(Από τον «Ερμή»)
«Στην επαρχία οι Γερμανοί αντικατέστησαν τους Ιταλούς και προσπάθησαν να μειώσουν τον απαραίτητο δικό τους αριθμό ανδρών με τη χρήση των ένοπλων δοσιλόγων. Το ίδιο στην Αθήνα, όπου είχαν σταματήσει να λειτουργούν πολλά σημεία ελέγχου επειδή οι Γερμανοί δεν διάθεταν το απαιτούμενο προσωπικό για να τα επανδρώσουν. Παράλληλα ο ΕΛΑΣ της Αθήνας είχε επωφεληθεί από τον αφοπλισμό ιταλικών μονάδων για να εξοπλιστεί κι έτσι μπόρεσε να απαντήσει δυναμικά στην προσπάθεια των Ταγμάτων και της Ειδικής Ασφάλειας να κυριαρχήσουν στις συνοικίες»
«Ποιος ήταν επικεφαλής των Ταγμάτων;»
«Ο υποστράτηγος Βασίλειος Ντερτιλής. Είχε πάρει μέρος σε τέσσερα απανωτά πραξικοπήματα από το 1924 ως το 1926 και είχε καταδικαστεί σε ισόβια για το τελευταίο, το οποίο είχε οργανώσει μαζί με τον Ναπολέοντα Ζέρβα εναντίον του Κονδύλη. Ακολούθησε αμνηστία και επάνοδος στο στράτευμα, με προαγωγή. Κατόπιν επιδόθηκε στη χαρτοπαιξία και στις επιχειρήσεις. Το 1941 πήρε από τους Γερμανούς ένα αλιευτικό μονοπώλιο. Γιος του είναι ο χουντικός Νικόλαος, που τώρα βρίσκεται στη φυλακή για το φόνο που έκανε στο Πολυτεχνείο το ’73, τότε όμως ήταν βοηθός στο γραφείο του πατέρα του. Ο Ντερτιλής έλεγε ανοιχτά στους αξιωματικούς των Ταγμάτων ότι οι Βρετανοί στήριζαν τα Τάγματα Ασφαλείας, παρά τις δημόσιες καταγγελίες. Τελικά προέκυψε αντιστασιακός, διότι οι Γερμανοί τον συνέλαβαν τον Μάιο του ’44, επειδή των υποψιαζόντουσαν για επαφές με τους Βρετανούς, με τον παλιό του φίλο Ζέρβα και με αντιστασιακές οργανώσεις. Δεν ξέρω αν είχε δώσει κι αυτός των όρκο των Ταγμάτων»
«Ο οποίος τι έλεγε;»
«Ορκίζομαι εις τον Θεόν τον άγιον τούτον όρκον, ότι θα υπακούω εις τας διαταγάς του ανωτάτου αρχηγού του γερμανικού στρατού, Αδόλφου Χίτλερ. Ωστόσο ο επιχειρησιακός αρχηγός των Ταγμάτων, διοικητής του 1ου Συντάγματος Ευζώνων Αττικής ήταν άλλος, ο αμείλικτος γερμανόφιλος συνταγματάρχης Ιωάννης Πλυτζανόπουλος. Αυτός πήρε μέρος ως επικεφαλής των Ταγμάτων στα μπλόκα. Και στο τελευταίο μεγάλο μπλόκο της Κοκκινιάς»
Ο Ερμής χαμογέλασε.
«Η Ιστορία προσπάθησε να δικαιώσει τον Πλυτζανόπουλο. Τον Αύγουστο του 1968 είχε διοριστεί από τη χούντα δήμαρχος στην Κοκκινιά ο ανεψιός του, ταγματάρχης Νικόλαος Πλυτζανόπουλος. Και έβγαλε λόγο υπέρ των ηρωικών Ταγμάτων Ασφαλείας, υποστηρίζοντας ότι οι δράστες της σφαγής ήταν μασκοφόροι προδότες κομουνιστές, οι οποίοι σφαγίασαν αθώους εθνικόφρονες πολίτες της Νίκαιας – Κοκκινιάς. Στην πρώτη δίκη που έγινε ένα χρόνο μετά το μπλόκο είχαν καταδικαστεί ο πατήρ Σγούρος, ταγματάρχης της Χωροφυλακής, σε έντεκα χρόνια φυλακή και ο υιός Σγούρος που υπηρετούσε τότε στο Στρατό σε εφτά χρόνια, όχι γιατί ήταν συνεργάτες του κατακτητή και διέπραξαν πράξεις βίας στο μπλόκο, αλλά γιατί εξαιτίας τους συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν πέντε άτομα. Το δικαστήριο όμως τους αναγνώρισε το ελαφρυντικό της μετρίας συγχύσεως και τους έριξε στα μαλακά. Κι αυτό όμως ήταν προσωρινό, αφού τον Μάρτιο του ’47 το Γ’ Δικαστήριο Δοσιλόγων απάλλαξε τους Πλυτζανόπουλο και Σγούρο από κάθε κατηγορία. Ακόμα καλύτερα, ο Πλυτζανόπουλος έγινε υποστράτηγος και ο Σγούρος αντισυνταγμάρχης, διοικητής στο 3ο Τάγμα Σκαπανέων στη Μακρόνησο. Και ο Παπαδόγγονας που είχε τηλεγραφήσει το εμπνευσμένο από της ιεράς γης της αρχαίας Σπάρτης υψούται η προσευχή μας, Κύριε διαφύλασσε τον Φύρερ μας, προήχθη μετά θάνατον σε υποστράτηγο. Αλλά ήταν τέτοια η κατακραυγή που η προαγωγή ανακλήθηκε»
«Τι είδος ανθρώπων πήγαινε στα Τάγματα;»
«Οι Βρετανοί που ήταν πολύ συστηματικοί στις αναλύσεις τους είχαν κατατάξει τους νεοσύλλεκτους στα Τάγματα σε έξι κατηγορίες. Πολλοί φτωχοί που κατατάχτηκαν για να επιβιώσουν. Εγκληματικοί τύποι. Εθελοντές από μίσος για το ΕΑΜ – ΕΛΑΣ, όπως ήταν ο Βρεττάκος. Πολιτικοί καιροσκόποι. Αξιωματικοί που θεωρούσαν καθήκον τους τον αντικομουνιστικό αγώνα ή στάλθηκαν στα Τάγματα από τις οργανώσεις τους, όπως τον ΕΔΕΣ των Αθηνών. Και τέλος, μέλη οργανώσεων που δέχτηκαν επίθεση από τον ΕΛΑΣ, για παράδειγμα άνδρες του 5/42 Συντάγματος»
«Είναι ακριβής αυτή η κατάταξη;»
Ο Ερμής γέλασε.
«Καμιά τυποποίηση ανθρώπων δεν μπορεί να μην έχει λάθη ή παραλείψεις. Εγώ θα προσέθετα ορισμένες κατηγορίες που οι Βρετανοί μάλλον δυσκολεύονταν να εντοπίσουν, όπως οι βεντέτες και τα μίση μεταξύ οικογενειών, ακόμα και μεταξύ χωριών. Κι άλλοι, που κατατάχτηκαν στα Τάγματα ακολουθώντας αταβιστικά πατριώτες τους αξιωματικούς ή τοπικούς παράγοντες. Μια ακόμα κατηγορία που παραλείπουν οι Βρετανοί είναι όσοι εκβιάστηκαν με διάφορους τρόπους για να καταταγούν. Αφορά και αξιωματικούς, αλλά και όσους οπλίτες δεν πήγαν ως εθελοντές, αλλά τους κάλεσαν με ατομικές προσκλήσεις. Η άρνηση κατάταξης θα μπορούσε να έχει πολύ άσχημες συνέπειες»
«Τι απώλειες είχαν τα Τάγματα κατά τη διάρκεια της κατοχής;»
«Στις 16 Μαΐου 1944 το δοσιλογικό υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε ότι από την 1η Δεκεμβρίου και μετά είχαν δολοφονηθεί από κομουνιστές διακόσιοι δεκατρείς αξιωματικοί και άνδρες των Σωμάτων Ασφαλείας, όχι μόνο των Ταγμάτων, και ότι άλλοι εξακόσιοι ήταν αγνοούμενοι. Από τότε ως την απελευθέρωση οι μάχες με τον ΕΛΑΣ εντάθηκαν, μπορούμε να υποθέσουμε και οι απώλειες των Ταγμάτων θα ήταν ανάλογες. Τα αντίποινα που είχαν καθοριστεί ήταν άγρια, πέντε Εαμικοί για κάθε νεκρό Ταγματασφαλίτη, αλλά αυτό κάθε άλλο παρά μετρίασε τις συγκρούσεις. Εξάλλου ήταν πρακτικά αδύνατο να υλοποιηθεί στην πράξη η ακριβής πρόβλεψη των αντιποίνων και για τους ίδιους τους Γερμανούς. Παρά το ότι τα Τάγματα προσπαθούσαν με ζήλο να έχουν διαθέσιμους μελλοθάνατους»
Ο Ερμής σταμάτησε για λίγο και περιεργάστηκε για πολλοστή φορά το χώρο.
«Το Σύνταγμα που σχημάτιζαν τα Τάγματα Ασφαλείας της Αθήνας είχε καταρτίσει αμυντικό και επιθετικό σχέδιο για ολόκληρη την Αττική. Κάθε Τάγμα είχε κατασκευάσει μόνιμα αμυντικά πολυβολεία στους χώρους που στρατωνιζόταν και έλεγχε. Ο οπλισμός περιλάμβανε τρία πολυβόλα ή οπλοπολυβόλα και τρεις μικρούς όλμους ανά διμοιρία, ενώ οι αξιωματικοί και υπαξιωματικοί είχαν αυτόματα Στεν και πιστόλια»
«Τι δράση είχαν;»
«Οι μονάδες της Αθήνας χρησίμευαν ως φυτώριο παραγωγής Ταγμάτων, που στέλνονταν στη συνέχεια στην επαρχία, όπως στην Εύβοια, στην Πάτρα και αλλού. Τουλάχιστον δύο φορές επιχείρησαν εκτός Αθήνας. Το Μάρτιο έγινε μια επιδρομή μαζί με Γερμανούς στα Μέγαρα. Τον Ιούνιο του 1944 έκαναν μια εκκαθαριστική επιχείρηση στην Κωπαΐδα, με στόχο την περιφρούρηση της σοδιάς του σταριού, την οποία εποφθαλμιούσε και το ΕΑΜ, και συγκρούστηκαν με τον τακτικό ΕΛΑΣ της περιοχής. Στην Αθήνα τα Τάγματα πήραν μέρος σε όλα τα μπλόκα που έγιναν. Αλλά, όπως ήταν λογικό, η μεγάλη αντιπαράθεση έγινε με τον ΕΛΑΣ της Αθήνας, σε καθημερινή βάση. Πρώτη σημαντική επιδρομή ήταν στις 27 Νοεμβρίου 1943, όταν εκκαθάρισαν τα στρατιωτικά νοσοκομεία, σε συνεργασία με την Ειδική Ασφάλεια. Από τότε οι συγκρούσεις μεταφέρθηκαν στις συνοικίες της Αθήνας, όπου τα Τάγματα εξορμούσαν για έρευνες σε σπίτια, προκειμένου να ανακαλύψουν κρυμμένα όπλα, ασφράγιστα ραδιόφωνα και παράνομο τύπο. Κάτι που ήταν άριστη ευκαιρία για πλιάτσικο, αλλά και τρομοκράτηση των κατοίκων»
Ο Ερμής βεβαιώθηκε ότι η ταυτότητά του ήταν πάντα στην τσέπη του πουκαμίσου και συνέχισε.
«Στις 5 Απριλίου 1944 κρεμάστηκαν στους Αμπελόκηπους πέντε Ελασίτες που είχαν συλληφθεί σε μπλόκο στο νοσοκομείο Συγγρού, στο σημείο που είχε δολοφονηθεί ένας αξιωματικός των Ταγμάτων. Τους κρέμασαν από τα δέντρα της πλατείας και τους φρουρούσαν Ταγματασφαλίτες. Θα έμεναν έτσι επί τρεις μέρες, για παραδειγματισμό»
«Ποιος ήταν ο αξιωματικός και γιατί τον σκότωσαν;»
«Ήταν ο λοχαγός Κωνσταντίνος Μανωλάκος, ταυτόχρονα στα Τάγματα και τομεάρχης της Χ Αμπελοκήπων. Είχε εντοπίσει τρεις Επονίτες που έκαναν έρανο, τους ακινητοποίησε και τους σημάδευε με το πιστόλι του, περιμένοντας να εμφανιστεί κάποιος δικός του. Οι μόνοι που υπήρχαν εκεί ήταν δυο ένοπλοι Ελασίτες που προστάτευαν τους νεαρούς της ΕΠΟΝ. Ένας απ’ αυτούς πυροβόλησε και σκότωσε τον Μανωλάκο. Οι Γερμανοί αντέδρασαν με πέντε κρεμάλες και άλλες δύο κενές που έγραφαν τα ονόματα δύο ακόμα προγραμμένων. Ένας λόχος από τα Τάγματα σκορπίστηκε γύρω από την πλατεία και φρουρούσε τους κρεμασμένους, να μη τους κατεβάσουν. Τότε έγινε μάλλον η πρώτη αστική μάχη των Ταγμάτων με τον ΕΛΑΣ της Αθήνας, ο οποίος επιτέθηκε με μια δύναμη γύρω στους τριάντα ενόπλους, που αργότερα ενισχύθηκαν από την παρακείμενη Καισαριανή. Τους Ταγματασφαλίτες είχαν ενισχύσει Γερμανοί και δικοί τους που έσπευσαν. Η σύγκρουση κράτησε από τις δώδεκα το μεσημέρι ως το σούρουπο, έχοντας μεταφερθεί στα όρια της Καισαριανής. Το ίδιο βράδυ αποκαθηλώθηκαν οι πέντε κρεμασμένοι και τάφηκαν, κατά τα ειωθότα»
Ο Ερμής συνέχισε την αφήγηση.
«Τον Ιούλιο του ’44 έγινε μια νέα προσπάθεια στρατολογίας, με ατομικές προσκλήσεις, αλλά μόλις οι νεοσύλλεκτοι είδαν τις άγριες συγκρούσεις με τον ΕΛΑΣ τον Αύγουστο, παράτησαν τους παλιούς να βράζουν στο ζουμί τους και αποχώρησαν. Οι συγκρούσεις με τον ΕΛΑΣ κορυφώθηκαν στο διάστημα από 20 Σεπτεμβρίου έως 10 Οκτωβρίου. Το βράδυ της 10ης Οκτωβρίου έφτασε διαταγή του Στρατιωτικού Διοικητή Αθηνών Σπηλιωτόπουλου να συγκεντρωθούν οι Ταγματασφαλίτες στο στρατόπεδο Γουδί και να αφοπλιστούν. Πράγματι, το επόμενο πρωί όλοι οι Ταγματασφαλίτες της Αθήνας βρισκόντουσαν στο Γουδί, αλλά ο αφοπλισμός δεν ήταν τόσο απλή υπόθεση και χρειάστηκαν αρκετές μέρες μέχρι να επιτευχθεί. Αμέσως μετά άρχισε η αντίστροφη κίνηση του εξοπλισμού, υπό την αιγίδα της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας και του συνταγματάρχη Τσακαλώτου, η οποία ολοκληρώθηκε με την απελευθέρωσης όλων των κρατουμένων αξιωματικών και τη χρησιμοποίηση όλης της δύναμης των Ταγμάτων της Αθήνας στα Δεκεμβριανά»
«Ο Τσακαλώτος αποδεχόταν τη δράση των Ταγμάτων;»
«Ναι. Έχει αφήσει ο ίδιος ένα υμνητικό κείμενο για τα Τάγματα σε εφημερίδα το 1959, στο οποίο μεταξύ άλλων κάνει λόγο για την αφόρητη καταιγίδα των αφορισμών της Εθνικής Κυβερνήσεως, δηλαδή της κυβέρνησης Παπανδρέου, κατά των Ταγμάτων. Και την αντιπαραθέτει με την καθαρή οπτική όσων τα δημιούργησαν για να σώσουν το έθνος από τον κομμουνισμό. Απερίφραστα δηλώνει ότι χωρίς αυτά οι κομουνισταί θα είχαν επικρατήσει απ’ άκρου εις άκρον και ο αγών μετέπειτα θα ήτο σκληρότερος πολιτικώς. Συνεπώς οι Ταγματασφαλίτες έχουν το δικαίωμα να μετέχουν του δάφνινου στεφάνου των αγωνιστών της πατρίδος και του σεβασμού και της ευγνωμοσύνης των συγχρόνων των»
«Είναι σαφής»
«Σαφέστατος. Ο Τσακαλώτος είχε πλήρη γνώση των συμβάντων στην Αθήνα την περίοδο ως τα Δεκεμβριανά, ως επικεφαλής του μοναδικού τακτικού στρατιωτικού σώματος που υπήρχε, της 3ης Ορεινής Ταξιαρχίας. Αναφέρει ότι οι πρώτες ενέργειες από τον Σπηλιωτόπουλο ήταν η οργάνωση επιτελείου, ο εξοπλισμός και η στρατιωτική οργάνωση των εθνικών ομάδων και η σύνταξη ενός σχεδίου ενεργείας για τη επικράτηση στην περιοχή της Αθήνας. Ότι οι απόρρητες διαταγές της κυβέρνησης Παπανδρέου ήταν κατηγορηματικές. Καμία εμπιστοσύνη στον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ και καμιά συνεργασία για τη τήρηση της τάξης. Αντιθέτως ο Σπηλιωτόπουλος, αφηγείται ο Τσακαλώτος, ειδοποίησε καταλλήλως τα Τάγματα Ασφαλείας να συνεχίσουν τις υπηρεσίες τους, με την υπόσχεση ότι θα τύχωσι συγγνώμης. Ακριβώς όπως συνέβη. Τα ίδια με τον Τσακαλώτο αφηγείται και ο επιτελάρχης του Σπηλιωτόπουλου, ο αντιστράτηγος Γρηγορόπουλος. Εκρίθη συμφερότερον όπως τα Τάγματα Ασφαλείας μη εξωθηθούν παρ΄ ημών εις διάλυσιν, αλλ’ αφεθούν να παραμείνουν εν λειτουργία άνευ δράσεως. Προσθέτει ότι αυτή η απόφαση του Σπηλιωτόπουλου είχε ανακοινωθεί σε ελάχιστους από τους συνεργάτες του, ενώ επισήμως όλοι υποστήριζαν τη θέση που είχε η κυβέρνηση Παπανδρέου, για τα Τάγματα. Την οποία όμως έγραφαν στα παλιά τους τα παπούτσια. Αλλά και η κυβέρνηση άλλα έλεγε για τους Ταγματασφαλίτες και άλλα έκανε»
«Δηλαδή;»
«Το Νοέμβριο του ’44, σε μια λίστα με δεκατέσσερις αξιωματικούς που είχαν επιλεγεί για να οργανώσουν την Εθνοφυλακή, η οποία θα αντικαθιστούσε την Πολιτοφυλακή του ΕΑΜ από την 1η Δεκεμβρίου, οι οχτώ είχαν υπηρετήσει στα Τάγματα. Ενώ δεκάδες άλλοι, περισσότεροι από εκατό, είχαν ήδη διοριστεί στις υπό συγκρότηση μονάδες της Εθνοφυλακής»
«Πόσοι Ταγματασφαλίτες χρησιμοποιήθηκαν στα Δεκεμβριανά;»
«Ο Παπανδρέου στη δίκη των δοσιλόγων αρνήθηκε ότι χρησιμοποιήθηκαν Ταγματασφαλίτες στις μάχες του Δεκέμβρη. Σύμφωνα όμως με τον καθ’ ύλην αρμόδιο υφυπουργό Στρατιωτικών Λεωνίδα Σπαή, χρησιμοποιήθηκαν δώδεκα χιλιάδες από τους είκοσι εφτά χιλιάδες άνδρες των Ταγμάτων. Χρησιμοποίησαν τους λιγότερο εκτεθειμένους και οπωσδήποτε κανένα από τα σημαίνοντα στελέχη»
«Αυτό δεν θυμίζει το ολίγον έγκυος;»
Ο Ερμής χαμογέλασε και παρατήρησε ότι δεν ήταν η μοναδική εγκυμοσύνη της περιόδου που εμφανίστηκε ως παρθενική κατάσταση.
Σημειώσεις για τον Εμφύλιο 
Αν υπαρχει καποια αποδειξη για το οτι οι ανδρες των Ταγματων Ασφαλειας ορκιζονταν στον Χιτλερ,ας προσκομιστει.Τον ορκο αυτο,τον εδιναν οι Γερμανοι αξιωματικοι,ηδη απο το 1932 η 1933.Ταγματασφαλιτης,στο Ταγμα Ναυπακτου,μου εχει πει οτι ο ορκος που εδωσαν ηταν μονο προς το Ελληνικο Κρατος,.Αυτο,το εχει πει και σε ομιλια του,σε συνεδριο σχετικα με την κατοχη στους νομους Αιτωλοακαρνανιας και Ευρυτανιας.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Δεν έδιναν όλοι τον ίδιον όρκο. Άλλοι ανήκαν στα Ευζωνικά Τάγματα, άλλοι στη Χωροφυλακή κλπ. Αν ξέρεις ποιον όρκο έδιναν στη Ναύπακτο, θα ήταν μια ενδιαφέρουσα πληροφορία.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Τελικα,θυμαμαι λαθος για το Τ.Α.Ναυπακτου.Επικοινωνησα,τηλεφωνικα με τον ταγματασφαλιτη,ο οποιος κατοικει,πλεον,μονιμως στη Ναυπακτο,και μου ειπε οτι το Τ.Α. Ναυπακτου δεν εδωσε κανενος ειδους ορκο.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!