(Από τον «Ερμή»)
«Οι Βέλγοι τον πρώτο καιρό έκαναν αντίσταση ακούγοντας τις εκπομπές του Βελγικού Ραδιοφώνου, από το Λονδίνο, ενώ αναπτύχθηκε παράνομος τύπος, με μεγάλο αριθμό εφημερίδων και ένα δίκτυο πληροφοριών και κατασκοπίας. Κάποια στιγμή άρχισαν οι διαδηλώσεις και οι απεργίες. Διέθεταν αρκετά κινήματα αντίστασης, τα περισσότερα με ιδεολογικό ή και τοπικό προσδιορισμό, από την άκρα αριστερά έως την άκρα δεξιά. Και αναλόγως αν βρίσκονταν κανείς στη γαλλόφωνη Βαλωνία ή τη Φλάνδρα, η οποία είναι από μόνη της σπαζοκεφαλιά και στην οποία κυριαρχούν τα ολλανδικά. Εν πάση περιπτώσει, η αντίσταση έγινε πιο ενεργή στα 1944, μετά την απόβαση στη Νορμανδία. Εξειδικεύτηκε στο σαμποτάζ του γερμανικού εφοδιασμού, με επιθέσεις στο σιδηροδρομικό δίκτυο και στο δίκτυο επικοινωνιών»
«Δεν φαίνονται πολύ εντυπωσιακά αυτά…»
«Κάποιες φορές αυτά τα σαμποτάζ ήταν πολύ οδυνηρά για τους Γερμανούς, όπως όταν μετά την ανατίναξη μιας σιδηροδρομικής γέφυρας σκοτώθηκαν εξακόσιοι Γερμανοί στρατιώτες. Οι Βέλγοι είχαν αναπτύξει κι ένα αξιόλογο δίκτυο διάσωσης και διαφυγής προς την Ισπανία, για τα πληρώματα των συμμαχικών αεροσκαφών που είχαν καταρριφθεί. Επίσης αντέδρασαν στον εκπατρισμό των Εβραίων, κρύβοντας πολλούς στα σπίτια τους. Η αντίσταση έκανε επίσης ένα εκτεταμένο ξεκαθάρισμα, με δολοφονίες προδοτών και συνεργατών των Γερμανών»
«Οι Γερμανοί πως αντέδρασαν;»
«Συνέλαβαν τριάντα χιλιάδες Βέλγους, από τους οποίους δεκαέξι χιλιάδες εκτελέστηκαν ή πέθαναν σε στρατόπεδα. Ή κατά τη διάρκεια βασανιστηρίων, καθώς τους ανέκρινε η Γκεστάπο. Αλλά αυτά είχαν γίνει σχεδόν παντού στην Ευρώπη. Το ενδιαφέρον για τη βελγική αντίσταση έγινε πιο έντονο αμέσως μετά την απελευθέρωση»
Αναρωτήθηκα πως συνέβη κάτι τέτοιο.
«Τον Οκτώβριο του 1944, δυο μήνες μετά την απελευθέρωση, ετέθη από τη κυβέρνηση, που είχε επιστρέψει από την εξορία, το θέμα του αφοπλισμού των οργανώσεων της αντίστασης. Ουσιαστικά των αριστερών οργανώσεων. Η ένταξη στο στρατό θα γινόταν σε ατομική βάση και όποιος δεν παρέδιδε τον οπλισμό του εντός δεκατεσσάρων ημερών θα συλλαμβανόταν. Δεν υπήρξε γενική αλλά περιορισμένη ανταπόκριση και δημιουργήθηκε ατμόσφαιρα έντασης, καθώς οι δύο κομμουνιστές υπουργοί παραιτήθηκαν από τη κυβέρνηση. Σε μια μεγάλη διαδήλωση που έγινε στις Βρυξέλλες στις 25 Νοεμβρίου, αστυνομικοί πυροβόλησαν το πλήθος, όταν πλησίασε την ουδέτερη ζώνη γύρω από το κοινοβούλιο. Με αποτέλεσμα να τραυματιστούν μερικές δεκάδες διαδηλωτές. Τις επόμενες μέρες οι κομμουνιστές ανακοίνωσαν ότι υπήρχαν και τέσσερις νεκροί, ενώ μεταγενέστερες αφηγήσεις ανεβάζουν τους νεκρούς σε δώδεκα. Τα βρετανικά τεθωρακισμένα που είχαν τοποθετηθεί στους γύρω δρόμους ήταν ο μόνος λόγος που δεν κλιμακώθηκε εκείνη τη μέρα η σύγκρουση»
«Λίγες μέρες μετά έγινε κάτι παρόμοιο στην Αθήνα!»
«Ναι. Φοβόντουσαν κομμουνιστικό πραξικόπημα από τις ένοπλες αντιστασιακές οργανώσεις της αριστεράς. Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε ο Τσόρτσιλ»
«Υπήρχε τέτοια πιθανότητα στο Βέλγιο;»
«Όχι. Αλλά πάντα χρειάζεται μια δικαιολογία όταν έχεις επιτεθεί ή έχουν επιτεθεί οι δυνάμεις της κυβέρνησης που υποστηρίζεις, με τα όπλα εναντίον των άοπλων πολιτικών σου αντιπάλων που διαδηλώνουν. Άλλωστε μετά την αιματηρή καταστολή της διαδήλωσης και με δεδομένη την καταλυτική παρουσία των βρετανικών και αμερικανικών στρατευμάτων, η αριστερά αναγκάστηκε να παραδώσει τα όπλα της, μετά από λίγες μέρες σκληρών λεκτικών αντιπαραθέσεων. Γεγονός που αποδεικνύει αυτόματα ότι ο ισχυρισμός του Τσόρτσιλ ήταν ανυπόστατος. Οι Βρετανοί της αντιπολίτευσης απέδωσαν και στις τρεις περιπτώσεις εκείνης της περιόδου, όπου αναμίχθηκε ενεργά η Βρετανία, δηλαδή τη βελγική, την ελληνική και την ιταλική, ως επιλογή της κυβέρνησης Τσόρτσιλ να διατηρήσει πάση θυσία την προπολεμική τάξη πραγμάτων. Κάτι που σήμαινε ότι θα στήριζε ακόμα κι εκείνες τις δυνάμεις που είχαν συνεργαστεί με τους Γερμανούς και τώρα είχαν μετακομίσει βολικά στο συμμαχικό στρατόπεδο. Ο πραγματικός στόχος της βελγικής αριστεράς ήταν η αντικατάσταση της δεξιάς κυβέρνησης με μια περισσότερο αντιπροσωπευτική κατά το πρότυπο της κυβέρνησης του ντε Γκωλ στη Γαλλία. Προφανώς η ηγεσία των κομουνιστών είχε υπερεκτιμήσει τις δυνατότητες της αριστερής πτέρυγας της αντίστασης και έκανε το τακτικό λάθος να αποσύρει τους υπουργούς της από την κυβέρνηση. Αυτή ήταν και η εκτίμηση του Βελγικού Κομμουνιστικού Κόμματος στο συνέδριό του, ένα χρόνο μετά. Άλλωστε επανήλθαν στην κυβέρνηση τον Φεβρουάριο του 1945, με άλλον πρωθυπουργό, όταν η βρετανική πολιτική έγινε λιγότερο ωμή στις χώρες που επηρέαζε και στράφηκε προς κεντρώες επιλογές. Παρέμειναν κυβερνητικό κόμμα μέχρι την γενική αποχώρηση των κομμουνιστικών κομμάτων από τις δυτικές κυβερνήσεις, στα 1947»
«Τι ένοπλη δύναμη είχε η αριστερά στο Βέλγιο;»
«Η αντίσταση είχε ίσως περί τις σαράντα χιλιάδες ενόπλους αλλά κυριαρχούνταν από την αριστερά, που διέθετε ένα καλά οργανωμένο τμήμα περί τις δέκα χιλιάδες. Το κομμουνιστικό κόμμα δεν ήταν τόσο ισχυρό όσο τα αντίστοιχα κόμματα σε Γαλλία, Ιταλία και Ελλάδα. Επιπλέον η επιρροή του ήταν περιορισμένη στα όρια της γαλλόφωνης Βαλωνίας. Ωστόσο έθετε σημαντικούς πολιτικούς και κοινωνικούς στόχους, δύο εκ των οποίων δημιουργούσαν οξύτατες τριβές. Ο πρώτος ήταν η τιμωρία των δοσιλόγων και των οικονομικών συνεργατών, στους οποίους θεωρούσε ότι συμπεριλαμβάνονταν και οι βιομήχανοι της χώρας. Όλοι αυτοί ήταν περίπου πενήντα χιλιάδες και είχαν συλληφθεί από τους αντιστασιακούς. Το δεύτερο θέμα ήταν το μέλλον της βασιλείας. Οι κομμουνιστές όπως και οι σοσιαλιστές ήταν κατά της επιστροφής του Λεοπόλδου Γ’ στο θρόνο»
«Επέστρεψε;»
«Όχι, καθώς υπήρχαν σφοδρές αντιδράσεις. Με τα πολλά, έγινε δημοψήφισμα για τη επιστροφή του στα 1950 και ο Λεοπόλδος κέρδισε με πενήντα επτά τοις εκατό. Αλλά στο Βέλγιο υπήρχαν δύο υποστάσεις. Η Φλάνδρα έδωσε στον βασιλιά εβδομήντα τοις εκατό και η Βαλωνία μόλις σαράντα δύο, με τους υπόλοιπους να μη τον θέλουν ούτε ζωγραφιστό. Όταν ο Λεοπόλδος επέστρεψε ξέσπασαν άγριες διαδηλώσεις και για να αποφευχθούν τα χειρότερα παραιτήθηκε υπέρ του υιού του. Δεν του βγήκε σε κακό, γιατί μπόρεσε ν’ ασχοληθεί με τα χόμπι του, ως ερασιτέχνης ανθρωπολόγος και εντομολόγος, ταξιδεύοντας»
«Οι πενήντα χιλιάδες ύποπτοι ως δοσίλογοι που είχαν συλληφθεί, τι απόγιναν;»
«Το 1946 ήταν ακόμα στις φυλακές είκοσι έξι χιλιάδες απ’ αυτούς. Διακόσιοι σαράντα δύο εκτελέστηκαν με αποφάσεις δικαστηρίων»
«Και οι αντιστασιακοί, που παρέδωσαν τα όπλα τους;»
«Πολλοί απ’ αυτούς εντάχθηκαν στο νέο βελγικό στρατό και η κρίση του Νοέμβρη ξεπεράστηκε ανώδυνα. Ειδικά αν τη συγκρίνεις με την ανάλογη ελληνική περίπτωση»
*
Φωτογραφία: 3 Σεπτεμβρίου 1944, Βρυξέλλες.
Σημειώσεις για τον Εμφύλιο 
Πηγη για τους 4 ή 12 νεκρους;
Καλα φυσικα δε γνωριζω λεπτομερειες κατι ολιγα απο το κειμενο της Ι Παπαθανασιου σε προσφατη εκδοση και το βιβλιο του Οικονομιδη «Οι Προστατες», με τις γνωστες αναφορες στο αρθρο της Πραβδα συν σχετικη ανακοινωση (ψιλοαπογοητευτικη) της Λη Σαραφη σε συνεδριο στο Παντειο
Ισως τα κκ και ειδικοτερα σε Βελγιο, Γαλλια και Ιταλια ακολουθουσαν τη λεγομενη διπλη στρατηγικη που λεει και ο γνωστος Μαραντζιδης (δεν ειναι δικη του πατεντα αλλα Γαλλου ιστορικου) συμμετειχαν στις κυβερνησεις εθνικης ενοτητας δειχνοντας διαλακτικη σταση, και ταυτοχρονα προετοιμαζονταν για την καταληψη της εξουσιας.
Αποσπασμα απο το γνωστο βιβλιο τους:
«Στο σημειο αυτο πρεπει να επισημανθει οτι η κριση της αποστρατευσης αντιστασιακων οργανωσεων υπο κομμουνιστικη επιρροη δεν ηταν μονο ελληνικο φαινομενο. Και σε αλλες ευρωπαικες, οπως για παραδειγμα στη Γαλλια και το Βελγιο, οι κομμουνιστες αντεδρασαν δυναμικα στην προοπτικη του αφοπλισμου του στρατου τους προκαλωντας συνθηκες εμφυλιου πολεμου. Το οτι τελικα τα γεγονοτα εκει δεν πηραν την ιδια τροπη με τη χωρα μας δεν εχει να κανει τοσο με τη σοφια των δυτικων κομμουνιστων ουτε με την πιο μετριοπαθη σταση των αντιπαλων τους, οπως συχνα υποστηριζεται, οσο με το γεγονος οτι οι κομμουνιστες στις δυτικες χωρες ειχαν να αντιμετωπισουν ενα πολυ δυσμενεστερο σχηματσμο στρατιωτικων δυναμεων, λογω και της ισχυρης παρουσιας του αμερικανοβρετανικου στρατου και της μεγαλης αποστασης της ΕΣΣΔ και των λαικων δημοκρατιων, παραγοντες που δεν ισχυαν στην ελληνικη περιπτωση.
Πραγματι η στρατηγικη των κομμουνιστικων κομματων προς το τελος του Β’ Παγκοσμιου πολεμου, παρα τις οποιες εθνικες ιδιομορφιες, υπηρξε ταυτοσημη, τοσο στη Δυτικη οσο και στην Ανατολικη Ευρωπη. Παντου αξιοποιησαν την Αντισταση για να καταλαβουν την εξουσια, πολιτικα καθως και στρατιωτικα. Σε καποιες χωρες τα πραγματα αλλαξαν γρηγορα και ριζικα (Γιουγκοσλαβια, Αλβανια), σε καποιες αλλες απαιτηθηκαν προσεκτικα βηματα και προσωρινοι συμβιβασμοι (Τσεχοσλοβακια, Ουγγαρια), ενω υπηρξαν και χωρες οπου η επιλογη της κατακτησης και μονοπωλησης της εξουσιας επρεπε να αναβληθει επ’ αοριστον και να υιοθετηθει ο κοινοβουλευτικος δρομος, καθως οι κινδυνοι, λογω της ισχυρης στρατιωτικης παρουσιας των δυτικων συμμαχων, δεν ηταν διαχειρισιμοι (Γαλλια, Βελγιο, Ιταλια). Εντελει, τα κομμουνιστικα κομματα που πετυχαν να βρεθουν στην εξουσια ηταν εκεινα που διεθεταν μεγαλη ισχυ και ωφεληθηκαν απο την στρατιωτικη παρουσια της ΕΣΣΔ (Buton 1993)»
Buton: Philippe Buton γαλλος ιστορικος
οκ τα παραπανω τα εχουμε συζητησει κ αλλου
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Οι τρεις βασικές πηγές: https://www.cambridge.org/core/journals/transactions-of-the-royal-historical-society/article/allies-government-and-resistance-the-belgian-political-crisis-of-november-1944/53C65C91F91B4E1ACC0B195AB99CA8DA
*
The Sorrows of Belgium: Liberation and Political Reconstruction, 1944-1947
*
The Legacy of Nazi Occupation: Patriotic Memory and National Recovery in …
*
…και ό,τι άλλο βρήκα στο δίκτυο (έκανα και… registration). Τους 12 τους αναφέρει η βικιπαίδεια. Ο πρώτος (που είναι της δεκαετίας του 70, Βρετανός, λέει ότι ευτυχώς δεν υπήρξε κανένας νεκρός. Πράγμα δύσκολο, γιατί είχε πέσει ΚΑΙ χειροβομβίδα στο πλήθος.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Συμφωνα με την Ι Παπαθανασιου («Οι δρομοι του Δεκεμβριου») «οι κομμουνιστες ηταν εκεινοι που, παρα τις περι αντιθετου διαβεβαιωσεις τους, στραφηκαν εναντιον των δυναμεων της Χωροφυλακης. Στη χειροβομβιδα που «απερισκεπτα» χρησιμοποιηθηκε, ελαβαν ως απαντηση ριπες και ομοβροντιες στον αερα….Παρα τις αρχικες πληροφοριες και τις δηλωσεις των ηγετικων στελεχων της Αντιστασης, ο αριθμος των θυματων στο Βελγιο δεν ξεπερασε τους 40 τραυματιες.»
Οι πρωτες ανακοινωσεις αναφερονταν σε μαρτυριες διαδηλωτων συμφωνα με τις οποιες οι νεκροι φορτωθηκαν σε καμιονια, ενω ο Ερυθρος Σταυρος πληροφορουσε αμεσως μετα τη διαδηλωση για 4 νεκρους…. Στην ομιλια του στο Παλε ντε σπορ ο Φερναν Ντεμανυ αναφερθηκε επισης σε 4 νεκρους και 38 τραυματιες. Τα ονοματα των νεκρων δεν δοθηκαν ποτε στη δημοσιοτητα. Αντιθετα η Le Drapeau Rouge αναγκαστηκε να διαψευσει την υπαρξη τους μετα απο κυβερνητικη παρεμβαση, περιοριζομενη στον αριθμο των 38 τραυματιων.
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Και εδώ http://clioturbata.com/%CE%B1%CF%80%CF%8C%CF%88%CE%B5%CE%B9%CF%82/stefanidis_belgium/
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο