Οι μάχες του ΕΛΑΣ με τους κατακτητές

 

Ανατολική Μακεδονία – Θράκη

• Μάχη σε Μποζ Νταγ (τριήμερη) με Βούλγαρους (1/1/44)
• Μάχη Πλαταμώνα Καβάλας, με Βούλγαρους. Τέλη Ιουνίου 1944
• Μάχη Διδυμοτείχου με Γερμανούς (29/8/44)

Κεντρική και Δυτική Μακεδονία, Ήπειρος

• Μάχη με Ιταλούς σε θέση Βαθύρεμα Βοϊου (8/2/43)
• Αιφνιδιασμός φρουράς στο δρόμο Κατερίνης – Ελασσόνας, απελευθέρωση κρατουμένων (17/2/43)
• Επίθεση σε Γερμανική φάλαγγα αυτοκινήτων στο Σανατόριο Πέτρας, απελευθέρωση ομήρων (18/2/43)
• Επίθεση σε φάλαγγα Ιταλών στο δρόμο Γρεβενά – Σιάτιστα (1/3/43)
• Μάχη με Ιταλούς σε Φαρδύκαμπο Σιάτιστας (4/3/43)
• Επίθεση σε Ιταλική φάλαγγα σε Ιεροπηγή Καστοριάς (13/3/43)
• Απελευθέρωση Γρεβενών μετά από πολυήμερη μάχη (24/3/43)
• Ενέδρα σε Γερμανούς στο δρόμο Κατερίνης – Ελασσόνας (18/4/43)
• Επίθεση σε Γερμανική φάλαγγα στη γέφυρα Γιάνκοβα Αλιάκμονα (31/8/43)
• Ανατίναξη μεταλλείων χρωμίου Ροδιανής Κοζάνης (6/10/43)
• Επίθεση σε φάλαγγα Γερμανών σε Περιβόλι Κόνιτσας. Διήμερη μάχη (21/10/43)
• Επίθεση σε φάλαγγα Γερμανών από Μέτσοβο προς Μηλιά (23/10/43)
• Εκκαθαριστική Γερμανών σε Όλυμπο (11/12/43)
• Μάχη με Γερμανούς σε Ρητίνη Πιερίας (28/12/43)
• Μάχες με Βουλγαρικό σώμα Κάλτσεφ σε Μεσοποταμία Καστοριάς (11/1/44 και 24/3/44)
• Μάχη με Γερμανούς σε Μεγάλα Λιβάδια Γουμένισσας (13/1/44)
• Μάχη με Γερμανούς σε δρόμο από Άρνισσα προς Κέδρο (24/3/44)
• Μάχη με Γερμανούς στο δρόμο προς Παλατίτσα και Μελίκη Πιερίων (1/4/44)
• Σαμποτάζ και επίθεση σε αμαξοστοιχία στη Λεπτοκαρυά Πιερίας (2/4/44)
• Μάχη με Γερμανούς και Κάλτσεφ σε Κλεισούρα Καστοριάς (5/4/44)
• Εισβολή ΕΛΑΣ με πολιτικά στη Βέροια, χτύπημα Πούλου (6/4/44)
• Εκκαθαριστική Γερμανών σε Πιέρια. 6μερες μάχες (13/4/44)
• Εκκαθαριστική Γερμανών σε Βέρμιο. 7 μερες μάχες (22/4/44)
• Μάχη σε Καράκαλο Ν. Ολύμπου με τάγμα SS (6/5/44)
• Εκτροχιασμός αμαξοστοιχίας κοντά σε Βέροια (11/5/44)
• Εκκαθαριστικές Γερμανών σε Μπούρινο Κοζάνης 3μερες μάχες (6/4/44)
• Εισβολή σε Νάουσα, σε εργοστάσιο Λαναρά (25/6/44)
• Εκκαθαριστικές Γερμανών σε Βόρεια Πίνδο. 15 μέρες μαχών (3/7/44)
• Μάχη με Γερμανούς και δωσίλογους για τη σοδιά από χωριά Πλατίτσια, Βεργίνα και Μετόχι (13/7/44)
• Ανακατάληψη Γρεβενών μετά από υποχώρηση Γερμανών από Β. Πίνδο (22/7/44)
• Εξόντωση φάλαγγας Ιταλών και δωσιλόγων σε Πεντάβρυση Νεστορίου Καστοριάς (23/7/44)
• Ανατίναξη αμαξοστοιχίας σε Πεζά και Πετριές Έδεσσας (1/8/44)
• Ανατίναξη αμαξοστοιχίας και μάχη σε Μουχαρέμ Χάνι Έδεσσας (3/8/44)
• Ανατίναξη αμαξοστοιχίας και μάχη σε Μουχαρέμ Χάνι. Συμμετείχαν 40 Βρετανοί και Αμερικανοί κομάντο (6/8/44)
• Εισβολή σε Βέροια, απελευθέρωση κρατουμένων (9/8/44)
• Μάχη με δωσιλόγους σε Γιαννιτσά (18/8/44)
• Επίθεση σε φάλαγγα Γερμανών και Ιταλών σε Αλιάκμονα (20/8/44)
• Επίθεση σε φάλαγγα 200 αυτοκινήτων σε Μουχαρέμ Χάνι (20/9/44)
• Επίθεση σε Βουλγάρικό σώμα Κάλτσεφ σε Πολυκέρασο Καστοριάς (21/8/44)
• Επίθεση σε Γερμανούς και δωσιλόγους σε Βαθύλακκο, Μεσσιανή και Λευκάδα Κοζάνης (28/8/44)
• Επίθεση σε Γερμανική φρουρά Ροδιανής Σιάτιστας (3/9/44)
• Επίθεση σε Χάνι Καλλιθέας, στο δρόμο Γιαννίνων – Κόνιτσας (7/9/44)
• Μάχη του Πέρδικα σε Εορδαία (11/10/44)
• Επίθεση σε φάλαγγα φρουράς Άρνισσας (22/10/44)

Θεσσαλία

• Μάχη Μερίτσας (Οξύνειας) Καλαμπάκας με Ιταλούς (11/3/43)
• Η Καρδίτσα ελεύθερη πόλη (12/3/43)
• Δημιουργία αντάρτικου αεροδρόμιου Νευρόπολης Καρδίτσας (καλοκαίρι 1943)
• Μάχη της Πόρτας (Πύλης) Τρικάλων με Ιταλούς (8 & 9/6/43)
• Ανατίναξη αμαξοστοιχίας από ΕΛΑΣ Ν. Ολύμπου (23/2/44)
• Η μάχη της σοδειάς σε Θεσσαλικό κάμπο. Μεγάλη κινητοποίηση ΕΑΜ, δεκάδες συγκρούσεις ΕΛΑΣ με Γερμανούς και δωσιλόγους (Ιούνιος – Ιούλιος 1944)

Ρούμελη

• Μάχη με Ιταλούς σε Ρεκά Γκιώνας (9/9/42)
• Μάχη με Ιταλούς σε Κρίκελλο Ευρυτανίας (29/10/42)
• Γοργοπόταμος, μαζί με ΕΔΕΣ και Άγγλους σαμποτέρ (25/11/42)
• Μάχη με Ιταλούς σε Οβριακή (30/11/42)
• Μάχη με Ιταλούς σε Χρύσω (5/12/42)
• Μάχη με Ιταλούς σε Μικρό Χωριό Ευρυτανίας (18/12/42)
• Εισβολή σε Λειβαδιά και απελευθέρωση κρατουμένων (5/3/43)
• Μάχη Παύλιανης με Ιταλούς (6/3/43)
• Σύγκρουση με Γερμανούς σε Καϊτσα (27/3/43)
• Σύγκρουση με Γερμανούς σε Γοργοπόταμο (28/3/43)
• Επίθεση σε Ιταλική φάλαγγα σε Αγία Ευθυμία Φωκίδας (8/4/43)
• Επίθεση σε Γερμανική φρουρά Αμφίκλειας. Καταστροφή 11 ατμομηχανών και 110 βαγονιών (13/4/43)
• Απελευθέρωση Καρπενησίου από Ιταλούς (28/4/43)
• Μάχη στη Γραβιά με Ιταλούς (25/5/43)
• Ανατίναξη σήραγγας σε Κούρνοβο (1/6/43)
• Ανατίναξη τραίνου σε Δερελί (5/7/43)
• Μάχη Γουρίτσας Αιτωλοακαρνανίας με Γερμανούς (10/7/43)
• Ενέδρα σε δρόμο Λαμίας – Δομοκού (12/7/43)
• Επίθεση ΕΛΑΣ σε Αλμυρό (12/8/43)
• Μάχη με Γερμανούς σε Τοπόλια Άμφισσας(31/8/43)
• Αφοπλισμός Ιταλικής φρουράς Λάρυμνας (9/9/43)
• Επίθεση σε Ιταλική φάλαγγα στην Αράχωβα. Απόκρουση φάλαγγας Γερμανών (10/9/43)
• Αφοπλισμός Ιταλικού τάγματος Αράχωβας. Απώθηση από Γερμανούς (11/9/43)
• Αφοπλισμός Ιταλικού Τάγματος Αιδηψού από ΕΛΑΝ Μαλιακού (12/9/43)
• Επίθεση κατά Γερμανών σε Θερμοπύλες (21/9/43)
• Μάχη σε Θερμοπύλες με Γερμανούς (28 και 29/9/43)
• Μάχη Μακρακώμης (6/10/43)
• Επίθεση Γερμανών σε Αράχωβα (27/10/43)
• Οι Γερμανοί στο Καρπενήσι (6-13/10/43)
• Μάχη με Γερμανούς σε Πύλη, Δερβενοχώρια (15 και 16/10/43)
• Εκκαθαριστικές Γερμανών σε Παρνασίδα (Δεκέμβριος 43)
• Εργοστάσιο πολεμικού υλικού στο Τσουρνάτ, στην Όρθυ (από Δεκέμβριο 1943 ως την απελευθέρωση)
• Μάχη σε Αράχωβα (2/1/44)
• Ο ΕΛΑΣ σε ενέδρα στην Αγία Τριάδα (5/1/44)
• Ανακατάληψη Ιτέας από Γερμανούς (11/1/44). Ο ΕΛΑΣ μαζί με Σύνταγμα 5/42 κατά Γερμανικής φάλαγγας στο δρόμο Γραβιάς – Άμφισσας.
• Μάχη στο Ζηλευτό (25/2/44)
• Ανατίναξη τραίνου στο Λιανοκλάδι (29/4/44)
• Μάχες σε Σπερχειάδα – Μακρακώμη (11/5/44)
• Επίθεση σε μονάδα Ταγμάτων Ασφαλείας σε Υπάτη – Λυχνό – Αμαξωτά (14/5/44)
• Ανατίναξη τραίνου σε Αγόριανη Δομοκού (21/5/44)
• Μάχες στο δρόμο Λαμίας – Δομοκού (9/6/44)
• Μάχη σε Καρυές Δομοκού (11/6/44)
• Μάχη σε Καϊτσα Δομοκού (16/6/44)
• Μάχη σε Δεσφίνα (17/6/44)
• Εκκαθαριστικές Γερμανών προς Μακρακώμη (18/6/44)
• Επίθεση ΕΛΑΣ σε Άμφισσα. Ταυτόχρονα σε Ιτέα, Ναύπακτο, Γραβιά, Καστέλλια, Βάριανη, Δελφούς και Αράχωβα (1/7/44)
• Ο ΕΛΑΣ πέφτει σε ενέδρα σε Αγόριανη Παρνασσού (9/7/44)
• Επίθεση σε Αμφιλοχία (13/7/44)
• Επίθεση σε Στυλίδα (14/7/44)
• Επίθεση σε Τοπόλια Κωπαϊδας (19/7/44)
• Επίθεση σε Ναύπακτο (29/7/44)
• Επίθεση σε Αγρίνιο (30/7/44)
• Επίθεση σε Μόλι Λοκρίδας (2/8/44)
• Ενέδρα στο δρόμο Λαμίας – Δομοκού (4/8/44)
• Εκκαθαριστική «έχιδνα». Σφοδρές μάχες (5-31/8/44)
• Μάχη σε Καρούτες Γκιώνας (5/8/44)
• Επιδρομή ΕΛΑΣ σε Στυλίδα (8/8/44)
• Αναχαίτιση επίθεσης Γερμανών σε Λιδορίκι (9/8/44)
• Πλήγματα στις γραμμές των Γερμανών (από 10 έως 15/8/44)
• Χτύπημα ΕΛΑΣ σε λιμάνι Ιτέας (15/8/44)
• Σαμποτάζ σε σιδηροδρομική γραμμή, σε πέντε διαφορετικά σημεία (τέλη Αυγούστου 1944)
• Επίθεση σε Λιανοκλάδι (2/9/44)
• Επίθεση σε Άμφισσα (1/10/44)
• Ανατίναξη τραίνου στα Στύρφακα (4/10/44)
• Επίθεση σε καταυλισμό Γερμανών σε δρόμο Λαμίας – Άμφισσας (13/10/44)
• Μάχη σε Μεγάλη Βρύση Λαμίας με υποχωρούντες Γερμανούς (17/10/44)
• Είσοδος ΕΛΑΣ σε Λαμία (18/10/44)

Μοριάς

• Μάχη Λεοντίου Αχαϊας με Ιταλούς (14/7/43)
• Μάχη σε Κοσμά με Ιταλούς (27/7/43)
• Μάχη Κερπινής με Γερμανούς (17/10/43)
• Μάχη Γόγλοβας, Αχαϊα (20/4/44)
• Εκτέλεση υποστρατήγου Κρεχ, Μονεμβασιά Λακωνίας (27/4/44)
• Μάχη σε Χάνι Αχλαδόκαμπου (17/5/44)
• Μάχη Κανελλακίων, Αρκαδίας (24/6/44)
• Εκκαθαριστικές Γερμανών σε Κορινθία. Μάχη σε Ψάρι. Μάχη της Στυμφαλίας (πρώτες μέρες Ιουλίου 1944)
• Μάχη σε Αγορέλιτσα (Χώρα) Μεσσηνίας (στου Μανούσου το Γεφύρι) με Γερμανούς (19/7/44)
• Μάχη σε Βουρλιά Λακωνίας (10/8/44)

Κρήτη

• ΕΛΑΣ νομού Χανίων: 17 μάχες και ένοπλες συγκρούσεις
• Ενέδρα σε Μέλαμπες (14/4/44)
• Μάχη Σήραγγας Τοπολίων Κισσάμου (8/8/44)
• Μάχη σε Μπαλέ Ρεθύμνου (Αύγουστος 1944)
• Μάχη σε Αραβάνες (13/8/44)
• Κατάληψη Γερμανικής Σχολής Ασωμάτων (11/9/44)
• Μάχη των Ποταμών Ρεθύμνου (11/9/44)
• Μάχη σε Κεραμέ (14, 16 και 17/9/44)
• Μάχη σε διακλάδωση Γουβών Ηρακλείου (Οκτώβριος 1944)
• Μάχη Παναγιάς (ή Κεραμειών) μαζί με τμήμα ΕΟΚ (12/11/44)

Σημείωση: ο πίνακας με τις μάχες του ΕΛΑΣ είναι προφανώς ελλιπής (ειδικά σε Κρήτη και νησιά) και πολύ φοβάμαι ότι έχει λάθη, κυρίως στις ημερομηνίες. Νομίζω όμως ότι θα είναι  χρήσιμος σε όποιον μελετάει (ερασιτεχνικά) την περίοδο της Κατοχής. Πρέπει να επισημάνω ότι δεν περιλαμβάνεται η δράση του ΕΛΑΣ στην Αθήνα. Επίσης, ο αναγνώστης πρέπει να έχει υπόψη την πολυσχιδή (αν και μάλλον άγνωστη) δράση του ΕΛΑΝ. Τέλος, δεν συμπεριλήφθηκαν ορισμένες ειδικότερες πλευρές της δράσης του ΕΛΑΣ, όπως η μάχη των ορυχείων – που εφοδίαζαν τη Γερμανία με υπερπολύτιμο χρώμιο, βωξίτη και άλλα μεταλλεύματα. Και άλλες. Τέλος, δεν συμπεριλαμβάνονται οι μάχες και οι συγκρούσεις του κατοχικού εμφυλίου, με τις άλλες ένοπλες οργανώσεις της Αντίστασης. 

*

Η φωτογραφία είναι της Ταξιαρχίας Ιππικού του Μπουκουβάλα.