα αίματα. Σώματα δεν είδα διότι, όπως κατάλαβα καθώς και εκ των σχετικών ανταποκρίσεων αποδεικνύεται, τα σώματα τα έριχναν αμέσως εις την τρύπαν, τα δε κεφάλια τα έριχναν, όταν εμαζεύοντο πολλά, δια να μη σκύβουν και τους πονέση η μέση! Από εκείνην τη στιγμή έπαυσα να αισθάνομαι. Το αίμα μου είχε ανέβει στο κεφάλι και το πρόσωπό μου είχε αγριέψει. Αμέσως με μια υπεράνθρωπη δύναμη, που μόνο η Παναγία μπορούσε να μου δώση, χωρίς καλά καλά να το καταλάβω τι έκανα, ετίναξα αστραπιαίως μια δυνατή γροθιά εις το πρόσωπον του συνοδού μου και ερρίφθην στον κατήφορον. Είναι δε τόσον απότομος ο κατήφορος, ώστε ερρίφθην σχεδόν εις το κενόν, το οποίον δεν έλαβα υπ΄ όψει. Πάλη μεταξύ ζωής ή θανάτου! Οι δήμιοι με απεχαιρέτησαν με μερικές πιστολιές και δύο ρυπάς αυτομάτου όπλου και με τη φράσιν «άστε τον, δεν πειράζει, ένας λιγότερος». Το τι έπαθε ο αδελφός μου μετά ταύτα μόνον ο Θεός ξεύρει και θα τους τιμωρήση. Εγώ μόνον, όταν αργότερα συνήλθα, ενόμισα (σαν όνειρο) ότι άκουσα ένα μούγκρισμα του αδελφού μου. Ο γαμβρός μου και ο Γεώργιος Καπετάνιος δεν αποκλείεται να κατάλαβαν, ότι κάποιος από τα δύο αδέλφια έφυγε και ποιος ξεύρει τι τους είπαν αυτά τα βρωμόσκυλα ή τι θα έπαθαν και εκείνοι βασανιζόμενοι. Εγώ έτρεχα με τόσην ταχύτητα, που απορώ, πως δεν έγινα χαλκομανία στα πυκνότατα έλατα.  Το μόνον που έπαθα είναι, ότι έπεσα μέσα εις ένα θάμνον και έσπασα το αριστερό μου χέρι. Αυτό όμως δεν με εμπόδισε να σηκωθώ και να συνεχίσω τον δρόμον μου. Απεμακρύνθην αρκετά από το σφαγείον και τότε κατάλαβα ότι ζώ. Και διά να χάσουν τα ίχνη μου, διότι ενόμιζα ότι με κυνηγούν, έστρεψα πάλιν προς το βουνό, επειδή θα έμπαινα στα χωράφια και θα με έβλεπαν οπότε αλλοίμονό μου! Δεν εστενοχωρούντο βέβαια, που θα γλύτωνε ένας Έλλην, αφού θα εσκότωναν πολλούς συγγενείς μου εις εκδίκησιν, όσον θα επληροφορείτο ο κόσμος τα φρικτά εγκλήματά των

και θα εδυσφημείτο ο αγώνας των. Αφού εβεβαιώθην, ότι με είχαν χάσει πλέον και είχα γλυτώσει από τα νύχια της ΟΠΛΑ εμπήκα μέσα εις ένα φουντωτόν κέδρον, διά να συνέλθω.

        Η καρδιά μου εκτυπούσε δυνατά, ενώ ο ιδρώς έτρεχε ποταμηδόν. Έκανα τον Σταυρόν μου πολλές φορές και συνησθάνθην τι είχε συμβή. Εθυμήθηκα τον αδελφόν μου, τον γαμβρόν μου, που εσφάγησαν και μερικά δάκρυα πόνου έβρεξαν το προσωπόν μου. Έβλεπα τον κάμπο της Φενεού, που είχα περάσει την προηγουμένην, την Τζήρια και τα βουνά της Γκούρας, που όλα ήσαν ένα κομμάτι Ελλάδα και μου εφαίνοντο σαν λυπημένα για το κακό που γίνεται γύρο των. Έβλεπα με τη φαντασία μου τον μικρόν αδελφόν μου Νίκον και ήθελα να κάμω φτερά και να τον γλιτώσω από την σφαγήν, διότι θα εξεδικούντο μέχρι 4ης γενεάς όπως ήταν το πρόγραμμά των.

         Έμεινα εκεί μέχρις ότου ενύχτωσε, οπότε άρχισα να βαδίζω μέσα σε ένα δάσος άγνωστο, άγριο, ξυπόλητος, διότι τα υποδήματά μου έμειναν εκεί που έπεσα, τραυματισμένος στα χέρια και τα πόδια. Από ενωρίς είχα επισημάνει τον τόπο και είχα σχεδιάσει την πορείαν μου που θα ακολουθήσω, δια να φθάσω στο Δούκα το ταχύτερον με οδηγόν τα άστρα του ουρανού. Ευτυχώς που στο δρόμο μου ηύρα ένα καλύβι, όπου έμενε μια γυναικούλα. Την είχα διακρίνει από το παρατηρητήριό μου και μόλις ενύκτωσε επλησίασσα, για να της ζητήσω ολίγο νερό, διότι είχα σκάσει από την δίψα. Η καλή αυτή γυναικούλα, η οποία ονομάζεται Δήμητρα Θανασενάρη και κατοικεί εις το χωρίον «Καλύβια» της Φενεού και εις την οποία εκφράζω δημοσία τας ευχαριστίας μου, μου πρόσφερε άφθονο νερό με ένα τουλούμι κατσικίσιο, ψωμί και προ πάντων με ωδήγησε από πού θα περάσω και πως θα βαδίσω, διά να μην με πιάσουν, διότι αυτά τα σκυλιά είχαν φαγωθή να με συλλάβουν. Με τις καμπάνες και τα τηλέφωνα είχαν κινητοποήσει τα φυλάκιά των. Εν πάση περιπτώσει, βαδίζων όλο νύχτα από βουνό σε βουνό έφτασα μετά 4ήμερον πορείαν εις το χωρίον Κεφαλόβρυσον.

         Ο σκοπός μου ήτο να σώσω τον μικρόν μου αδερφόν Νίκον. Δυστυχώς λόγω της αφαντάστου τρομοκρατίας και η οποία ενετάθη μετά την φυγήν μου, ιδίως μεταξύ των συγγενών μου, λόγω του απειλουμένου αφανισμού του συγγενολογίου μου, ο κόσμος δεν με εξυπηρέτησε. Έστειλα ένα συγγενή μου τον Ανδρέαν Κωστάκην εις το Δούκα δια να πλησιάση τον αδελφόν μου, και αφού του ανακοινώσει τα θλιβερά συμβάντα, να τον πείση παντί τρόπω να φύγη και να έλθη εις αντάμωσίν μου, αφου εγκαταλείψη τα πάντα. Ατυχώς όμως ο δειλός αυτός συγγενής μου εφοβήθη να εισέλθη εις το χωρίον Δούκα, διότι έμενον εκεί αντάρται! Και έτσι εγύρισε άπρακτος, δια να μου προσφέρη και εν ακόμη ποτήριον πίκρας. Δεν είχα όμως εξαντλήσει όλας τας ελπίδας. Εσκέφθην να διαθέσω τότε τα υπολείμματα των δυνάμεών μου και να επιχειρήσω  το τόλμημα να πλησιάσω τον αδελφόν μου, μόνος μου, αφού δεν υπήρχε άλλος τρόπος. Δι΄ αυτό την ερχομένην νύκτα έφθασα εις Δούκα. Ήτο όμως πλέον αργά. Ο Νίκος εκρατείτο εις το Φρουραρχείον, τα πρόβατά μας, τα ζώα μας και όλα τα έμψυχα ήσαν συγκεντρωμένα εις την αυλήν του σπιτιού μας. Άλλος καταπέλτης μου ήλθε τότε. Εσκέφθην να επιχειρήσω κανένα παράτολμον πράγμα, να παίξω όλα για όλα, αλλά ήμουν σωματικόν ράκος, όπως αναφέρω ανωτέρω, και δεν είχα στα χέρια μου τίποτα. Εμηχανεύθην το παν αλλά χωρίς αποτέλεσμα. Η τελευταία μου προσπάθεια ήτο να κτυπήσω την πόρτα ενός ομωνύμου εξαδέλφου μου (το έσχατον μέσον), αλλ΄ εκείνος με αντίκρυσε με τρόπον, διότι είχε πληροφορηθή τα συμβάντα και υπήρχε άμεσος φόβος να το πάρη η μπόρα και αυτόν και  με απέπεμψε. Και έτσι επήρα την απόφασιν, ότι ο Νίκος (ήτο 19 ετών) θα ακολουθήση τον δρόμον του Σωτήρη.

         Με θλιμμένην καρδιά, απογοητευμένος απεμακρυνόμην από το Δούκα, διότι υπήρχε φόβος να γίνω αντιληπτός από καμμιά περίπολο ή να με αναγνωρίση κανείς από την εντόπιαν κομμουνιστικήν οργάνωσιν και η οποία μας παρέδωσε στους αντάρτας. Εκρύφτηκα εις το απέναντι βουνό Μελιδόνι και ανέμενα να ιδώ τι θα γίνη. Πράγματι πρωί πρωί εκάλεσαν όλο το χωριό με την καμπάνα, δια να φέρουν τα ζώα των, προκειμένου να λεηλατήσουν το σπίτι μας. Και έτσι διήρπαξαν τα υπάρχοντά μας μέχρι βελόνας, τους μόχθους πεντηκονταετούς ζωής των γονέων μας, επήραν τα 75 πρόβατα που είχαμε, έβαλαν εμπρός τον τελευταίον βλαστόν του Φιλλίππου Δωρή, τον οδυρόμενον Νίκον, αφού άφησαν οπίσω στο πασίγνωστο χάνι του Γεροφίλιππα τους τέσσαρας τοίχους. Εκφράζομαι δε με αγανάκτησιν κατά των δύο συγχωριανών μου οικογενειών, διά τον εγκληματικόν των ρόλον, τόσον κατά την ως αντιδραστικών κατηγορίαν μας, την οποίαν αυτοί πρώτοι ενώπιον των ανταρτών ήγειραν δια των υπογραφών των, όσον και διά τον εμπαιγμόν του

μελλοθανάτου αδελφού μου Νίκου κατά την κένωσιν της οικίας μας. Οι ίδιοι τον παρελθόντα Ιούνιον εφόνευσαν τον δεύτερον γαμβρόν μου Δημ. Κουκούλην και έτσι ανεβίβασαν τους νεκρούς της οικογενείας μου εις τέσσαρας. Όλοι όμως πλην ενός κρατούνται εις τας φυλακάς της Ακροναυπλίας μαζί με τον φίλον τους Γραβιάν και τους λοιπούς συντρόφους των.

         Παρηκολούθησα με θλίψιν την συντελουμένην καταστροφήν της οικογενείας του πατρός μου, του οποίου θα έτριζαν τα κόκκαλα και ενεθυμήθην τον πατέρα μου και την μητέρα μου, που δεν εζούσαν, τον αδερφό μου Ευάγγελον εις τας Αθήνας, που δεν ήξευρε τίποτα από όλα αυτά, που συνέβησαν και έκλαψα όσον δεν ημπορούσα πλέον. Άκουσα τα κλαυθμυριστά γαυγίσματα του σκύλου, που μόνον αυτός έμεινε από την περιουσίαν μας και ούρλιαζε όλη την ημέρα, σαν να καταλάβαινε τι είχε γίνει, έκλαψα ξανά, έκλαψα μέχρι που εστέγνωσα και επεγνωσμένος έλαβα την άγουσαν δια το Άργος, όπου μετά τίνας ημέρας επληροφορήθην, ότι το εναπομείναν έρημο σπίτι μας το έκαψαν οι Γερμανοί, δια να εξαλειφθή και το τελευταίον ίχνος του  παρελθόντος μας. Κατέφυγα εις τας Αθήνας και έμεινα πλησίον του εκεί διαμένοντος εναπομείναντος αδερφού Ευαγγέλου, όπυ και εδοκίμασα τον Δεκέμβριον μαζί του όλη την φρίκην του εθνοκτόνου κινήματος τελικώς δε κατετάγην εις την Εθνοφυλακήν.

Αυτά υπήρξαν τα κατορθώματα μιάς εγκληματικής σπείρας εχθρών της Ελλάδος, τους οποίους τόσον ανοήτως υποστηρίζουν πολλοί Έλληνες. Το αίμα όμως αχνίζει ακόμη και δεν είναι μακράν που η οργή του Λαού θα έλθη τιμωρός των αποτροπαίων εγκλημάτων.

                       Βασίλειος Φιλ. Δωρής

                            Δούκα Άργους

                           Αύγουστος 1945#

4) Στο βιβλίο του Κ. Σαραντόπουλου -Βαλτέτσι 1944 αναφέρονται για τους Βαλτετσιώτες που μεταφέρθηκαν στο Φενεό και κατακρεουργήθηκαν:

#Η περίπτωση της Βασίλως Γ. Στάικου:

Από τις παντρεμένες Βαλτετσιώτισσες που κλείστηκαν στο στρατόπεδο οι τρεις ήταν έγκυοι (η Βασίλω Γ. Στάικου, η Αγγελική Γ. Μπαμή και η Μαρίτσα Γ. Κοκκάλα). Η Βασίλω Στάικου, 34 ετών, γέννησε εκείνες τις ημέρες στο στρατόπεδο. Όπως μας είπαν ο ξεναγός μας και ο καλόγερος, το βρέφος έκλαιγε συνεχώς, διότι η μητέρα του από τις στερήσεις και τις κακουχίες δεν είχε αρκετό γάλα για να χορτάσει. Ενοχλημένος από το κλάμα ένας άγριος Ελασίτης το άρπαξε από την αγκαλιά της μάνας του, λέγοντας: «Θα το ταΐσω εγώ». Μάταια η Βασίλω προσπάθησε με κλάματα ν’ αντισταθεί σαν τις μάνες των πουλιών, όταν κάποιος τους παίρνει από τη φωλιά τα μικρά τους. Εκείνος το εκσφενδόνισε έξω από τη μάντρα του Μοναστηριού, όπου βρήκε το θάνατο. Κανένας δεν τόλμησε να το περισυλλέξει. Αυτό το πλασματάκι υπήρξε το πρώτο θύμα των Βαλτετσιωτών στο Φενεό και προστέθηκε στους άλλους 19.»  *{*σ.σ. «Μάρτυς που έζησε από τους κρατουμένους στο στρατόπεδο τ΄ Αγιώργη του Φενεού που είδε με τα μάτια του και μας διηγήθηκε πως έγινε το φονικό που πέταξαν το νεογέννητο βρέφος στη ρεματιά είναι ο μικρός τότε 16 χρονών Γεωργ,. Α. Μανωλόπουλος. Το νεογέννητον επέταξε στη ρεματιά ο καπετάν Γλυκός (Κωσταντίνος Σερμπέτης) »-[ΠΗΓΗ βιβλίο: «Οι μνήμες μου για την πατρίδα” –Σωκράτης Δ. Αγγελόπουλος»].

Κάποια άλλη πηγή αναφέρει ότι το βρέφος εκσφενδόνισε από παράθυρο της μονής στην  δασωμένη ρεματιά ο σφαγέας Ιωάννης Κανελλόπουλος (ή Φραγκοράφτης) καταγόμενος από το Δερβένι και κάτοικος Ζευγολατιού Κορινθίας. (εκτελέσθηκε 19/02/1948).

   Το νεογέννητο έφαγαν τα σκυλιά του μοναστηριού η “Σουλτάνα” και ο “Κοράκης”}. …….«Οι άτυχοι Βαλτετσιώτες ρίχτηκαν στο βάραθρο και πέθαναν κατά τον πιό φρικτό τρόπο κατά πάσα πιθανότητα στις 17 Ιουλίου, εορτή της Αγίας Μαρίνας. Ήταν εννέα (9) άντρες και δέκα (10) γυναίκες και μικρά κορίτσια. Δεν επέζησε κανένας.» ….

Τα ονόματα των 19 Βαλτετσιωτών που μαρτύρησαν στον Φενεό είναι τα εξής: Καραμάνης Χρήστος, ετών 64, Καραμάνης Γ. Πάνος, ετών 32, Καραθάνου Α. Γεωργία, ετών 22, Κοκκάλα Γεωργ. Μαρίτσα, ετών 25 έγκυος, Κρουμπούζος Ν. Γεώργιος, ετών 18, Μπαμή Γ. ‘Αγγελική, ετών 28 έγκυος, Μπαμή Γ. Ελένη, ετών 18 προγονή της ‘Αγγελικής, Μπόλλα Β. Ευαγγελία, Παύλου Γ. Αντώνιος, ετών 16, Πολλάλης I. Θοδωρής, ετών 19, Ρούσσος ‘Αρ. Ιωάννης, ετών 58, Σαραντόπουλος Ν. Γεώργιος, ετών 70, Σουρούνης I. Γεώργιος, ετών 65, Στάικου Γ. Βασίλω, ετών 34 έγκυος, Στάικου Γ. Παναγιώτα, ετών 17 (προγονή της Βασίλως Στάικου), Στάικου Γ. Γεωργία, ετών 15 κόρη της Βασίλως, Στάικου Γ. Μαρία, ετών 13 κόρη της Βασίλως, Στάικου Γ. Κων/να, ετών 11 κόρη της Βασίλως, Τσούκας Αν. Νίκος, ετών 18.#

………………………………………………………………………………………………………………

Και τα τέσσερα ως άνω παραθέματα, προέρχονται από το εξαιρετικά καλά τεκμηριωμένο site του κ. Σ. Ριζογιάννη:

http://rozosotiris.blogspot.gr/search/label/%28082%29%CE%97%20%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B7%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%92%CE%91%CE%A3.%20%CE%94%CE%A9%CE%A1%CE%97%20%CE%B1%CF%80%CF%8C%20%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82%20%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CF%82%20%CE%BA%CE%BF%CE%BC%CE%BC%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%82%20%CF%83%CF%84%CE%BF%20%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BB%CE%BF%CF%82%20%CF%84%CE%BF%CF%85%20%CE%92%CE%91%CE%A1%CE%91%CE%98%CE%A1%CE%9F%CE%A5-%CE%A4%CE%A1%CE%A5%CE%A0%CE%91%CE%A3%20%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD%20%CE%A6%CE%95%CE%9D%CE%95%CE%9F%20%CE%9A%CE%9F%CE%A1%CE%99%CE%9D%CE%98%CE%99%CE%91%CE%A3

 

Για το ίδιο θέμα, δείτε εδώ:  http://stathis.research.yale.edu//files/redgreek.pdf

ολόκληρο το πολύκροτο κείμενο του καθηγητή Στάθη Καλύβα «Κόκκινη τρομοκρατία: Η βία τής Αριστεράς στην Κατοχή», (που είναι δημοσιευμένο και στο βιβλίο του Mazower (επιμ) «Μετά τον Πόλεμο», σελ. 161-204).

Σε δύο φάσεις, το 1945 και το 1991, ανασύρθηκαν από τη φρικώδη «Τρύπα» του Φενεού 409 συνολικά ανθρώπινοι σκελετοί.

Σε μαρμάρινες πλάκες που έχουν αναρτηθεί μέσα στο παρακείμενο εκκλησάκι των Αγίων Πάντων, είναι γραμμένα τα ονόματα των νεκρών….

………………………………………………………………………………………………………………

ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ:

Όλα όσα αναφέρονται σ’ αυτήν εδώ την ανάρτηση, δεν είναι παρά «μαύρη προπαγάντα» και αισχρές συκοφαντίες τής αντίδρασης. Αυτό είναι καρατσεκαρισμένο!

Αλήθεια λένε μόνο οι αδούλωτοι ήρωες και μάρτυρες των ΕΑΜ/ΕΛΑΣ/ΟΠΛΑ/ΚΚΕ. Καρατσεκαρισμένο και αυτό!  

 

 

33 σκέψεις σχετικά με το “Αφηγήσεις από την Κόκκινη Τρομοκρατία στην Κατοχή (Φενεός)”

  1. Για την Κόκκινη Τρομοκρατία σε Αργολίδα – Κορινθία υπάρχει μια (κατά το δυνατόν) πολύπλευρη προσέγγιση, την οποία αναφέρει και ο ΣΑΘ, εδώ:
    https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/08/08/gcw-426/

    Για την πληρότητα του παρόντος θέματος θα αναφέρω λίγα επιπλέον στοιχεία για τον Βασίλη Δωρή (ΒΔ), η αφήγηση του οποίου καλύπτει μεγάλο μέρος του ποστ.

    Ο ΒΔ, ένας νεαρός βοσκός, ήταν ερωτευμένος με την Βασιλική Παπαδημητρίου (ΒΠ) μια κοπέλα από το χωριό Δούκα (182 κάτοικοι στα 1940). Η Βασιλική απέρριψε τον ΒΔ και προτίμησε τον αδελφό του Σωτήρη. Στα 1942 οι Ιταλοί πήγαν στο χωριό για να μαζέψουν τα κυνηγετικά (και άλλα) όπλα και ο ΒΔ κατέδωσε τη Βασιλική ότι έκρυβε όπλα, με αποτέλεσμα η Βασιλική να υποστεί ανελέητο ξυλοδαρμό από τους Ιταλούς.

    Ένα χρόνο μετά (1943) ήρθε το ΕΑΜ στο χωριό και η οικογένεια Παπαδημητρίου υπήρξε βασικό του στήριγμα. Δυο φορές το ΕΑΜ αγνόησε εκθέσεις (καταγγελίες) ότι ο ΒΔ ήταν δοσίλογος. Κάτι που έκανε δεκτό την τρίτη φορά, τον Ιούλιο του 1944. Την καταγγελία είχαν υπογράψει «πολλοί χωρικοί» του χωριού Δούκα.

    Συνελήφθησαν ο Σωτήρης Δωρής, ο κουνιάδος του και ο ΒΔ. Λίγες μέρες αργότερα ο ΒΔ βρέθηκε σε μια ομάδα 20 μελλοθανάτων (μεταξύ των οποίων και ο αδελφός του) αλλά κατάφερε να αποδράσει, την τελευταία στιγμή και κατάφυγε στο Άργος, όπου κρύφτηκε. Το ΕΑΜ συνέλαβε για αντίποινα τον άλλο αδερφό, Νϊκο.

    Το Μάρτιο του 1945 ο ΒΔ κατατάχτηκε στην Εθνοφυλακή, στην Αθήνα. Αμέσως λιποτάχτησε παίρνοντας το όπλο του μαζί και επέστρεψε στην Αργολίδα για να εκδικηθεί τους Παπαδημητρίου, σχηματίζοντας συμμορία.

    Σύντομα συνέλαβε τη Βασιλική Παπαδημητρίου, την ξυλοκόπησε, της ξύρισε το κεφάλι και, κατά πάσα πιθανότητα τη βίασε. Ωστόσο δεν τη σκότωσε.

    Στις 12 Απριλίου 1945 σκότωσε τον Παναγιώτη Κωστάκη, συγγενή των Παπαδημητρίου, με την κατηγορία ότι είχε αναμιχθεί στην κατάδοσή της οικογένειάς του.

    Δύο αδερφοί Παπαδημητρίου (Νίκος και Ηλίας) σκότωσαν τον κουνιάδο του Δωρή, τον Ιούνιο του 1945.

    Στις 13 Φεβρουαρίου 1946 ο ΒΔ και η οικογένειά του επιτέθηκαν στο σπίτι των Παπαδημητρίου και σκότωσαν τη μητέρα της Βασιλικής και το νεαρό γιο της Γιώργο. Γλίτωσε μόνο ο μικρότερος γιος, ο 15χρονος Σταύρος. Το σπίτι των Παπαδημητρίου λεηλατήθηκε.

    Η Βασιλική, ο Σταύρος και ο γαμπρός της Γιώργος Κωστάκης με τα δυο παιδιά του (1 και 3 ετών) κατέφυγαν στο Ναύπλιο, νοίκιασαν ένα υπόγειο και ζούσαν εκεί κάτω από διαρκή φόβο.

    Στις 22 ΜαΪου 1946 ο ΒΔ και η συμμορία του εισέβαλαν στο υπόγειο και γάζωσαν όσους βρήκαν μέσα. Σκότωσαν τον 16χρονο Σταύρο, τον Κωστάκη και την τρίχρονη κόρη του Παναγιώτα. Η Ευσταθία, ενός έτους, σώθηκε επειδή μέσα στον ύπνο της είχε γλιστρήσει στα πόδια του πατέρα της. Η Βασιλική έλειπε την ώρα της επίθεσης.

    Η δίκη του ΒΔ και της συμμορίας του για τις δολοφονίες που διέπραξαν έγιναν τον Ιούλιο του 1947 στην Κόρινθο. Οι κατηγορούμενοι υποστήριξαν ότι ήταν αντικομμουνιστές και είχαν υποστεί διώξεις από το ΕΑΜ. Το δικαστήριο τους αθώωσε. Επίσης απέφυγαν περαιτέρω κατηγορίες, εκμεταλλευόμενοι το νόμο του Σοφούλη περί αμνηστίας.

    Ο ΒΔ μετανάστευσε στις ΗΠΑ όπου και πέθανε πολλά χρόνια αργότερα.

    Οι Νίκος και Ηλίας Παπαδημητρίου εξέτισαν τις ποινές τους και μετακόμισαν στην Αθήνα.

    Η Ευσταθία Κωστάκη, το βρέφος που σώθηκε, υιοθετήθηκε από μια οικογενεια στην Αυστραλία.

    Η Βασιλική κατατάχτηκε στον ΔΣΕ Πελοποννήσου, αλλά και πάλι επέζησε.

    *

    Παρέθεσα αυτή την ιστορία (την οποία αφηγείται ο Στάθης Καλύβας στην εργασία του που αναφέρει ο ΣΑΘ στο ποστ, σελ. 192-196 του βιβλίου «Μετά τον Πόλεμο» του Μαζάουερ) για να υποστηρίξω ότι:

    α. Οι προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων πρέπει να διαβάζονται με μεγάλη προσοχή και ποτέ να μην παίρνονται απολύτως τοις μετρητοίς. Πχ ο ΒΔ στην αφήγηση που παρατίθεται στο ποστ παραλείπει ουσιώδη γεγονότα, τα οποία αποκάλυψε η επιτόπια έρευνα του Καλύβα. Χωρίς την έρευνα αυτή θα είχαμε στη διάθεσή μας αποκλειστικά τις απόψεις του ίδιου του ΒΔ για να σχηματίσουμε άποψη για τα γεγονότα εκείνης της περιόδου. Οι οποίες, με βάση όσα έκανε ο ίδιος πριν και μετά τη συγγραφή της αφήγησής του, πρέπει να αντιμετωπίζονται με τη δέουσα επιφύλαξη.

    β. Από την πλήρη εξιστόρηση του Καλύβα προκύπτει ότι η πολιτική μόνο έμμεση σχέση είχε με το σφαγείο στο χωριό Δούκα. Αντιθέτως υπερίσχυσαν ένστικτα τα οποία χρησιμοποίησαν την πολιτική ως πρόσχημα. Από την ιστορία του Βασίλη και της Βασιλικής, αλλά και άπειρες άλλες παρόμοιας κτηνωδίας από το 1943 ως το 1949 (τουλάχιστον) προκύπτει το συμπέρασμα ότι πολλές φρικαλεότητες προκλήθηκαν όχι από πολιτικές εντολές αλλά ως αποτέλεσμα της ίδιας, κοινής, ανθρώπινης φύσης των εμπλεκομένων προσώπων και από τις δύο αντίπαλες παρατάξεις.

    Προς αποφυγή παρεξηγήσεων να σημειώσω ότι η πολιτική όντως υπήρξε αιτία για φρικαλεότητες στον Εμφύλιο, όπως η κεντρικά οργανωμένη Κόκκινη Τρομοκρατία σε πολλά μέρη το 1934-44, η Μακρόνησος και άλλα. Νομίζω όμως ότι θα ήταν λάθος αν αποδίδαμε αποκλειστικά σ’ αυτήν όλα τα κακά.

    Πιθανολογώ ότι με αυτές τις διαπιστώσεις διαφωνεί ο αγαπητός ΣΑΘ, τον οποίο ευχαριστώ για το ποστ.

    Μου αρέσει!

  2. @ ΠΑΝΟΣ

    1) Γράφετε:

    «Οι προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων πρέπει να διαβάζονται με μεγάλη προσοχή και ποτέ να μην παίρνονται απολύτως τοις μετρητοίς».

    Συμφωνώ απολύτως!
    Γι’ αυτό και έδωσα και τον σύνδεσμο που παραπέμπει στο σπουδαίο κατά τη γνώμη μου κείμενο του Καλύβα, το οποίο ανατρέπει πλήρως την κατεστημένη στον τόπο μας αντίληψη «ότι η Αριστερά (το ΕΑΜ και το ΚΚΕ) υπήρξε ο κύριος (ή και μοναδικός) αποδέκτης της βίας» τα χρόνια εκείνα, και το οποίο κείμενο, δυστυχώς, ακόμα δεν έχει γίνει αρκετά γνωστό στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.
    Έχω την εντύπωση (μπορεί και να κάνω λάθος) ότι είναι η πρώτη φορά που δίδεται ο σύνδεσμος αυτός εδώ μέσα· (εννοώ τον σύνδεσμο http://stathis.research.yale.edu//files/redgreek.pdf που παραπέμπει στο ανατρεπτικό κείμενο του καθηγητή Καλύβα).
    Είναι αυτονόητο ότι το θέμα αυτό δεν είναι δυνατόν να καλυφθεί πλήρως σε ένα συμβολικό post.
    Αυτό που με ενδιέφερε να δώσω εδώ, ήταν μια γενική εικόνα τού κεντρικά και συστηματικά οργανωμένου από το ΚΚΕ, απεχθούς, ειδεχθούς, αποτροπιαστικού, ασύλληπτου ανθρωποσφαγείου τού Φενεού, στο πλαίσιο του «ξεπατώματος της αντίδρασης» και της κατατρομοκράτησης των αντιπάλων του.
    Ναι, «να μην παίρνονται απολύτως τοις μετρητοίς οι προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων».
    Αλλά και να μην αγνοούνται και παντελώς. Γιατί ακόμα και όταν δεν ακριβολογούν, δίνουν το γενικότερο κλίμα και βοηθούν στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
    Και, το σημαντικότερο, να προβάλλονται οι αφηγήσεις αυτές στην ίδια έκταση και με την ίδια συχνότητα και ένταση, και όχι μονομερώς υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς.

    2) Γράφετε:
    «Από την πλήρη εξιστόρηση του Καλύβα προκύπτει ότι η πολιτική μόνο έμμεση σχέση είχε με το σφαγείο στο χωριό Δούκα. Αντιθέτως υπερίσχυσαν ένστικτα τα οποία χρησιμοποίησαν την πολιτική ως πρόσχημα».

    Ναι, το συγκεκριμένο φρικώδες «σίριαλ», το πυροδότησαν τα προσωπικά.
    Υπέκειτο, όμως, υπέβοσκε και υπέκαιε ταυτοχρόνως η πολιτική αντιπαλότητα των δύο οικογενειών (Δωρή-Παπαδημητρίου). Σε τελευταία ανάλυση, σε ποιον βαθμό ο «ανελέητος ξυλοδαρμός» τής μοιραίας Βασιλικής από τους Ιταλούς (λόγω της καταγγελίας τού Δωρή) δικαιολογούσε τα ασυγκρίτως χειρότερα που υπέστη στη συνέχεια η οικογένεια του τελευταίου αλλά και ο ίδιος, και τα οποία συνακολούθως τον έκαμαν να διαπράξει όλα τα φρικώδη που διέπραξε;
    Και γιατί να πάρουμε «τοις μετρητοίς» τις πληροφορίες ότι ο Δωρής κατήγγειλε τη μοιραία Βασιλική στους Ιταλούς και ότι ο ίδιος ήταν δοσίλογος;
    Επειδή την καταγγελία [ότι ήταν δοσίλογος] την είχαν υπογράψει «πολλοί χωρικοί» του χωριού Δούκα;
    Δικός μου μπάρμπας, μακαρίτης πια από δεκαετιών, πέρασε φάλαγγα επί Κατοχής και κόντεψε να χαθεί, με βάση ψευδέστατες καταγγελίες ομοχωρίων ‘καλοθελητών’ πυροδοτημένες από προσωπικά, ενώ στην ουσία τον πέρασε (τον φάλαγγα) επειδή ήταν πρώην χωροφύλακας (απολυμένος μάλιστα από την κατοχική κυβέρνηση Τσολάκογλου), επειδή ήταν σαφώς μη φιλοκομμουνιστής, και επειδή ανήκε σε μια ισχυρή τοπικά οικογένεια (4 άντρες) με τα ίδια με αυτόν (μη φιλοΕΑΜικά) αισθήματα…
    Γιατί να μην εξετάσουμε και την πληροφορία ότι ο Δωρής στήριζε μη φιλοΕΑΜική αντιστασιακή οργάνωση και είχε παρτίδες με Άγγλους συνδέσμους;

    3) Γράφετε:
    «…πολλές φρικαλεότητες προκλήθηκαν όχι από πολιτικές εντολές αλλά ως αποτέλεσμα της ίδιας, κοινής, ανθρώπινης φύσης των εμπλεκομένων προσώπων και από τις δύο αντίπαλες παρατάξεις.»
    Συμφωνώ απολύτως.

    4) Γράφετε:
    «Προς αποφυγή παρεξηγήσεων να σημειώσω ότι η πολιτική όντως υπήρξε αιτία για φρικαλεότητες στον Εμφύλιο, όπως η κεντρικά οργανωμένη Κόκκινη Τρομοκρατία σε πολλά μέρη το 1934-44, η Μακρόνησος και άλλα. Νομίζω όμως ότι θα ήταν λάθος αν αποδίδαμε αποκλειστικά σ’ αυτήν όλα τα κακά.»

    Αν στις φρικαλεότητες της, όπως το λέτε, «κεντρικά οργανωμένης Κόκκινης [κατοχικής] Τρομοκρατίας», εντάσσετε και το αποτρόπαιο ανθρωποσφαγείο του Φενεού, συμφωνούμε απολύτως!

    Αυτό με το οποίο δεν πρόκειται να συμφωνήσω ΠΟΤΕ, αγαπητέ Πάνο, είναι ότι για τη φρίκη τής «Τρύπας» του Φενεού (και βέβαια όχι μόνον αυτής) δεν φταίει και τόσο πολύ το ΚΚΕ, αλλά φταίει η κακή φύση τού Βασίλη και της Βασιλικής…
    ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
    Εγώ σας ευχαριστώ για τη γενναιόδωρη φιλοξενία.

    ΥΓ
    Παρατηρώ ότι η γενικότερη εικόνα τών «Σημειώσεων» αναβαθμίζεται συνεχώς τελευταία (τεχνικά, αισθητικά κτλ). Κι αυτό, βέβαια, δεν γίνεται μόνο του… Μπράβο σας!
    Μήπως θα μπορούσατε να προσθέσετε τη, σημαντική κατά τη γνώμη μου, ευκολία «Παλιότερα σχόλια»;
    Ευχαριστώ πολύ.

    Μου αρέσει!

  3. Τις ιστορίες για το Δωρή τις «έψαξε» ο Καλύβας, στην έρευνα πεδίου που έκανε. Φρόντισα να μην παραλείψω κάτι ουσιώδες, ενώ δεν χρησιμοποίησα ούτε ένα επίθετο που να μην είναι του Καλύβα.

    Η συγκεκριμένη έρευνα έχει συζητηθεί δια μακρών στην (ημέτερη) καλύβα (όπου δύο μαθηματικοί, ένας αριστερός και ένας δεξιός αποτίμησαν τη στατιστική της μέθοδο ως αναξιόπιστη) και ο μόνος λόγος που δεν έχει αναρτηθεί εδώ σε ξεχωριστό ποστ είναι ότι δεν την έχω βρει σε δημοσιεύσιμη μορφή (οι φωτογραφίες του κειμένου δεν εξυπηρετούν, για ένα τόσο εκτεταμένο κείμενο). Αλλωστε ο Καλύβας έχει «φιλοξενηθεί» αρκετές φορές (πάνω από έξι) εδώ. Δυστυχώς δεν είναι εύκολο να τις εντοπίσει κανείς με μια ματιά γιατί μόλις τελευταία άρχισα να σημειώνω σε κάθε index το όνομα του συγγραφέα δίπλα στον τίτλο του ποστ. Εν καιρώ θα ενημερωθούν όλες οι αναρτήσεις μ’ αυτό τον τρόπο για ευκολία των αναγνωστών – και δική μου.

    Για την Τρύπα του Φενεού φυσικά είναι υπεύθυνο το ΚΚΕ. Το είδαμε αυτό με τον πιο αναντίρρητο τρόπο στο ποστ για τον Ζέγκο. Αυτός και άλλα στελέχη του ΚΚΕ επέβαλαν και υλοποίησαν το πλαίσιο του ΚΚΕ («λεπίδι στην αντίδραση») στις κοινότητες της περιοχής. Αυτό όμως δεν αποδεικνύεται από την ιστορία του Δωρή (τον οποίο η καταγραφή του Καλύβα υποδεικνύει ως αναξιόπιστο πρόσωπο, αν λάβουμε υπόψη τα πεπραγμένα του, πριν και μετά το Φενεό) αλλά από το έγγραφο του Ζέγκου προς το ΚΚΕ, το οποίο εσείς ο ίδιος επισημάνατε και γύρω από το οποίο «χτίστηκε» η δική μου αφήγηση για τον Ζέγκο.

    Δυο λέξεις παραπάνω για τον Δωρή: ο άνθρωπος αυτός ήταν γεννημένος serial killer, όπως λένε οι Αμερικανοί. Τα ίδια και χειρότερα θα έκανε, με μαθηματική βεβαιότητα, και ως μέλος της ΟΠΛΑ, αν τον αποδεχόταν η Βασιλική ως εραστή κι αυτός την ακολουθούσε στις πολιτικές της επιλογές. Θεωρώ αδιανόητο να «βασιζόμαστε» (έστω ενδεικτικά) στις αφηγήσεις τέτοιων ανθρώπων.

    Το ουσιαστικό ερώτημα για μένα (ουσιαστικό και όχι ρητορικό) είναι ως που φτάνει η πολιτική τρομοκρατία του ΚΚΕ και όλων των άλλων από το καλοκάιρι του ’43 ως την απελευθέρωση και ποια έκταση καταλαβάνουν οι αμέτρητες (όπως δείχνει και το «Ορθοκωστά») ιστορίες «του Βασίλη και της Βασίλως» (την έκφραση διασώζει ο Καλύβας στην πολύ ενδιαφέρουσα εργασία του)

    Αυτό με τα «παλιότερα σχόλια» δεν το κατάλαβα. Εξηγείστε μου αν θέλετε (με μέηλ)

    ΥΓ. Με τα σχόλια του παρόντος καλύψαμε εν μέρει τα ερωτήματα που είχατε θέσει προ ημερών. Τα αναπάντητα ας περιμένουν λίγο ακόμα τη σειρά τους… Με ενδιαφέρει πάρα πολύ (ενόψει του «Ερμή») να συζητήσουμε τα πάντα, σε όποιο βάθος μπορούμε να φτάσουμε.

    Μου αρέσει!

  4. @ ΠΑΝΟΣ
    Γράφετε:
    «Η συγκεκριμένη έρευνα έχει συζητηθεί δια μακρών στην (ημέτερη) καλύβα (όπου δύο μαθηματικοί, ένας αριστερός και ένας δεξιός αποτίμησαν τη στατιστική της μέθοδο ως αναξιόπιστη) και ο μόνος λόγος που δεν έχει αναρτηθεί εδώ σε ξεχωριστό ποστ είναι ότι δεν την έχω βρει σε δημοσιεύσιμη μορφή (οι φωτογραφίες του κειμένου δεν εξυπηρετούν, για ένα τόσο εκτεταμένο κείμενο).»

    Νομίζω ότι κάνετε λάθος:
    Το κείμενο του Καλύβα στο οποίο παραπέμπω ελόγου μου παραπάνω, («Κόκκινη τρομοκρατία: Η βία της Αριστεράς στην Κατοχή, εδώ: http://stathis.research.yale.edu//files/redgreek.pdf ), δεν ασχολείται με στατιστικές. Μιλάει για την «κόκκινη», τη «λευκή» (αλλά και για τη γερμανική) τρομοκρατία στην Αργολιδοκορινθία.
    Θεωρώ βέβαιο ότι αναφέρεστε σε άλλο κείμενο του Καλύβα και συγκεκριμένα στο «Η γεωγραφία τής εμφύλιας βίας στην κατοχική Μεσσηνία. Μια ποσοτική προσέγγιση», εδώ: http://stathis.research.yale.edu/documents/messinia.kalyvas.revised.pdf
    Αυτό το κείμενο (το τελευταίο) «δουλεύει» με στατιστική, και αυτό το κείμενο επέκριναν οι δυο σχολιαστές τής «Καλύβας». Χωρίς, ωστόσο, να έχουμε κάποια απάντηση του Καλύβα (επί της συγκεκριμένης κριτικής).

    Υπάρχει και ένα άλλο βασικό/θεμελιακό κείμενο του Καλύβα, (το οποίο επίσης δεν μπόρεσα να εντοπίσω είτε στην «Καλύβα», είτε στις Σημειώσεις).
    Πρόκειται για το κείμενο: «Εμφύλιος Πόλεμος (1943-1949): Το τέλος των μύθων και η στροφή προς το μαζικό επίπεδο», εδώ: http://www2.media.uoa.gr/sas/issues/11_issue/kaluvas.html , πρωτοδημοσιευμένο στο περιοδικό «Επιστήμη και Κοινωνία», (εκδ. Σάκκουλας), τεύχος 11, Φθινόπωρο 2003.

    Γράφετε:
    #Για την Τρύπα του Φενεού φυσικά είναι υπεύθυνο το ΚΚΕ. Το είδαμε αυτό με τον πιο αναντίρρητο τρόπο στο ποστ για τον Ζέγκο. Αυτός και άλλα στελέχη του ΚΚΕ επέβαλαν και υλοποίησαν το πλαίσιο του ΚΚΕ («λεπίδι στην αντίδραση») στις κοινότητες της περιοχής. Αυτό όμως δεν αποδεικνύεται από την ιστορία του Δωρή (τον οποίο η καταγραφή του Καλύβα υποδεικνύει ως αναξιόπιστο πρόσωπο, αν λάβουμε υπόψη τα πεπραγμένα του, πριν και μετά το Φενεό) αλλά από το έγγραφο του Ζέγκου προς το ΚΚΕ, το οποίο εσείς ο ίδιος επισημάνατε και γύρω από το οποίο «χτίστηκε» η δική μου αφήγηση για τον Ζέγκο. ………. Θεωρώ αδιανόητο να «βασιζόμαστε» (έστω ενδεικτικά) στις αφηγήσεις τέτοιων ανθρώπων.#

    Εν πολλοίς διαφωνούμε:
    Δεν χωράει καμία αμφιβολία ότι δεν μπορούμε να θεωρούμε ως «Ευαγγέλιο» αυτά που μας λέει ο Δωρής. Από αυτό, όμως, το σημείο, μέχρι του να αρνούμαστε να χρησιμοποιήσουμε την αφήγησή του έστω και ως ένδειξη, η διαφορά είναι τεράστια. Αν ο Καλύβας τον θεωρούσε πλήρως αναξιόπιστον, δεν θα χρησιμοποιούσε καθόλου την μαρτυρία του για να στηρίξει τη «θεωρία» του.
    Και κάτι ακόμα: Αν ο Δωρής είναι απολύτως αναξιόπιστος, επειδή για σας υπήρξε ένας «γεννημένος serial killer», γιατί είναι περισσότερο αξιόπιστοι κάποιοι αιμοσταγείς ΕΑΜοΕΛΑΣίτες που μας έχουν αφήσει αφηγήσεις ,(τις οποίες, μάλιστα, χρησιμοποιούμε ευχαρίστως και κατά κόρον);
    Γιατί δεν υπήρξε «γεννημένος serial killer» ο ίδιος ο Βελουχιώτης, για τον οποίον μαρτυρείται από πολλές πηγές ότι είχε σκοτώσει με τα ίδια του τα χέρια κόσμο και κοσμάκη, ακόμα και μικρά παιδιά; (Στο βιβλίο τού Ι. Μπουγά «Ματωμένες Μνήμες», [Πελασγός 2009, σελ. 375], η Γαργαλιανιώτισσα Ρένα Κατσίβελα μαρτυρεί ότι ο ίδιος ο Βελουχιώτης αποκεφάλισε στους Γαργαλιάνους, μπροστά στα νεανικά τότε μάτια της, τον νεαρό Πολύβιο-Διομήδη Αναστόπουλο. Να τι μας λέει: «Ο Άρης άρπαξε το κεφάλι τού παιδιού απ’ τα μαλλιά, το στήριξε στο γόνατό του, και του έκοψε το λαιμό. Στην συνέχεια το πέταξε κάτω στην σκάλα και με κλωτσιές το έβγαλε στο πεζοδρόμιο. Όταν βγήκε κι αυτός στο πεζοδρόμιο, πάτησε με τις μπότες το κεφάλι του παιδιού»)
    Είστε έτοιμος να αποκαλέσετε και τον Βελουχιώτη «γεννημένον serial killer»;

    Μου αρέσει!

  5. Για τις εργασίες του Καλύβα (Αργολίδα – Μεσηνία) έχετε δίκιο.

    Για τον Βελουχιώτη υπάρχουν στις «σημειώσεις» δεκάδες πόστ, κάποια από τα οποία περιέχουν όχι μόνο την άποψή μου γι΄αυτόν, αλλά ολόκληρη ανάλυση που οδηγεί σ’ αυτήν.

    Δείτε ενδεικτικά:

    https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/11/06/gcw-577/

    Μου αρέσει!

  6. οπως εγραψα κ αι σε αλλο σχολιο ο δεξιος ιστορικος ειχε χαρακτηρισει σκουπιδια τα στοιχεια που ειχε δωσει ο καλυβας για τον αριθμο θυματων στη μεσσηνια. καλα μπορει να το εκανε για να φανει αρεστος σε αλλους σχολιαστες.
    ο καλυβας δεν ειχε κανει ερευνα για τη μεσσηνια αλλα χρησιμοποιησε ως βασικη πηγη το βιβλιο του αντωνοπουλου (ισως και αλλες πηγες πχ τα βιβλια του ζερβη) στο οποιο (αν δε κανω λαθος) εχει αναλυτικα τα θυματα απο βιαιο θανατο ανα χωριο σε ολη την πελοπονησσο για την περιοδο της κατοχης. για τα χωρια της αργολιδας που εκανε ερευνα το συμπερασμα του ηταν οτι ο αριθμος τους ηταν μεγαλυτερος απο αυτον που δινει ο αντωνοπουλος. ας κανουν δικη τους ερευνα να τον διαψευσουν

    συμφωνα με καποιους οι φυσικοι και ηθικοι αυτουργοι των φριχτων εγκληματων που περιγραφονται στο κειμενο διωχτηκαν δικαστικα μεταπολεμικα γιατι εκαναν αντισταση στους γερμανους. τελος παντων ισως η περιπτωση της αργολοκορινθιας να ειναι μοναδικη και να μην ειναι αντιπροσωπευτικη για ολη τη χωρα. βεβαια υπαρχουν ο εβρος (σχεδον 1000 θυματα σε ενα πληθυσμο γυρω στους 150000 κατοικους) η φωκιδα με τη διαλυση του 5/42.

    για το νομο αχαιας υπαρχει η διδακτορικη διατριβη της μαριας φιλοσοφου που ειχε παρει πολλες συνεντευξεις απο πρωταγωνιστες της εποχης το αποσπασμα για τα στρατοπεδα του εαμ εδω:

    http://ellinikosemfilios.blogspot.gr/2012/03/blog-post_12.html

    σε αλλο σημειο πατρινη εβραια στη συντευξη της ειχε πει οτι το εαμ ειχε εκτελεσει τα δυο της αδελφια που ηταν κρατουμενοι σε στρατοπεδο γιατι ανηκαν σε κανελλοπουλικη οργανωση

    Μου αρέσει!

  7. καλα και εμενα εκει πηγε το μυαλο μου εννοω στο κειμενο που ειχες βαλει.
    μαλλον ασχετη η αναφορα της φιλοσοφου για το εαμ μεσσηνιας
    τελος παντων εχει παρει συνεντευξεις απο πρωταγωνιστες της εποχης, οι περισσοτεροι αν οχι ολοι θα εχουν φυγει απο τη ζωη, ατομο που υπηρετουσε στα ευζωνικα ταγματα λεει οτι του ειχε ασκηθει καποιου ειδους πιεση απο το εαμ αλλα ομολογει οτι πηγε γιατι ηθελε να τον προσλαβουν στο λιμενικο και μιλαει με τα χειροτερα λογια για τους ταγματασφαλιτες.
    το αντιθετο ακριβως εκανε ο δεξιος ιστορικος που σχολιαζε στο αλλο μπλογκ που τους παρουσιαζε σχεδον σαν προσκοπους και οσους υπηρετουσαν στους ευζωνες ως καθαρματα

    Μου αρέσει!

  8. @ ΠΑΝΟΣ

    Διαφωνώ πλήρως με την ανάλυσή σας για τον Άρη Βελουχιώτη, (την βασισμένη στον λόγο του στη Λαμία), και με την (σεβαστή βεβαίως) άποψή σας γι’ αυτόν, στην οποία (άποψη) η συγκεκριμένη ανάλυση (σας) οδηγεί.
    https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/11/06/gcw-577/

    Διότι, πάντα κατά τη γνώμη μου, ουσιαστικά (δεν αιτιολογείτε απλώς) αλλά εμμέσως δικαιολογείτε τα αποτρόπαια εγκλήματα που διέπραξε είτε ως ηθικός είτε ως φυσικός αυτουργός…

    Θεωρώ την σύγκριση του Βελουχιώτη με τον Σωκράτη και τον Χριστό, ΑΔΙΑΝΟΗΤΗ.

    Τι σχέση, αγαπητέ Πάνο, μπορεί να έχει ο Σωκράτης, που διακηρύττει: # Ει δ’ αναγκαίον ήν αδικείν ή αδικείσθαι, ελοίμην αν μάλλον αδικείσθαι ή αδικείν»! (Γοργίας, 469 c, 1-2), που σημαίνει: «Εάν ήταν αναγκαίο να αδικήσω ή να αδικηθώ, θα προτιμούσα περισσότερο να αδικηθώ, παρά να αδικήσω»!#,
    με το ανθρωπόμορφο κτήνος που σφάζει κυριολεκτικά στο γόνατο τον νεαρό Πολύβιο-Διομήδη Αναστόπουλο στους Γαργαλιάνους, όπως περιγράφεται σε προηγούμενο σχόλιό μου εδώ: https://greekcivilwar.wordpress.com/2017/02/14/gcw-927/#comment-2863 ;

    Τι σχέση έχει ο Χριστός, που είπε (αν τελικά το είπε) το: «Πάτερ, ἄφες αὐτοῖς˙ οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι», με το ανθρωπόμορφο κτήνος που κρύβεται πίσω από τα φρικώδη ανθρωποσφαγεία τού Μελιγαλά και των Γαργαλιάνων;

    Γράφετε:
    # Όλοι αυτοί [Σωκράτης, Χριστός, Γκεβάρα, Βελουχιώτης], έδωσαν στη μάχη αυτού που θεωρούσαν καλό εναντίον αυτού που θεωρούσαν κακό, την ίδια τους τη ζωή. Δεν είναι κάτι που θεωρώ λάθος.#

    Αν ο (εκτός από ηγέτης τής Αντίστασης και κομμουνιστής επαναστάτης) κτηνώδης σφαγέας Βελουχιώτης, ήταν «εθελοντής του [κατ’ αυτόν] καλού, και «αρχάγγελος του [κατ’ αυτόν] καλού εναντίον τού [κατ’ αυτόν] κακού», αν ο Βελουχιώτης ήταν «προφήτης» με «μοναδικό όριο την εξάλειψη του [κατ’ αυτόν] κακού», δηλαδή «προφήτης χωρίς όρια», γιατί δεν ισχύουν τα ίδια ακριβώς και για τους Έλληνες αντιπάλους του;
    Γιατί δεν ήταν «εθελοντής του [κατ’ αυτόν] καλού, και «αρχάγγελος του [κατ’ αυτόν] καλού εναντίον τού [κατ’ αυτόν] κακού», γιατί δεν ήταν «προφήτης» με «μοναδικό όριο την εξάλειψη του [κατ’ αυτόν] κακού» και ο Καραχάλιος, ο Βρεττάκος, ο Στούπας, ο Ψαρρός, ο Δροσόπουλος, ο Πόρτης, ο Μπουλογιάννης και τόσοι άλλοι;

    Γιατί ο Βελουχιώτης είναι, για σας, «εθελοντής του [κατ’ αυτόν] καλού, «αρχάγγελος του [κατ’ αυτόν] καλού εναντίον τού [κατ’ αυτόν] κακού» και «προφήτης» με «μοναδικό όριο την εξάλειψη του [κατ’ αυτόν] κακού», ενώ ο Δωρής (του Φενεού) δεν είναι παρά ένας απολύτως αναξιόπιστος (ακόμα και ως ενδεικτική μαρτυρία) «serial killer»;

    Κι αν για σας, στην περίπτωση του Βελουχιώτη, # η συντριβή του κακού σχεδόν πάντα ήταν ταυτόσημη με την βιολογική εξόντωση του φορέα του, όταν αυτή ήταν εφικτή. Ενίοτε μετά από μια επίμονη διαδικασία εξαγνισμού (βασανιστήρια) στην οποία ο ίδιος ο αρχάγγελος του καλού (ο Άρης) δεν δίσταζε να συμμετέχει προσωπικά#, Γιατί δεν ισχύει το ίδιο ακριβώς και για τον Δωρή (του Φενεού) αλλά και για όλους τους αντιπάλους τού Βελουχιώτη;

    Το (ουσιαστικά ‘απαλλακτικό λόγω αμφιβολιών’) «αγαθόν και κακόν ταυτόν» του Ηρακλείτου, ισχύει μόνο για τον Βελουχιώτη;

    Ελπίζω όχι…

    Μου αρέσει!

    1. Ευχαριστώ για το σχόλιο.

      Η προσέγγιση που προσπάθησα να κάνω έχει σχέση με την ανίχνευση των βαθύτερων κινήτρων (των «κινούντων αιτίων») πίσω από τις πράξεις (πολιτικές και άλλες). Αν την εκλάβατε ως απόπειρα χορήγησης απαλλακτικού βουλεύματος για τον Βελουχιώτη, άδικα χάσαμε το χρόνο μας, αμφότεροι 😉

      Μου αρέσει!

  9. Κι εγώ ευχαριστώ για την απάντηση.

    Το ζήτημα, αγαπητέ Πάνο, δεν είναι πώς την «εξέλαβα» ελόγου μου.
    Το ζήτημα είναι αν είναι ή όχι, (ή έστω αν δείχνει ότι είναι), «αντικειμενικά».

    Πολύ περισσότερο θα με ενδιέφερε μια -δι’ ελαχίστων- ευθεία και σταράτη απάντηση στα ερωτήματα:

    1) Τι σχέση μπορεί να έχει ο Σωκράτης και ο Χριστός, με τον (κατ’ εμέ) κτηνώδη ανθρωποσφαγέα Βελουχιώτη;

    2) Γιατί ο Βελουχιώτης είναι, (για σας), «εθελοντής του [κατ’ αυτόν] καλού, «αρχάγγελος του [κατ’ αυτόν] καλού εναντίον τού [κατ’ αυτόν] κακού» και «προφήτης χωρίς όρια» της εξάλειψης του [κατ’ αυτόν] κακού, (έστω και μέσω απανθρώπων βασανιστηρίων και φρικωδών ανθρωποσφαγείων τύπου Φενεού, Μελιγαλά κτλ),
    ενώ ο Δωρής (του Φενεού) δεν είναι παρά ένας απολύτως αναξιόπιστος (ακόμα και ως ενδεικτική μαρτυρία) «serial killer»;

    3) Το «αγαθόν και κακόν ταυτόν» του Ηρακλείτου, ισχύει μόνο για τον Βελουχιώτη;

    Μου αρέσει!

    1. Θα συμφωνήσω με το ΣΑΘ. Η προσέγγιση που προσπάθησε να κάνει ο Πάνος θα μπορούσε άνετα να γίνει και για κάθε παρόμοιο εγκληματία, π.χ. τον Πολ Ποτ ή τον Χίτλερ. Έχει όμως νόημα μια τέτοια συζήτηση?

      Μου αρέσει!

  10. «Οι προσωπικές αφηγήσεις των συμμετεχόντων πρέπει να διαβάζονται με μεγάλη προσοχή και ποτέ να μην παίρνονται απολύτως τοις μετρητοίς.»

    Απόλυτα σωστή επισήμανση Πάνο.
    Οι προσωπικές μαρτυρίες έχουν σαφώς αξία αλλά πάντα πρέπει να γίνεται προσπάθεια με κάποιο τρόπο να διασταυρωθούν τα οσα λέγονται. Και κάποιες φορές αυτό δυστυχώς δεν γίνεται.

    Μου αρέσει!

  11. «Και κάποιες φορές αυτό δυστυχώς δεν γίνεται».

    ΠΟΤΕ δε γίνεται*. Άπαξ και κάποιος «συμμετέχων» αφηγήθηκε / έγραψε κάτι, αυτό θεωρείται εφάμιλλης αξίας / αξιοπιστίας με τους Νόμους που έλαβε ο Μωυσής από το χέρι του Θεού, χαραγμένους στην πέτρα.

    Αρκεί να είναι με τη «δική μας» πλευρά, εννοείται.


    * Ποτέ, στις διαδικτυακές συζητήσεις. Το λέω με πείρα 12+ ετών στο σπόρ.

    Μου αρέσει!

  12. Για τις διαδικτυακές συζητήσεις, δεν το συζητάμε, σχεδόν ποτέ δεν γίνεται.
    Αναφερόμουνα πιο πολύ σε επιστημονικά κείμενα – στις κοινωνικές επιστήμες – όπου εκει τα πράγματα, σε σχέση πάντα με την αξιοποίηση των προσωπικών μαρτυρίων, θα έπρεπε να είναι πιο αυστηρά από μία μεθοδολογική σκοπιά αλλά πάλι κάποιες φορές δεν είναι.

    Μου αρέσει!

  13. σας παρακολουθω με ενδιαφερον……εχετε ομως λαθη…στις σκεψεις σας…….δυστυχως αυτοι που εχουν γνωση απο τα γεγονοτα χανονται χρονο με τοχρονο….και αυτοι που μενουν δεν θελουν να αναφερονται σε αυτη την περιοδο…που δυστυχως ερχεται καθε ημερα πιο κοντα και πολυ φοβαμαι οτι θα γινει ακομα μια φορα επικαιρη……εμπαθεια και αμορφοσια …ευκαιρια να επικαρατησουν μεσω της εγκληματικοτητας αλλα κυριως η υπερμετρη ΕΜΠΑΘΕΙΑ….η κακια….αυτο εφτεξε και αυτο πρεπει να πολεμησουμε σαν λαος ….

    Μου αρέσει!

  14. Αξιότιμε κ. Δημητρίου

    Η επώνυμη συμμετοχή σας με (μας) τιμά.

    Δεν ξέρω αν σας συνδέει κάτι με την ευρύτερη οικογένεια του μακαρίτη τού «Καπετάν – Νικηφόρου» από την Αγόριανη….
    Είναι φανερό, όμως, ότι ανήκετε στην κατηγορία εκείνη τών Ελλήνων που θεωρούν ότι «έχουν γνώση» (μόνο αυτοί;) τών γεγονότων τής περιόδου εκείνης μα «δεν θέλουν να αναφέρονται σ’ αυτήν», ότι «δεν έχουν λάθη στις σκέψεις» (κάνουν ποτέ λάθη οι «αλάθητοι»;), ότι (εν προφανεί αντιθέσει προς κάποιους [ποιους;] «άλλους») δεν διακρίνονται ούτε από «κακία», ούτε από «εμπάθεια», ούτε από «αμορφωσιά»…

    Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν, αξιότιμε κ. Δημητρίου:
    Πείτε (μας) εσείς ο «μορφωμένος» την «αλήθεια», διορθώστε τα «λάθη» (μας)· χωρίς «εμπάθεια» και χωρίς «κακία»… Προσωπικά θα είμαι όλος αφτιά και μάτια.

    Δεν σας κρύβω ότι και ελόγου μου φοβάμαι ότι η περίοδος εκείνη μπορεί εύκολα να «γίνει ακόμα μια φορά επικαιρη»…. Αυτό δείχνει το επίκαιρο σύνθημα «Ο Γράμος κι αν έπεσε, εμείς θα νικήσουμε!» (ένα είδος επανέκδοσης του ολέθριου «Το όπλο παρά πόδα»;), αυτό δείχνει η πρόκληση των σύγχρονων περίλαμπρων μνημείων προς τιμήν του ΔΣΕ στην Τρίπολη, στην Πάτρα, στη Φλώρινα, στο κέντρο τής Αθήνας, παντού στην ελληνική ύπαιθρο, αυτό δείχνουν οι γιορτές τού επίσημου ΚΚΕ στον Γράμμο, αυτό δείχνει η και σύγχρονη θέση ότι υπάρχουν δυο μονάχα κατηγορίες Ελλήνων: Οι ηρωομάρτυρες κουκουέδες από τη μια, και οι κατάπτυστοι προδότες από την άλλη…

    Σε ποιους συγκεκριμένα αναφέρεστε όταν λέτε: «…ευκαιρία να επικαρατήσουν μέσω τής εγκληματικότητας»; Μήπως προσπαθείτε να μας πείτε ότι όσοι γράφουν όπως ελόγου μου για τον Φενεό και για τον Ζέγγο είναι Χρυσαυγίτες (εγκληματίες); Ειλικρινά ελπίζω πως όχι.

    Ναι, να την πολεμήσουμε με νύχια και με δόντια την «υπέρμετρη ΕΜΠΑΘΕΙΑ» και την «κακία», που όπως πολύ σωστά λέτε, μας οδήγησε τότε εκεί που μας οδήγησε.
    Πώς, όμως, θα το πετύχουμε αυτό, αν όχι μέσω τής έντιμης αναγνώρισης της ιστορικής πραγματικότητας, και της αμοιβαίας και έμπρακτης συγγνώμης;

    Αρέσει σε 1 άτομο

    1. καμμια σχεση με καπεταναιους και αλλες συναφεις προσωπικοτητες ..οπως και με χρυσαυγητες …τα ακρα με απωθουν …γνωριζω απο τις αφηγησεις του πατερα μου τον οποιον ηρθαν τρεις φορες να τον μεταφερουν στο σφαγειο του φενεου αλλα ευτυχως η δυναμη του και η οξυδερκεια του τον βοηθησε να το αποφυγη …και δυστυχως η εμπαθεια τους τους οδηγησε να τον καταγγειλουν…αφου δεν μπορουσαν να τον συλλαβουν ..στους γερμανους…οι οποιοι του εκαψαν το φαρμακειο και το σπιτι….καιροι δυσκολοι …περα απο τον πολεμο …η εμπαθεια …το εφημερο κερδος απο ολους αυτους τους περιφεριακους τυπους που…ξεσηκωναν οποιο δεν χωνευαν ….μεσα στη αμορφωσιατους ναι γιατι ενας λογικος και μορφωμενος κοινωνικα δεν φτανει να σηκωσει το χερι του και να κοψει το λαιμο ανθρωπου…πολεμησε ο πατερας μου στην αλβανια τιμησε την σημαια…πολεμησε στο γραμμο να διωξει τους κουκουνιστοσυμμοριτες αποτην ελευθερη ελλαδα που δουλευει μοχθει και αναπτυσεται …..εγω δεν κρινω την μορφωση κανενος ….ουτε τις αποψεις …..παραθετω τις δικες μου κρισεις απ αυτα που μου διηγηθηκαν δικοι μου ανθρωποι …που εζησαν τα γεγονοτα και ρισκαραν την ζωη τους……δεν υπαρχει λογικη κυριε οσο δοσιλογος και να εισαι ….οσο προδοτης της πατριδας….οσο ποταπος χαρακτηρας και να εισαι να βρισκεσαι αντιμετωπος με το μαχαιρι ενος δημιου που εκριβε με τον καλυτερο τροπο την εμπαθεια του πισω αποτην δηθεν αριστεροσυνη του…να εκαναν δικες αυστηρες και να τους τιμωρουσαν οπως πρεπει ….κανεις απο αυτους που εσφαζαν και τους οποιους γνωριζουμε καλα εμεις εδω …δεν πολεμησαν κατακτητες ..ιταλους ..γερμανους …προτιμησαν να σφαζουν αθωους γυναικες και μικρα παιδια εχοντας ως αλλοθι …οτι επρεπε να εξαφανιστει και ο σπορος τους….κανεις σοβαρος αριστερος στην περιοχη μας δεν προχωρησε σε σφαγες …υποκοσμος κοινωνικα αμορφωτοι..εμπαθεις …και εγκληματιες κρυμμενοι πισω απο την ΟΠΛΑ και το ΕΑΜ …..και το ΚΚΕ…ολα τα αλλα ειναι δικαιολογιες και προφασεις και βεβαια συγνωμη …δεν ακουστηκε ποτε ……………………..

      Μου αρέσει!

  15. Σήμερα είδα αυτό το ποστ για πρώτη φορά. Είδα πολλά που θα ήθελα να σχολιάσω, αλλά λόγω χρόνου θα περιορισθώ σε ένα μόνο: Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΔΩΡΗ ΕΙΝΑΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ, όχι λόγω της καλής ή κακής προσωπικότητάς του, αλλά γιατί είναι η μία από μόνον δύο παρ ολίγον σφαγέντων (η άλλη στο βιβλίο μου «ΑΘΩΩΝ ΑΙΜΑ) που μας περιγράφουν τι διαδικασία της κράτησης των φυλακισμένων στον Φενεό και της σφαγής τους.

    Αρέσει σε 1 άτομο

  16. Νίκος:

    «Έχει όμως νόημα μια τέτοια συζήτηση?»

    Όχι, δεν έχει. Γιατί εγώ ενδιαφέρομαι να ερμηνεύσω τα κίνητρα των πράξεων ενώ εσείς αγχώνεστε μη τυχόν κηρυχθεί αθώος ο κατηγορούμενος.

    Είναι προφανές ότι δεν ενδιαφερόμαστε και δεν συζητάμε για το ίδιο ζήτημα.

    Μου αρέσει!

  17. Πάνο και ΣΑΘ σας συγχαιρω για το επιπεδο της επιχειρηματολογιας.Συμφωνα με τη δικη μου αναγνωση,αμφοτεροι φωτιζετε απο διαφορετικη οπτικη
    γωνια τα ιδια γεγονοτα,πραγμα ιδιαιτερως χρησιμο,διοτι η αληθεια ειναι μαλλον ενα κερματισμενο αγαθο.Ειναι απιστευτα δυσκολο ν’αποποιηθει καποιος τις καταβολες του και να διαβασει διχως παραμορφωτικους φακους τα οσα φρικωδη διαδραματιστηκαν εκεινη την εποχη.Κι ειναι απογοητευτικο ν’ακουει σημερα συνθηματολογια ανιστορητων,βασισμενη στη φρικη του εμφυλιου.Προσωπικα σας ευχαριστω για το διαλογο.

    Μου αρέσει!

    1. @ ΧΡΗΣΤΟΣ
      Ευχαριστώ για τα καλά σας λόγια.
      Προσωπικά θα χαιρόμουν να σας έβλεπα να συμμετέχετε στην επί της ουσίας συζήτηση, και εσείς ο ίδιος.
      Να είστε καλά!

      Μου αρέσει!

    2. Όπως ειπώθηκε (όχι από μένα) μετά τους «Γανωμενέους», ο ΣΑΘ κλίνει επικίνδυνα προς την αριστερή αναθεωρητική ιστορία. Εγώ παραμένω σταθερός στο κέντρο και είναι φυσικό να διαφωνούμε, ενίοτε 🙂

      Μου αρέσει!

  18. ΣΑΘ:

    Από τα τέλη τού καλοκαιριού τού 1943, δηλαδή πριν ακόμα εμφανισθούν τα (αμφιλεγόμενα και σε τελευταία ανάλυση δυσώνυμα και μοιραία) Τάγματα Ασφαλείας, η Ελλάδα είχε γεμίσει στρατόπεδα συγκεντρώσεως όπου ως το τέλος τής Κατοχής (αλλά και πέραν αυτής) βασανίσθηκαν απάνθρωπα και εξοντώθηκαν δεκάδες χιλιάδες Έλληνες συνολικά. Κάμποσοι από αυτούς ήταν πράγματι κατάπτυστοι προδότες που υπέστησαν εκεί «άξια ων έπραξαν». Τη συντριπτική πλειονότητά τους, όμως, την αποτελούσαν οι δυστυχείς «αντιδραστικοί».

    Αλλά:

    Στο επίπεδο της απλής πρόσθεσης, που δηλώνει ωστόσο και αυτή πολλά, ο γερμανός ιστορικός καταλήγει στο ακόλουθο εξαγόμενο: τη διετία 1943-44 και πριν από τα Δεκεμβριανά 14.000-16.000 Ελληνες εξοντώθηκαν από τον ΕΑΜ/ΕΛΑΣ και άλλες 30.000-40.000 από τα Τάγματα Ασφαλείας και τις δυνάμεις κατοχής.

    https://greekcivilwar.wordpress.com/2016/02/24/gcw-52/

    Με δεδομένο ότι μετά την απελευθέρωση και πριν τα Δεκεμβριανά οι νεκροί (Ταγματασφαλίτες και άλλοι) ήταν σχεδόν 10.000, μένουν 4 έως 6 χιλιάδες (περίπου) νεκροί στην Κατοχή που θα μπορούσαν να αποδοθούν στον ΕΛΑΣ. Μεταξύ τους οι (ουκ ολίγοι) συνεργάτες των κατακτητών. Συνεπώς το «δεκάδες χιλιάδες Έλληνες συνολικά» είναι μάλλον ατεκμηρίωτη εκφραστική υπερβολή.

    Μου αρέσει!

    1. # Όπως ειπώθηκε (όχι από μένα) μετά τους «Γανωμεναίους», ο ΣΑΘ κλίνει επικίνδυνα προς την αριστερή αναθεωρητική ιστορία. Εγώ παραμένω σταθερός στο κέντρο και είναι φυσικό να διαφωνούμε, ενίοτε 🙂# (!!!)

      Ιδίως μετά το παρακάτω απόσπασμα (από τους «Γανωμεναίους»):
      # Είναι προφανές ότι, στα εφιαλτικά εκείνα χρόνια, όταν οι κομμουνιστές έθεσαν σε κίνδυνο όχι μόνο το δημοκρατικό πολίτευμα αλλά και την εδαφική ακεραιότητα της χώρας, οι «Γανωμεναίοι», (αλλά και άλλοι σαν κι αυτούς), λειτούργησαν ως αντίβαρο και εξαιρετικά δραστικό αντίμετρο στη βία και στην τρομοκρατία τού γνωστού ως «Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας»· στην ανηλεή εξόντωση των ιδεολογικοπολιτικών αντιπάλων του και στην καταλήστευση της περιουσίας τους, στη βίαιη στρατολογία, στη βίαιη κατάλυση του Κράτους… Οι εξαιρετικές καταστάσεις είναι βέβαιο ότι απαιτούν εξαιρετικά μέτρα. «Πάσσαλος πασσάλω εκκρούεται». Η επίσημη γραμμή της κυβερνητικής πλευράς, ήταν το ίδιο σκληρή και ανελέητη. Όσοι συνεργάζονταν με τους αντάρτες, τους υπέθαλπαν, τους βοηθούσαν, έπρεπε πάση θυσία να εξουδετερωθούν ή και να εκλείψουν. Το ίδιο ίσχυε και για όσους ήταν απλώς ύποπτοι μιας τέτοιας συνεργασίας. Έτσι, μαζί με πολλούς πράγματι ενόχους μιας τέτοιας συνεργασίας, την πλήρωσαν άδικα και πολλοί εντελώς αθώοι. Μαζί με τα ξερά κάηκαν, δυστυχώς, και πολλά χλωρά…# 😉

      Αρέσει σε 1 άτομο

    2. To «δεκάδες χιλιάδες Έλληνες συνολικά», δεν αναφέρεται αποκλειστικώς σε εκτελεσθέντες. Αναφέρεται και σε αγρίως βασανισθέντες αλλά μη εκτελεσθέντες τελικώς.
      Ο συλλογισμός σας βασίζεται στα στοιχεία συγκεκριμένου Γερμανού ιστορικού αποκλειστικά. Ούτε Ευαγγέλιο να ήταν (το βιβλίο τού Γερμανού)…

      Ωστόσο, μόνο στην Πελοπόννησο, οι σκοτωμένοι από τους ΕΑΜοΕΛΑΣίτες επί Κατοχής -και λίγο μετά την απελευθέρωση- υπολογίζονται σε περίπου 4.500 (Σ. Καλύβας – Ν. Μαραντζίδης, «ΕΜΦΥΛΙΑ ΠΑΘΗ σελ. 51).
      Οι ριγμένοι μόνο στην φρικώδη τρύπα τής Τατάρνας (Ευρυτανία), υπολόγίζονται σε 3.000 (διαδίκτυο)…

      Μου αρέσει!

  19. Ο δικός μου υπολογισμός για την Πελοπόννησο, μέχρι το τέλος Αυγούστου 1944, είναι τουλάχιστον 3.465 δολοφονημένοι. Σε αυτούς πρέπει να προστεθούν και 2.500 περίπου τον Σεπτέμβριο – Οκτώβριο 1944. Σύνολο, τουλάχιστον 5.965 δολοφονημένοι…

    Μου αρέσει!

  20. Καλα το νουμερο που δινει ο γερμανος ιστορικος ειναι απο το βιβλιο του Καλυβα The Logic of Violence in Civil War. Πιο συγκεκριμενα παραπεμπει στη σελιδα 249 που αναφερει:

    A broad survey of the available evidence reveals the following fatality patterns: during the occupation period, as many as 40,000 civilians may have been killed in reprisal actions or mass executions by the occupying forces, sometimes assisted by local collaborators; the main
    leftist resistance organization may have also killed close to 15,000 civilians. Up to
    2,000 collaborationist militiamen and 4,000 guerrillas (known as andartes) were
    also killed in and after combat.

    α.Μιλαει για την περιοδο της κατοχης και β. ως γνωστον οι υπολογισμοι του για τα θυματα εκτελεσεων στην Πελοποννησο μετα την απελευθερωση ειναι αρκετα συντηρητικοι. Για τη Μακεδονια στα εμφυλια παθη γραφουν για 2000 νεκρους μονο στις 3 μεγαλυτερες μαχες.

    Ασχετα με τα παραπανω ο αριθμος 10000 δεν ισχυει με τιποτα.

    Τωρα για τη Μακεδονια ο Χανδρινος σε αρθρο που υπαρχει και στο μπλογκ αναφερει:

    «ενώ χάρη στους πίνακες συνταξιοδοτηθέντων «αντιστασιακών» από τις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις, γνωρίζουμε πως ο δωσιλογικός ΕΕΣ στη Μακεδονία είχε 1.745 νεκρούς [5]. Το μεγαλύτερο μέρος αυτών των απωλειών συναρτάται με την αυξημένη συμμετοχή «εθελοντών» σε επιθετικές επιχειρήσεις και μαζικές εκτελέσεις αμάχων σε χωριά και πόλεις (Πύργοι Εορδαίας, Γιαννιτσά, Χορτιάτης, Δουργούτι, Κοκκινιά).»

    Αμφιβαλλω αν οι απωλειες του ΕΕΣ προερχονται απο τη συμμετοχη του σε επιθετικες επιχειρησεις, μαλλον το μεγαλυτερο ποσοστο θα ειναι εκτελεσμενοι μετα την απελευθερωση.

    Μου αρέσει!

  21. Προχθες,συναντηθηκα με τον Κ.Καπελλο,τεως δημαρχο Φενεου,του οποιου η οικογενεια «μετρησε» πολλα θυματα, κυριως στο βαραθρο του Φενεου και αλλου.Εχει γραψει και μερικα βιβλια σχετικα με το θεμα αυτο.Επειδη,το τελευταιο απο αυτα, «Κοκοβουνι Φενεου,ο γολγοθας των αθωων»,δεν πωλειται,τον συναντησα για να το προμηθευτω.Μαλιστα,γνωριζε προσωπικα πολλους απο τους εμπλεκομενους, καθ’ οιονδηποτε τροπο, στο εγκλημα στο Φενεο,μεταξυ αυτων και το Δωρη,απο τον οποιο εχει παρει συνεντευξη.Μου ειπε οτι το «αμαρτημα» του Δωρη ηταν το οτι δεν βοηθουσε τον «αγωνα»,διοτι ηταν στο ανταρτικο του Φαρμακα,με διοικητη το Βαζαιο,και οτι,αντιθετα με το Βαζαιο και αλλους,δεν κατεταγη στον ΕΛΑΣ,μετα τη διαλυση του τμηματος του.Αυτο του καταλογισαν στο Μοναστηρι-στρατοπεδο του Αγιου Γεωργιου κατα την ανακριση και το βασανισμο του πριν τον πανε κι αυτον σαν προβατο επι σφαγη.

    Μου αρέσει!

Σχολιάστε